Przed wycieleniem podawaj antyoksydanty
Jednym z poważniejszych zadań w okresie przejściowym jest utrzymanie apetytu krowy na wysokim poziomie. Jest to trudne, bowiem płód wypełnia jamę brzuszną, utrudniając wypełnienie żwacza spożywanym pokarmem. Znacznemu wzrostowi płodu w tym okresie towarzyszy spore pobranie karmy, co wymusza zwiększenie koncentracji energii, białka, witamin i minerałów.
Krowy przed porodem dotyka immunosupresja, czyli hamowanie procesu wytwarzania przeciwciał i komórek odpornościowych. W tym czasie występuje znaczny stres, który powoduje powstawanie wolnych reaktywnych form tlenu (rodniki). Wpływają one na komórki i niszczą białe ciałka krwi. Dlatego w ostatnich 3 tygodniach ciąży krowy powinny otrzymywać tzw. antyoksydanty w postaci witaminy E i C oraz selenu.
Pierwiastki potrzebują dłuższego okresu zasuszenia
Odbudowa wymienia polega na tym, że następuje regeneracja komórek gruczołowych. W okresie zasuszenia powstaje ok. 30–40% nowych komórek, w których powstaje mleko. Najwięcej nowych komórek powstaje po pierwszej laktacji, dlatego ważne jest zasuszanie pierwiastek przez dłuższy okres. U starszych krów odnawianie komórek gruczołowych jest znacznie mniejsze, dlatego przy dłuższym zasuszaniu istnieje realna obawa, że w miejsce produkowanego mleka komórki gruczołowe wypełniają się tkanką łączną lub tłuszczową.
Pierwiastki potrzebują dłuższego okresu zasuszenia
Odbudowa wymienia polega na tym, że następuje regeneracja komórek gruczołowych. W okresie zasuszenia powstaje ok. 30–40% nowych komórek, w których powstaje mleko. Najwięcej nowych komórek powstaje po pierwszej laktacji, dlatego ważne jest zasuszanie pierwiastek przez dłuższy okres. U starszych krów odnawianie komórek gruczołowych jest znacznie mniejsze, dlatego przy dłuższym zasuszaniu istnieje realna obawa, że w miejsce produkowanego mleka komórki gruczołowe wypełniają się tkanką łączną lub tłuszczową.
Z kolei długie okresy są związane z problemem zapłodnienia krowy na kolejną laktację. Niestety, takich przypadków w naszych oborach jest bardzo dużo – wystarczy wyszukać w tabulogramie zwierzęta, u których okres międzywycieleniowy jest dłuższy niż 420 dni, a często przekracza 700 a nawet 1000 dni. Utrzymanie takich krów z pewnością jest kosztotwórcze i nie przynosi korzyści.
Najważniejsze witaminy w okresie okołoporodowym
Najważniejsze witaminy w okresie okołoporodowym
Istotnymi do życia związkami organicznymi są witaminy o różnej budowie chemicznej, niezbędnymi do prawidłowego przebiegu metabolizmu. Zapotrzebowanie krów mlecznych na witaminy jest różne i zależne od wieku, stanu fizjologicznego, zdrowia, poziomu produkcji i sposobu żywienia, a także od stabilności i przyswajalności. Do najważniejszych w okresie okołoporodowym należy witamina A, a szczególnie β-karoten i witamina E z grupy rozpuszczalnych w tłuszczach.
Witamina A i β-karoten:
- wzmagają odporność krów i nowo urodzonych cieląt i obniża podatność na infekcje,
- są istotnymi czynnikami prawidłowego rozwoju układu kostnego,
- są niezbędne do budowy i regeneracji nabłonków, jak również do lipogenezy,
- wpływają znacząco na odbudowę pęcherzyków mlecznych, szczególnie podczas zasuszenia, jak i laktacji,
- biorą udział w syntezie hormonów steroidowych – płciowych – w wytwarzaniu ciałka żółtego i progesteronu chroniącego początkowy rozwój zarodka,
- redukują liczbę cyst na jajnikach i wczesne zamieranie zarodków,
- wykazują działanie antyrakowe.
Według piśmiennictwa naukowego z ostatnich lat, szczególnego znaczenia w okresie okołoporodowym nabiera podawanie beta-karotenu. Pełni on istotne działanie immunostymulacyjne, czyli zwiększające aktywność układu odpornościowego, szczególnie w zakresie wzrostu ilości i aktywności limfocytów i monocytów. Podawanie tej prowitaminy w okresie przejściowym (- 3 tygodnie) i po porodzie (+ 4 tygodnie) ma szczególne znaczenie antyoksydacyjne zarówno u krów, jak i nowo urodzonych cieląt.
Przyczyną zmniejszonego wykorzystania witaminy A i beta-karotenu przez organizm krowy może być nadmiar potasu i azotanów w dawce pokarmowej, a także obecność mikotoksyn.
Witamina A oraz beta-karoten wykazują współdziałanie z witaminą E, czynnikami przeciwutleniajacymi i hormonami przedniego płata przysadki mózgowej.
Hipowitaminoza A u krów mlecznych i cieląt objawia się:
- wysychaniem skóry i jej rogowaceniem,
- okrywa włosowa traci połysk i następuje jej wypadanie,
- występuje parakeratoza żołądka i jelit.
Zaburzenia w rozrodzie:
- zmniejszenie wskaźnika zapładnialności,
- poronienia lub wcześniejsze porody z komplikacjami, zatrzymanie łożyska, niższa masa urodzeniowa cieląt,
- cielęta są słabsze, niekiedy ślepe lub martwe,
- znaczny spadek jakości siary.
Dobrym rozwiązaniem wydaje się suplementacja β-karotenu w formie otoczkowanej tłuszczem utwardzonym w postaci trójglicerydów. Godnymi polecenia są VITAMIN-B-POWER zawierający kompleks witamin z grupy B i z β-karoten oraz FERTIVIT zawierający kwasy tłuszczowe Omega-3 i β-karoten, które poprawiają stan zdrowia krów, jałowic i cieląt oraz działa korzystnie na wskaźniki rozrodu.
Prof. dr hab. Adam Traczykowski
