Bezkonkurencyjność poekstrakcyjnej śruty sojowej polega między innymi na możliwości stosowania jej bez ograniczeń w paszach dla świń. Dzięki procesowi ekstrakcji, najczęściej obłuszczonych nasion, większość związków o charakterze antyodżywczym jest usuwanych lub dezaktywowanych, co istotnie poprawia jakość paszy, jej wartość odżywczą i strawność.
Poekstrakcyjna śruta rzepakowa charakteryzuje się około 10% gorszą strawnością wszystkich aminokwasów w porównaniu do śruty sojowej. Za główną przyczynę tego uważa się wyższą zawartość włókna surowego oraz tanin.
Śruty inne niż sojowa nie są w stanie pokryć w 100% zapotrzebowania na białko w paszach dla świń
Obecność substancji antyżywieniowych w poekstrakcyjnej śrucie rzepakowej odpowiada za hamowanie wzrostu zwierząt, obniżenie strawności białka ogólnego i energii oraz gorsze przyswajanie paszy.
Ograniczenia śruty rzepakowej
Biorąc pod uwagę zawartość i dostępność składników odżywczych, 1 kg poekstrakcyjnej śruty rzepakowej jest równoważny około 0,6–0,7 kg śruty sojowej. Powszechnie uważa się jednak, że poekstrakcyjna śruta rzepakowa nie powinna być stosowana w żywieniu świń jako jedyna pasza białkowa ze względu na obecność substancji antyodżywczych, pogarszających smakowitość oraz strawność paszy, a także stosunkowo niską wartość energetyczną i niską strawność aminokwasów.
Zarówno loszki, jak i knurki ze względu na długość użytkowania wymagają szczególnie dobrych jakościowo pasz. Stosowanie komponentów zawierających znaczne ilości substancji antyżywieniowych będzie miało negatywne konsekwencje w postaci pogorszenia zdrowia zwierząt i obniżenia ich cech użytkowych, gdyż związki szkodliwe często kumulują się w organach. Nie zaleca się więc stosowania śruty rzepakowej w żywieniu zwierząt przeznaczonych do rozrodu.
W żywieniu loch substancje szkodliwe występujące w produktach rzepakowych mogą przechodzić przez łożysko i wraz z pokarmem do organizmu płodu czy prosięcia. Zarówno lochy wysokoprośne, jak i karmiące nie powinny w diecie otrzymywać komponentów zawierających substancje antyżywieniowe. Korzystne jest natomiast stosowanie oleju rzepakowego w żywieniu macior, gdyż podnosi on wartość energetyczną paszy nadając jej przy tym przyjemny smak i zapach.
Słonecznikowa dla starszych
Wskazuje się też na możliwość wykorzystania w żywieniu zwierząt poekstrakcyjnej śruty słonecznikowej oraz arachidowej jako częściowego zamiennika śruty sojowej. Surowce te należą do tych, które pochodzą wyłącznie z importu. Śruta słonecznikowa jest produktem ubocznym po produkcji oleju z nasion słonecznika, który cieszy się coraz większym zainteresowaniem ze strony konsumentów. Powstaje ona w wyniku ekstrakcji oleju rozpuszczalnikami organicznymi z makuchu słonecznikowego.
Wartość pokarmowa śruty słonecznikowej zależy nie tylko od poziomu włókna surowego. Ważna jest technologia pozyskiwania oleju. Jeśli olej uzyskuje się w drodze samego tłoczenia, to wartość energetyczna takiej śruty będzie wyższa od tej, która powstała w wyniku ekstrakcji, gdyż będzie zawierała więcej tłuszczu. Ważna jest również temperatura tłoczenia. Zbyt wysoka będzie powodowała obniżenie przyswajalności aminokwasów egzogennych.
O ile w przypadku żywienia bydła śruta słonecznikowa może zastąpić całkowicie białko śruty sojowej (pamiętając o uzupełnianiu aminokwasów), to w żywieniu trzody chlewnej nie jest to możliwe. Ze względu na duży udział włókna ma ona ograniczone zastosowanie w paszach dla prosiąt i warchlaków. Może bowiem powodować obniżenie wskaźników produkcyjnych.
Śruta z orzeszków
Śruta arachidowa charakteryzuje się wysokim poziomem białka ogólnego, zbliżonym wartością do białka śruty sojowej, jednakże uboższego w niektóre aminokwasy egzogenne, jak lizynę, metioninę i treoninę. Należy więc pamiętać o konieczności uzupełniania ich w mieszankach dla świń. Jest produktem ubocznym tłoczenia oraz ekstrakcji oleju z orzeszków arachidowych (ziemnych), a jej wartość pokarmowa zależy od tego, czy orzeszki przed tłoczeniem czy ekstrakcją zostały lub nie pozbawione okrywy. Stąd zróżnicowanie jej wartości pokarmowej.
Poekstrakcyjna śruta rzepakowa może być stosowana jako główne źródło białka w paszach dla starszych tuczników bez pogorszenia jakości i mięsności tusz
Śruta arachidowa wpływa korzystnie na tempo wzrostu świń i nie zawiera substancji antyżywieniowych. Ponadto jest paszą charakteryzującą się dobrymi walorami smakowymi, dlatego zwierzęta chętnie ją pobierają. Jedynym problemem jest to, że w przechowywanym surowcu może dojść do rozwoju pleśni i grzybów, a w konsekwencji do skażenia mikotoksynami. Produkowana jest ona bowiem z orzeszków uprawianych w krajach, w których występują wysokie temperatury i duża wilgotność powietrza.
Dominika Stancelewska
