Obgryzanie ogonów jest powszechnym problemem w produkcji świń, powodującym straty i zmniejszenie dobrostanu zwierząt. Najczęściej stosowanym środkiem zapobiegawczym jest ich obcinanie. Zakłada się, że do 2007 roku 90 do 100% świń w Unii Europejskiej miało obcinane ogony. Jednak obawy związane z dobrostanem wciąż budzą postulaty konsumentów i obrońców praw zwierząt o zaprzestanie takich praktyk. Dlatego w europejskiej dyrektywie 2008/120/WE dotyczącej dobrostanu zwierząt, stwierdzono, że obcinanie ogonów nie może być wykonywane rutynowo bez uwzględnienia jakichkolwiek innych środków zapobiegawczych dotyczących zarządzania, poprawy warunków środowiska i wzbogacania materiałami do manipulowania (zabawy).
Brak skutecznych sposobów
Nacisk na zmniejszenie obcinania ogonków u prosiąt wymaga lepszych systemów zarządzania produkcją świń. Zmniejszenie obcinania ogonów jest możliwe, jeśli zapewnione są odpowiednie warunki środowiskowe i właściwe żywienie. Wszelkie niedociągnięcia w tym zakresie mogą przyczynić się do wzajemnego gryzienia się. Dążenie do unikania rutynowego obcinania kiełków oraz ogonków u prosiąt wymaga też wzbogacenia środowiska w różnego typu materiały manipulacyjne. Świnie muszą mieć dostęp do materiałów, którymi się bawią, takich jak długie, wiszące bawełniane sznury lub kawałki drewna, ale najlepiej, jeśli używa się słomy albo siana. Jak się okazuje bowiem, w oparciu o doświadczenia rolników, kluczową rolę w zapobieganiu problemowi odgrywa zapewnienie zwierzętom wystarczającej ilości włókna.
Jednak doświadczenia na fermie w Hiszpanii, w której świnie mają 2 m2 powierzchni na sztukę, ściółkę oraz swobodny dostęp do zewnętrznych kojców pokazują, że nawet takie warunki nie eliminują gryzienia ogonów w 100%, choć w bardzo dużym stopniu je ograniczają. Eksperci ze Stanów Zjednoczonych uważają, że oprócz warunków środowiskowych, problem ten najprawdopodobniej jest wynikiem szybkiego postępu genetycznego na rzecz wysokiej wydajności.
Szybki wzrost zwierząt wymaga zapewnienia odpowiedniej paszy, aby sprostać potrzebom organizmu. Nie jest to łatwe, więc zdarza się, że zwierzę odczuwa ciągły głód, który przyczynia się do obgryzania ogonów. Jeśli więc praktyka obcinania kiełków oraz ogonków nie będzie w ogóle dozwolona, może to stanowić ogromny problem, ponieważ ciężko jest znaleźć rozwiązania w pełni skuteczne. Wynika to z rodzaju wykorzystywanych obecnie systemów produkcyjnych, a także obiektów, w których odbywa się chów.
- Obcinanie ogonów u prosiąt jest jednym z elementów zapobiegających gryzieniu się świń, ale powinno być ostatecznością
Przyczyny ataków
Zobacz także
Jest wiele przyczyn występowania obgryzania ogonów w stadach trzody chlewnej. Należą do nich problemy z wentylacją, nadmierne zagęszczenie świń, problemy zdrowotne, brak w kojcach zabawek pozwalających na rozładowanie napięcia. Czynnikami wpływającymi na występowanie kanibalizmu u świń są także nieodpowiednie warunki mikroklimatyczne w budynkach. Wykazano, że częstość gryzienia wzrastała w tych chlewniach, gdzie świnie poddawane były stresowi gorąca. Zwierzęta powinny być chronione także przed wysoką wilgotnością, bowiem ograniczona wentylacja w okresie zimowym prowadząca do wzrostu wilgotności, stężenia amoniaku i dwutlenku węgla powoduje nasilenie zachowań agresywnych.
Innym czynnikiem wywołującym obgryzanie ogonów i uszu jest nadmierne, jaskrawe oświetlenie w chlewni oraz brak w paszy właściwej dawki mikro- i makroelementów (szczególnie Ca, Na, Mg, P), a także utrudnione pobranie paszy. Niektórzy rolnicy uważają, że utrudniony dostęp do paszy w większym stopniu sprzyja agresywnemu zachowaniu świń niż jej nieodpowiedni skład.
Kanibalizmowi sprzyjają też bezściołowe systemy utrzymania świń nie dające możliwości zaspokajania takich potrzeb behawioralnych jak ruch, zabawa, rycie czy żucie. Nie bez znaczenia są również skłonności osobnicze, które uwarunkowane są genetycznie. Obserwowano, że niektóre kojarzenia mogą dawać potomstwo bardziej agresywne. Łączenie nowych osobników w grupy także prowadzi do walki o ustalenie hierarchii (szczególnie w stadzie loch), co może w efekcie sprzyjać występowaniu gryzienia się.
