Czynniki sprzyjające zamieraniu zarodków

Rodzaje zamierania zarodków

Zamieranie zarodków może być dwojakiego rodzaju: wczesne i późne. Wczesne zamieranie odbywa się zwykle do 16. dnia cyklu rujowego i nie ma wpływu na jego długość, czyli okres międzyrujowy pozostaje taki sam i wówczas hodowca nie wie, że doszło do zamarcia zarodka.

Późne zamieranie zarodków występuje pomiędzy 16. a 42. dniem po inseminacji i to zjawisko hodowca jest już w stanie zauważyć. Zdarza się, że występuje wtedy wyciek z pochwy, zwykle jedynym wyraźnym potwierdzeniem jest powrót rui po 35–50 dniach po inseminacji.

Przyczyny zamierania zarodków

Co sprawia, że zarodki zamierają? Otóż, gdy dzieje się tak do 13 dnia po inseminacji to przyczyną są: zbyt małe komórki jajowe, opóźniona owulacja (często występuje w okresie letnim) oraz zbyt mała ilość progesteronu (hormon wydzielany przez jajniki). Gdy zamieranie zarodka następuje do 16–19 dnia po zapłodnieniu, wówczas wynika to ze słabego jego rozwoju oraz słabej synchronizacji pomiędzy matką a zarodkiem. Z kolei późna zamieralność zarodków – występująca do 42 dnia po inseminacji – związana jest najczęściej z infekcjami bezpośrednio wpływającymi na funkcje zarodka i łożyska (np. IBR, czy BVD, choroby z gorączką).

 
Dlaczego zatem występują tak duże problemy z utrzymaniem ciąży? W dużym uproszczeniu wynikają one z braku właściwej zależności pomiędzy poziomem estradiolu (hormon odpowiadający za występowanie rui) i progesteronu we krwi w czasie 2 pierwszych tygodni po inseminacji. Nowa fala pęcherzyków rośnie w czasie fazy lutealnej (czyli w okresie, gdy macica przygotowuje się do zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej) nawet wtedy, gdy doszło do zapłodnienia. Jeżeli produkcja estradiolu w tym czasie nie zaniknie wystarczająco wcześnie, ciałko żółte ulega zniszczeniu. Jedyne co możemy zrobić, aby stosunek progesteronu do estradiolu był wyższy, to podwyższyć jego poziom we krwi. Trzeba także wiedzieć, że u wysoko wydajnych krów mlecznych występuje zwiększony metabolizm progesteronu.

• Zapobieganie zamieraniu zarodków – oprócz działań farmakologicznych – powinno uwzględniać przede wszystkim właściwe żywienie krów dla uniknięcia ujemnego bilansu energii oraz chorób metabolicznych

Czy można zapobiegać zamieraniu zarodków?

Reasumując, głównymi przyczynami zwiększonej śmiertelności zarodków są:

I to właśnie poprzez żywienie hodowca może bezpośrednio wpływać na ograniczenie strat związanych z zamieraniem zarodków. Wśród czynników żywieniowych na głównym miejscu wymieniany jest ujemny bilans energii, który w konsekwencji prowadzi do zmniejszenia wydzielania progesteronu i trudności w zagnieżdżeniu się zarodka. Negatywny wpływ na rozród ma także nadmierne pobranie białka. Zbyt duże pobranie biała ogólnego, a szczególnie białka ulegającego rozkładowi w żwaczu, może powodować zaburzenia w rozrodzie, w tym zamieranie zarodków. Może również zwiększać negatywne skutku ujemnego bilansu energii.

Częstotliwość zamierania zarodków bydlęcych w różnych okresach ciąży

Do 10-13 dnia	przeżywalność zarodków  80% słaby rozwój zarodka	niska jakość oocytów opóźnione owulacje za mała sekrecja progesteronu
Do 16-19 dnia	przeżywalność zarodków 60–65% zarodek nie „potrafi” ochronić ciałka żółtego przed luteolizą	niska jakość zarodka  i słaby potencjał rozwojowy słaba synchronizacja pomiędzy matką a zarodkiem
Do 42 dnia	przeżywalność zarodków 50–55% późna zamieralność zarodków	czynniki infekcyjne, bezpośrednio wpływające na funkcje zarodka i łożyska