Agroporady

Jakie wybrać międzyplony na paszę?

Kilka miesięcy temu pisaliśmy o agrotechnice międzyplonów ścierniskowych, a niedawno o międzyplonach ozimych. Sytuacja pogodowa już wtedy robiła się dramatyczna. Powód – susza i to drugi raz z rzędu. Zdaję sobie sprawę, że mimo chęci ratowania rezerw paszowych międzyplonami, nie w każdym gospodarstwie udało się je nawet wysiać.

Niestety, nadal jest sucho, a to oznacza realny problem z zabezpieczeniem odpowiedniej ilości pasz dla bydła mlecznego. W tej sytuacji uprawa międzyplonów, o ile powiodła się, nabiera większego znaczenia. Zielonki z międzyplonów kukurydzy nie zastąpią, ale mogą podreperować zasoby paszowe.

Dobre, ale okazjonalne

Dzisiaj przedstawiamy podstawowe informacje o tym, jak użytkować międzyplony na paszę. Jedne rośliny przed skarmianiem lub konserwacją dobrze znoszą nawet mrozy, a inne bardzo szybko drewnieją. Międzyplonowe zielonki mają mało suchej masy i koniecznie przy ich skarmianiu należy podawać krowom siano lub słomę. W niektórych występują też substancje antyżywieniowe. Są to pasze dobre, ale okazjonalne i powinniśmy je wykorzystać w żywieniu mniej wydajnych zwierząt.

Zasadniczym czynnikiem decydującym o wartości i jakości paszy uzyskiwanych z poplonów jest termin ich zbioru oraz stopień rozdrobnienia zielonki. W późniejszych fazach rozwojowych roślin występują zmiany w ich składzie chemicznym. Sukcesywnie, w miarę starzenia się roślin, maleje w nich zawartość związków azotowych (białka ogólnego) i zwiększa zawartość włókna surowego, szczególnie niestrawnej ligniny. Najlepszymi międzyplonami dla bydła są: kapusta pastewna, kukurydza, mieszanki traw, bobowate w mieszankach, a także najlepiej w mieszankach ewentualnie w siewie czystym: słonecznik, seradela i facelia. Co trzeba wiedzieć o ich skarmianiu?

Mieszanki z bobowatymi

Są paszami wysokobiałkowymi. Udział słonecznika i facelii w takiej mieszance (można ją zakiszać) poprawia bilans białkowo-energetyczny, ale zielonka i tak wymaga pewnej korekty. Należy pamiętać o właściwościach wzdymających roślin strączkowych i substancjach antyżywieniowych. Mieszanki z facelią należy zbierać, gdy osiągnie ona wzrost ok. 30 cm. Po zawiązaniu pąków, łodygi facelii drewnieją, a okrywające ją włoski stają się ostre. Zielonka staje się wówczas mniej smaczna i jest gorzej pobierana. Zielonki z mieszanek z udziałem grochu pastewnego można kosić po 60. dniach od wschodów roślin.

Słonecznik

Można go wypasać i generalnie należy pamiętać, by zbiór tej rośliny zakończyć przed spodziewanymi przymrozkami, które obniżają wartość pokarmową i smakowitość zielonki. Do bezpośredniego skarmiania zbiera się słonecznik do początków jego kwitnienia. W pełni kwitnienia powinno się go już przeznaczyć na kiszonkę. Wartość pokarmowa zielonki ze słonecznika jest porównywalna z zielonką z kukurydzy.

Seradela

Powinna być podawana bydłu w okresie od początku do końca jej kwitnienia. Zielonka z tej rośliny jest delikatną, smaczną i wartościową paszą dla bydła. Działa mlekopędnie i wpływa korzystnie na jakość mleka. Jedyną ujemną stroną jest zawodność plonowania seradeli. Jeżeli jest uprawiana w mieszankach – poplon należy użytkować kośnie już po 45–50 dniach od wschodów seradeli. Seradelę z czystego siewu najlepiej jest wypasać.

Facelia

Jest bardziej wytrzymała na chłody niż słonecznik, ale koszenie zielonki najlepiej rozpoczynać gdy rośliny osiągną wysokość 30 cm. Zwlekanie ze zbiorem powoduje, że po wykształceniu pąków kwiatowych łodygi stopniowo drewnieją i włoski pokrywające roślinę stają się ostre. Zielonka ma wtedy małą wartość pokarmową i mniejszą smakowitość.

Gorczyca

Jeżeli uprawiamy gorczycę w poplonie na cele paszowe pamiętajmy, że zielonka nie może być podstawą żywienia przeżuwaczy, ale w latach suchych może być paszą alternatywną. Zbiór na cele paszowe należy wykonać przed jej kwitnieniem – potem bardzo szybko drewnieje. Zielonkę można skarmiać bezpośrednio, wypasać, a nawet kisić (koniecznie z dodatkami wspomagającymi zakiszanie: dobrą kombinacją jest kiszenie gorczycy razem z kukurydzą).

W rejonach z przeciętną ilością opadów na międzyplon w czystym siewie lub jako komponent mieszanek wielogatunkowych (np. z facelią) sprawdzi się słonecznik z mocnym korzeniem