Inseminacja loch musi być wykonana w odpowiednim momencie i nasieniem jak najlepszej jakości. Warunkiem powodzenia zabiegu jest określenie optymalnego momentu jego wykonania i prawidłowe jego przeprowadzenie. Ma to kluczowe znaczenie w osiąganiu dobrych parametrów rozrodczych i produkcyjnych w stadzie.
Z artykułu dowiesz się:
Jakie kwestie są najważniejsze w kryciu i inseminacji loch?
Jakie są najczęstsze błędy odpowiadające za niepowodzenie inseminacji?
Ile dni po odsadzeniu prosiąt może wystąpić ruja u loch?
Jak właściwie przeprowadzać zabieg inseminacji?
r e k l a m a
Aby uzyskiwać dobre wyniki w kryciu lub inseminacji loch, niezbędne jest trafne rozpoznawanie i obserwacja rui już od pierwszego, a nie dopiero trzeciego lub czwartego, dnia po odsadzeniu prosiąt. Ważne jest także prawidłowe przeprowadzanie inseminacji, odpowiedni czas oraz częstotliwość zabiegów (najlepiej w obecności knura) oraz indywidualne utrzymywanie loch przez co najmniej 30 dni po pokryciu.
Najważniejsze, by trafić we właściwy moment
Podstawą do uzyskania wysokiej skuteczności zapłodnień loch jest ustalenie optymalnego czasu do przeprowadzenia zabiegu wraz z powtórzeniem (reinseminacją). Nieodpowiedni czas wykonania inseminacji (zbyt wcześnie lub zbyt późno) prowadzi do uzyskania niższych wskaźników wyproszeń oraz mniej licznych miotów.
Dokładne ustalenie początku rui jest najważniejszym elementem decydującym o prawidłowo przeprowadzonej inseminacji bądź też pokryciu loch. Nasilenie kolejnych objawów rujowych następuje w odpowiedzi na hormony estrogenne uwalniające się z pęcherzyków jajnikowych. Widoczne symptomy gwarantują, że wybrany termin krycia lub inseminacji ma miejsce w czasie, w którym komórki jajowe są uwalniane z pęcherzyków w procesie owulacji.
Feromony wydzielane przez knura są najlepszym czynnikiem pobudzającym odruch tolerancji u loch znajdujących się w stanie rui. Dość powszechnym błędem jest inseminowanie lochy niewykazującej pełnego odruchu tolerancji w stosunku do knura. Wystąpienie odruchu tolerancji to najwłaściwszy czas na wykonanie zabiegu unasieniania lub pokrycia lochy. Około 24 godzin od początku rui następuje jej szczytowy moment z objawem pełnej tolerancji. Ważne jest, aby ocena odruchu tolerancji oraz zabieg inseminacji były wykonane w obecności knura.
Począwszy od dnia odsadzenia lochy muszą być stymulowane knurem dwa razy dziennie, gdyż intensywna ekspozycja knura w tym okresie wpływa na uzyskanie większej liczby loch wykazujących ruję. Knur powinien być przeprowadzany przed głowami macior w takim tempie, aby każda locha miała szansę zareagować na jego obecność. Konieczne jest wyposażenie korytarza, przez który przeprowadzany jest knur, w specjalne przegrody. Ułatwi to zatrzymanie samca przed niewielką liczbą loch (maksymalnie 8), ocenienie odruchów płciowych i przeprowadzenie inseminacji.
Problemy oraz błędy w trakcie krycia i inseminacji loch
Wysoką skuteczność wyproszeń można uzyskać tylko dzięki wysokiemu wskaźnikowi krycia loch. Powinien on wynosić około 90%. Uzyskiwanie tak dobrych wyników jest możliwe, jeżeli maciory zostaną pokryte we właściwym momencie. Za niedostateczne wyniki inseminacji u świń odpowiadają między innymi:
nieodpowiednie rozpoznanie optymalnego momentu krycia (inseminacji),
zbyt duże rozrzedzenie plemników w dawce inseminacyjnej,
zbyt długie przetrzymywanie nasienia,
brak higieny unasieniania,
stres do 30 dni po zapłodnieniu.
Optymalny moment krycia
r e k l a m a
Odsadzenie prosiąt od lochy wskutek zniesienia działania prolaktynywywołuje ruję najczęściej czwartego lub piątego dnia. Przyczyną wydłużenia okresu między odsadzeniem a wystąpieniem rui może być niedostateczne pobranie paszy w okresie laktacji. Czasem okazuje się, że problem z płodnością i małą liczebnością miotów ogranicza się do loch pierwiastek. Jeżeli w chlewni jest ich zbyt dużo, wpływa to niekorzystnie na wydajność całego stada. Młode loszki pobierają stosunkowo mało paszy podczas laktacji, co predysponuje je do wystąpienia problemów z płodnością.
Owulacja, czyli moment, w którym komórki jajowe są uwalniane z pęcherzyków jajnikowych w jajnikach, występuje przeciętnie po upływie 66–85% czasu trwania odruchu tolerancji. Początek owulacji jest bardzo zróżnicowany i zależy między innymi od okresu od odsadzenia do wystąpienia rui, od liczby porodów czy pory roku.
Całkowity czas trwania owulacji wynosi średnio 3 godziny. Plemniki knura przeżywają przeciętnie w drogach rodnych samicy 24–36 godzin od momentu przeprowadzenia inseminacji. Komórki jajowe mogą być zapłodnione i rozwinąć się w zarodki tylko do 8 godzin po owulacji. Zapłodnienie i liczba rozwijających się zarodków są najbardziej uzależnione od czasu inseminacji w stosunku do owulacji (optymalny czas inseminacji to 12 godzin przed owulacją).
Dobre nasienie to podstawa
Oprócz ustalenia właściwego momentu do inseminacji, newralgicznym aspektem jest też przechowywanie nasienia knura. Niezbędne są specjalne torby termoizolacyjne, w których utrzymywana jest optymalna temperatura około 17°C. Najlepiej mieć lodówkę, w której materiał może być bezpiecznie przechowywany. Przy czym nie może to być dłużej niż 5 dni.
W trakcie przetrzymywania pojemników następuje sedymentacja (osadzanie się) plemników na dnie. Wskazane jest zatem co najmniej 2–3-krotne na dobę łagodne przemieszanie nasienia. Należy to wykonać powolnym, delikatnym ruchem, pamiętając, że w pojemniku znajdują się wrażliwe, żywe komórki. Bezpośrednio przed zabiegiem nasienie musi być podgrzane do temperatury około 35°C. Ma to na celu zwiększenie aktywności ruchowej plemników oraz zapobieganie wypieraniu z układu rozrodczego lochy zbyt chłodnego nasienia, gdyż temperatura w miejscu połączenia pochwy z szyjką macicy wynosi około 37–39°C.
Temperatura wody, do której zanurza się na kilkanaście minut tuby z nasieniem, nie może przekraczać 36°C. Wyższa może spowodować zniszczenie plemników. Czynność tę trzeba wykonać bezpośrednio przed zabiegiem i należy podgrzać tylko tyle porcji, ile zostanie wykorzystanych. Podgrzanie i ponowne schłodzenie nasienia do temperatury przechowywania zdecydowanie obniża jego wartość biologiczną.
W inseminacji ważne jest przechowywanie nasienia, najlepiej w specjalnej lodówce w temperaturze 17°C
Istotne są własne obserwacje
Ten produkt może Ciebie zainteresować
Tabliczka ostrzegawcza – Nie wchodź! Program Ochrony Zdrowia (świnie)
Przy rujach wczesnych (3–4 dni po odsadzeniu prosiąt) pierwsze krycie wykonujemy 24 godziny po zauważeniu objawów, a następne po kolejnych 12 godzinach. Przy rujach terminowych, występujących 5 dni po odsadzeniu prosiąt, pierwsze krycie przeprowadzamy 12 godzin po zauważeniu rui, następne po kolejnych 12 godzinach. Z kolei ruje późne, a więc występujące 7–10 dni po odsadzeniu, wymagają krycia natychmiastowego po zauważeniu objawów i powtórzenia go po upływie około 12 godzin.
Więcej niż 80% loch manifestuje ruję do 7 dni od odsadzenia prosiąt. Stwierdzono ponadto, że wśród nich większość wykazuje objawy rujowe w czasie 4–6 dni od odsadzenia. Lochy, u których ruja występuje wcześniej, mają owulację w późniejszym okresie rui, zaś lochy wykazujące ruję później po odsadzeniu, owulują wcześniej.
Dlatego też każde gospodarstwo powinno wypracować sobie odpowiedni schemat krycia i inseminacji na podstawie własnych obserwacji objawów rui i występowania odruchu tolerancji u loch, gdyż przebieg rui, jej długość, wyrazistość, czas występowania odruchu tolerancji wykazuje zmienność osobniczą i zależy od wielu czynników, takich jak warunki utrzymania zwierząt, pasza, genetyka czy obsługa.
Zabieg inseminacji loch
Specyficzne ukształtowanie szyjki macicy lochy powoduje, że większość kateterów ma spiralne zakończenie przypominające prącie knura. Oprócz tych najczęściej używanych stosuje się również takie o zakończeniu w kształcie oliwki lub wałka, wykonane z gąbczastej pianki. Kateter wprowadza się pod kątem 20°, kierując jego spiralne zakończenie po górnym sklepieniu pochwy. Takie pochylenie przyrządu jest konieczne, aby nie został on skierowany do zachyłka cewki moczowej lub bezpośrednio do niej. Wprowadza się go do momentu, gdy wyczuwa się wyraźny opór (kateter znajduje się wtedy przy zewnętrznym ujściu kanału szyjki macicy).
Paroma obrotami w lewo (w przypadku kateteru o zakończeniu spiralnym) lub kilkoma delikatnymi ruchami do przodu i do tyłu (kateter zakończony gąbką) wsuwa się go na głębokość 2/3 szyjki macicy. Po zdeponowaniu nasienia kateter wraz z podłączonym do niego zbiorniczkiem należy pozostawić jeszcze do 5 minut w drogach rodnych samicy. Sprawi to, że nasienie nie wyleje się na zewnątrz. Przed wyjęciem przyrządu należy pamiętać o wykręceniu go kilkoma ruchami w prawo.
Istnieje też metoda unasieniania pozaszyjkowego, która pozwala deponować plemniki poza szyjkę macicy, bezpośrednio do jej trzonu. Metoda inseminacji pozaszyjkowej pozwala używać mniejszej liczby plemników w jednej dawce inseminacyjnej. Stwarza możliwość uzyskiwania od jednego knura znacznie większej liczby porcji inseminacyjnych oraz pozwala na optymalne eksploatowanie knurów.
Katetery do unasieniania pozaszyjkowego są nieco dłuższe. Dodatkowo wewnątrz nich znajduje się cienki i giętki wewnętrzny minikateter. Zabieg wymaga bardzo dużego wyczucia i wprawy. Po upewnieniu się, że kateter znajduje się we właściwym miejscu, deponujemy dawkę inseminacyjną. Metodę tę należy stosować w chlewniach, w których lochy w sektorze krycia utrzymywane są w kojcach indywidualnych. Konieczne jest bowiem unieruchomienie maciory podczas wykonywania zabiegu, co nie sprawdzi się w systemie grupowego utrzymania loch.
Skrollując treść naszego Serwisu, zamykając okno tego komunikatu (X), klikając na elementy strony poza tym komunikatem bez zmian ustawień w zakresie prywatności, zgadzasz się na przetwarzanie danych osobowych przez Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o. (dalej PWR/my) i Zaufanych Partnerów do celów marketingowych, w szczególności na potrzeby wyświetlania reklam dopasowanych do Twoich zainteresowań i preferencji w serwisach PWR i w Internecie. Pamiętaj, że wyrażenie zgody jest dobrowolne a wyrażoną zgodę możesz w każdej chwili cofnąć. Dowiedz się więcej lub zdecyduj o zgodzie.
Nasz cel to dostarczanie interesujących Ciebie treści, również przez dopasowane do Twoich zainteresowań reklamy. Twoja zgoda na wykorzystanie plików cookies i podobnych technologii w Twojej przeglądarce umożliwi nam dostosowanie przekazu do Twoich preferencji. Pozwoli ograniczyć ilość prezentowanych reklam Brak zmian ustawień przeglądarki jest Twoją zgodą na zapis plików cookies i podobnych technologii w Twoim urządzeniu końcowym i wykorzystanie zapisanych w nich informacji. Ustawienia przeglądarki w zakresie cookies możesz zawsze zmienić (szczegóły w Polityce Prywatności).
✕
Drogi Użytkowniku!
Przez dalsze Aktywne korzystanie z Serwisu, bez zmian ustawień przeglądarki, oznacza, że zgodziłeś się na przechowywanie w Twojej przeglądarce plików cookies i na przetwarzanie gromadzonych dzięki nim danych osobowych przez Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o. i naszych Zaufanych Partnerów. Dowiedz się więcej lub wycofaj zgody
✕
Na co wyrażasz zgodę?
Przechodząc do serwisu poprzez: scrollowanie treści poza wyświetlanym u dołu strony komunikatem, klikanie w linki prowadzące do elementów serwisu, a także przez zamknięcie okna informacyjnego dotyczącego cookies i przetwarzania danych zgadzasz się na przetwarzanie danych osobowych przez PWR Sp. z o.o. i jej zaufanych partnerów w celach marketingowych, w tym na potrzeby wyświetlania reklam targetowanych, czyli dopasowanych do twoich zainteresowań.
O konieczności podjęcia decyzji dotyczących przetwarzania przez PWR i Zaufanych Partnerów Twoich danych i sposobach wyrażenia lub niewyrażenia zgody na ich przetwarzanie a także o użyciu plików Cookies i podobnych technologii w celu dopasowywać reklamy do Twoich zainteresowań i prowadzenia analityki stron naszych serwisów informujemy Cię u dołu stron na naszych serwisach do momentu podjęcia przez Ciebie decyzji dotyczących tych rozwiązań.
Brak wyrażonych zgód może skutkować większą liczbą reklam, wyświetlanych losowo, bez odniesienia do Twoich zainteresowań. Więcej informacji o plikach Cookies i podobnych technologiach oraz celach ich wykorzystania znajduje się Polityce Prywatności.
Podmioty odpowiadające za przetwarzanie Twoich danych to:
Administrator Danych, czyli Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o. (PWR) z siedzibą w Poznaniu przy ul. Metalowej 5 oraz nasi Zaufani Partnerzy, z którymi współpracujemy realizując nasze cele analityczne i marketingowe.
Jakie dane przetwarzamy?
Do danych tych należą: adres IP, adres URL żądania, nazwa domeny, identyfikator urządzenia, mobilny identyfikator reklamowy, typ przeglądarki, język przeglądarki, liczba kliknięć, ilość czasu spędzonego na poszczególnych stronach, data i godzina korzystania z Serwisu, typ i wersja systemu operacyjnego, rozdzielczość ekranu, dane zbierane w dziennikach serwera, a także inne podobne informacje.
Podstawy przetwarzania tych danych
a/ uzasadniony interes PWR, jakim jest prowadzenie działań marketingu własnego i podmiotów trzecich współpracujących z PWR, w tym dopasowywanie treści i reklam do Twoich zainteresowań, przeprowadzanie analiz dotyczących ruchu na stronach serwisu i ich funkcjonalności, a także zapewnienie bezpieczeństwa usług, możliwości dochodzenia praw i roszczeń, b/ wyrażona zgoda – na realizację działań marketingowych PWR i jej Zaufanych Partnerów-reklamodawców, polegających na dopasowaniu treści i reklam do Twoich zainteresowań
Prawa, z jakich możesz skorzystać w związku z przetwarzaniem Twoich danych to:
Prawo wycofania w dowolnym momencie udzielonej zgody na przetwarzanie danych osobowych. Wycofanie zgody nie ma wpływu na legalność działań w okresie, gdy zgoda była wyrażona. Prawo dostępu do własnych danych, do ich sprostowania, usuwania, prawo do przenoszenia danych, wyrażenia sprzeciwu, prawa do ograniczenia przetwarzania, a także z prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych. (Szczegóły dostępne w Polityce Prywatności)
Dzięki Twojej zgodzie na przetwarzanie Twoich danych w celu targetowania przez PWR i Zaufanych Partnerów treści i reklam będziemy mogli ograniczyć ilość wyświetlanych reklam i prezentować Tobie tylko te, którymi możesz być zainteresowany. Takich wyborów musisz dokonać oddzielnie dla każdego urządzenia lub przeglądarki internetowej, z których korzystasz
Brak Twojej zgody na przetwarzanie Twoich danych w celu targetowania przez PWR i Zaufanych Partnerów treści i reklam nie daje nam możliwości ograniczenia treści i reklam do tych, które mogą Cię zainteresować. Reklamy nadal będą widoczne, będą wyświetlane losowo – bez uwzględniania Twoich zainteresowań. Rozwiązania techniczne uniemożliwiające w niektórych przeglądarkach zainstalowanie tzw. cookies trzeciorzędowego blokuje nam skuteczne wyłączenie dopasowywania reklam we wszystkich naszych serwisach. Najlepiej wyłącz dopasowywania reklam w każdym z naszych serwisów niezależnie. Jeśli korzystasz z różnych urządzeń i/lub przeglądarek, pamiętaj, że wyłączenie możliwości dopasowywania reklam w wybranej przeglądarce lub urządzeniu jest skuteczne tylko na nim. Dlatego takich wyborów musisz dokonać oddzielnie dla każdego urządzenia lub przeglądarki internetowej.
Zgoda/wycofanie zgody
1. W każdej chwili można wycofać zgodę na instalowanie cookies i podobnych technologii. Można to zrobić poprzez zmianę ustawień przeglądarki.
2. Aby wycofać zgodę na przetwarzanie danych osobowych do celów marketingowych w szczególności związanych z wyświetlaniem reklam targetowanych, należy skorzystać z poniższej opcji i w zależności od wyboru zaznaczyć (zgoda) lub odznaczyć (brak zgody) checkbox.