Jak rolnictwo wpływa na czystość powietrza?

Co emituje rolnictwo?

Zanieczyszczenie powietrza to coś, na co z reguły nie zwracamy szczególnej uwagi. Być może to kwestia wieloletniego przyzwyczajenia do brzydkich zapachów, krajobrazu dymiących na czarno kominów i wszechobecnej sadzy na chodnikach. Ponadto część zanieczyszczeń jest dla nas zupełnie niewidoczna, przez co łatwo powiedzieć, że problemu nie ma. A on jest i jest coraz bardziej poważny.

Jaki w tym swój udział ma przeciętne gospodarstwo rolne? Rolnictwo emituje do atmosfery gazy cieplarniane oraz pyły, odory i związki chemiczne ulatniające się podczas zabiegu z nadmiernym użyciem środków ochrony roślin. Gdzie dokładnie powstają te zanieczyszczenia?

• dwutlenek węgla (CO₂) – pojawia się w powietrzu m.in. w wyniku spalania węgla, biomasy, gazu, oleju napędowego i opałowego oraz jako produkt procesów gnilnych i kompostowania;
• metan (CH₄) – towarzyszy hodowli zwierząt, ulatnia się z niehigienicznie prowadzonych budynków gospodarskich;
• podtlenek azotu (N₂O) – powstaje w glebie nawożonej azotem, w której zachodzi proces nitryfikacji i denitryfikacji, a także w wyniku spalania paliw kopalnianych oraz biomasy;
• tlenki azotu –  powstają w wyniku spalania kopalin i biomasy oraz w efekcie utleniania amoniaku (obornik, gnojówka, gnojowica);
• zapylenie powietrza – jest efektem nieodpowiednio wykonywanych prac agrotechnicznych, podczas których cząsteczki gleby, biomasy (kurz roślinny), unoszą się w powietrzu, pojawia się też podczas spalania śmieci, paliw, resztek roślinnych;
• odór – powstaje wskutek procesów gnilnych, czyli mikrobiologicznego rozkładu substancji organicznych przy ograniczonym dostępie tlenu. 

Jak można obniżyć emisję zanieczyszczeń w gospodarstwie?

Kluczem do sukcesu w rozwiązaniu problemu emisji zanieczyszczeń powietrza przez gospodarstwo rolne jest świadomość rolnika jego indywidualnej odpowiedzialności nie tylko wobec środowiska, ale przede wszystkim społeczeństwa. To, co emituje jego gospodarstwo w skali kraju jest być może zaledwie kroplą w morzu zanieczyszczeń, ale dla okolicznych mieszkańców, czyli sąsiadów, istotnym zagrożeniem.

Warto zidentyfikować w swoim gospodarstwie miejsca powstawania takich zanieczyszczeń i skutecznie im zapobiegać, na przykład przez wykorzystanie zrównoważonych praktyk rolniczych i ekologicznych rozwiązań. Można również prowadzić monitoring zanieczyszczeń, jednak wymaga on profesjonalnego i niestety kosztownego sprzętu pomiarowego. W zamian, pomiary te można wykonać za pomocą dostępnych w Internecie kalkulatorów lub w celu uzyskania dokładnych danych, w wyspecjalizowanych laboratoriach w Polsce. 

Pamiętajmy o tym, że konieczność działań zmierzających do poprawy jakości powietrza nie jest wymysłem szalonych naukowców i nie dotyczy tylko wielkich tego świata, ale nas wszystkich i jest zwyczajnym przejawem troski o sąsiada, rodzinę i siebie.

Opracowanie: Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP