Wprowadzenie zasad integrowanej ochrony mobilizuje firmy hodowlane do zintensyfikowania prac zmierzających do hodowania odmian odpornych na różne czynniki, w tym chorobotwórcze.
Pozioma i pionowa odporność
Znane są dwa typy odporności rzepaku na suchą zgniliznę kapustnych. Pierwszy typ odporności to tzw. całkowita, monogeniczna (kontrolowana przez geny główne), zwana także pionową lub specyficzną, skuteczna między innymi w stadium siewki. Drugi typ odporności to poligeniczna, częściowa (pozioma, niespecyficzna) — skuteczna we wszystkich stadiach rozwoju rzepaku.
W celu ochrony rzepaku przed epidemią suchej zgnilizny kapustnych, hodowcy korzystają przeważnie z odporności poziomej, która w większości przypadków stanowi o dość trwałym typie odporności. Odporność pionowa wymaga ciągłego odnawiania poprzez wprowadzanie nowych genów do rzepaku ze względu na zmiany populacji patogenu. Niestety, w ostatnich latach odporność ta była często przełamywana przez nowe patotypy L. maculans, a ochrona roślin rzepaku związana z tą odpornością była skuteczna jedynie przez okres kilku lat.
Odporność podwójna
Sposób rozmnażania i wiele innych czynników sprawia, że grzyb suchej zgnilizny kapustnych pokonuje odporność rzepaku. Sposobem na utrzymanie stabilnej odporności może być połączenie zmianowania z krótkim czasem uprawy różnych genotypów (różnych odmian). Idealna okazuje się kombinacja odporności poziomej i pionowej, która najskuteczniej ogranicza porażenie rzepaku ozimego przez suchą zgniliznę kapustnych.
Odporność pozioma odmiany zwiększa trwałość działania genu Rlm7 odpowiedzialnego za odporność pionową. Dlatego w aktualnie prowadzonej hodowli rzepaku ozimego skuteczną metodą ochrony roślin jest łączenie odporności pionowej z poziomą, z wykorzystaniem głównych genów odporności Rlm7. Odmiany odporne, najlepiej z podwójną odpornością, dają gwarancję dużej zdrowotności roślin w okresie jesiennym i w znaczny sposób wpływają na zimotrwałość roślin, co w rezultacie przekłada się na uzyskany plon i dochód gospodarstwa.
W materiałach promocyjnych odmian rzepaku z odpornością na suchą zgniliznę kapustnych znajdziemy różne oznaczenia i rodzaje tej odporności (LepR3, Rlm7, APR37). Warto dopytywać hodowców o szczegóły i wyniki badań porównawczych z mieszańcami bez odporności w warunkach silnej presji choroby.
Marek Kalinowski
(Zdjęcie: archiwum)
