Zgodnie z artykułem 10 ust. 2 pkt. 1 Ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy nie przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli spowodował wypadek umyślnie albo wskutek rażącego niedbalstwa.
Przepisy prawa nie zawierają definicji rażącego niedbalstwa. W orzecznictwie sądowym przyjmuje się, że przez działanie z rażącym niedbalstwem należy rozumieć sytuacje, w których poszkodowany zdaje sobie sprawę z grożącego mu niebezpieczeństwa. Występuje ono bowiem w danych okolicznościach faktycznych, tak że każdy człowiek o przeciętnej przezorności ocenia je jako ewidentne. Mimo to natomiast z naruszeniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, bez potrzeby naraża się na to niebezpieczeństwo. Ignoruje następstwa własnego zachowania, albo też nie zdaje sobie sprawy z niebezpieczeństwa, mimo że może i powinien je przewidzieć. Tak m.in. stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 6 kwietnia 2001 r., sygn. akt: II UKN 321/00.
Pojęcie „ rażącego niedbalstwa”, nie jest równoznaczne ze „ zwykłym niedbalstwem”, czyli takim zachowaniem poszkodowanego, który przewiduje skutki swego działania (lub zaniechania), lecz spodziewa się, że ich uniknie oraz gdy skutków tych nie przewiduje, chociaż może i powinien je przewidzieć.
Kontrola stanu technicznego, regulowanie i wykonywanie doraźnych napraw i prac konserwacyjnych oraz czyszczenie części lub zespołów roboczych sprzętu rolniczego dopuszczalne są po uprzednim unieruchomieniu silnika i wyłączeniu wszystkich napędzanych zespołów tego sprzętu. Tak wynika z § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 12 stycznia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze ciągników, maszyn, narzędzi i urządzeń technicznych stosowanych w rolnictwie.
Dopuszczalne jest jedynie regulowanie napędzanych hydraulicznie zespołów roboczych podczas ich pracy, jeżeli instrukcja obsługi to przewiduje.
A zatem naprawa ciągnika przy uruchomionym silniku może być, co do zasady, uznana za rażące niedbalstwo. Należy jednak pamiętać o tym, że ocena niedbalstwa jako rażącego zawsze należy do sądu, który powinien odnieść się do konkretnego przypadku i uwzględnić wszystkie okoliczności sprawy.
Z tego względu warto odwołać się od decyzji KRUS i poddać ją kontroli sądu.
Alicja Moroz
