Jak uzyskać zwrot działki siedliskowej?

?

Nasi rodzice w połowie lat 80. ubiegłego wieku przekazali gospodarstwo państwu w zamian za emeryturę. Ani ja, ani siostra nie spełnialiśmy warunków, żeby je przejąć. Oddali też działkę siedliskową. Mieli prawo dożywotniego użytkowania działki gruntu, budynku mieszkalnego i budynków gospodarczych. Ojciec zmarł kilka lat temu, mama jeszcze żyje, ale teraz mieszka u siostry, bo wymaga opieki. Słyszałem, że można uzyskać zwrot działki siedliskowej. Gdzie się w tej sprawie zwrócić? Czy w przyszłości również możemy się z siostrą starać o zwrot, jeśli nie uda się tego przeprowadzić za życia mamy?

Kiedy przeprowadzić procedurę zwrotu działki siedliskowej?

Warto przeprowadzić to za życia mamy, bo ani Pan, ani Pana siostra nie odzyskacie własności działki i budynków. Należy przy tym wyjaśnić, że nie chodzi tu o całe siedlisko, ale o działkę gruntu rolnego o powierzchni nieprzekraczającej 10% obszaru przekazanego gospodarstwa, nie więcej jednak niż o powierzchni 0,3 ha, którą przekazujący rolnik miał prawo użytkować.

Miał też prawo do bezpłatnego korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich w zakresie niezbędnym do zaspokajania swoich potrzeb i potrzeb członków rodziny. Tak stanowił art. 56 nieobowiązującej już ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.

Jakie korzyści płyną z przekazania gospodarstwa państwu?

W myśl natomiast art. 118 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, osobie, której przysługuje prawo użytkowania działki gruntu z tytułu przekazania gospodarstwa państwu, na jej wniosek może być przyznana nieodpłatnie własność tej działki. Można również wnioskować o przyznanie własności działki obejmującej budynki, w których znajdują się lokal mieszkalny i pomieszczenia gospodarskie o powierzchni niezbędnej do korzystania z tych budynków. Wniosek należy złożyć do starosty właściwego dla miejsca położenia nieruchomości, który wyda decyzję w tej sprawie.

Powyższy przepis stosuje się tylko wówczas, jeżeli działka jest własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, a przyznanie własności nie narusza prawa osób trzecich do działki lub budynków.

Kto może wystąpić z wnioskiem o zwrot działki?

Z wnioskiem o przyznanie prawa własności działki może wystąpić również zstępny osoby uprawnionej, ale tylko taki, który po śmierci tej osoby faktycznie włada, w zakresie odpowiadającym jej uprawnieniom, daną nieruchomością. W przedstawionej sytuacji ten warunek nie jest spełniony, gdyż ani Pan, ani Pana siostra nie władacie nieruchomością.

Jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 13 marca 2019 r. (sygn. akt: II SA/Łd 895/18), uprawnienie uregulowane przepisem art. 118 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ma charakter roszczenia osobistego uprawnionej osoby, które nie może zostać scedowane na zstępnych tej uprawnionej strony czy też być potraktowane jako wchodzące do masy spadkowej.

Alicja Moroz
Fot. Pixabay