Niewykryta ruja, to duże straty. Jak walczyć z cichą rują u krów?
Polskie mleko
rozród krów
Data publikacji 30.10.2019r.
Każdy dzień bez ciąży po 110. dniu kosztuje średnio 20 zł. Łatwo zatem obliczyć ile tracimy tylko z tytułu nie wykrycia rui. Jedną z głównym przyczyn nieskutecznego wykrywania rui jest słabe jej manifestowanie, czyli cicha ruja.
Zarejestruj się, i zaloguj aby przeczytać kolejne 3 artykuły.
Wszystkie przeczytasz dzięki prenumeracie lub kupując dostęp.
Z artykułu dowiesz się:
- Czym jest i jak się objawia cicha ruja u krów?
- Na czym polega leczenie cichej rui?
- Jak można wykryć cichą ruję?
r e k l a m a
Cicha ruja to nic innego jak postać popędu płciowego, który przebiega bez lub z bardzo słabymi zewnętrznymi objawami. Badanie ginekologiczne jajników wykazuje co prawda zmiany świadczące o rui, to jednak zbyt mała ilość estrogenów produkowanych przez rozwijające się pęcherzyki nie pozwala na wystąpienie typowych objawów rujowych. Mogą oczywiście wystąpić słabe oznaki rui, w postaci małej ilości rzadkiego śluzu rujowego, ale zwykle objaw ten nie jest zauważany przez hodowców.
Leczenie cichej rui
Gdy u krowy występuje cicha ruja pozorna, to prognozy są najczęściej pozytywne, gdyż występująca wówczas owulacja daje szanse na zapłodnienie, po rozpoznaniu rui i inseminacji krowy. Gorzej, gdy mamy do czynienia z cichą rują prawdziwą. W takiej formie występują zaburzenia funkcji jajników, a nawet całego układu rozrodczego. Konieczne jest wówczas wykonanie dokładnego badania przez lekarza weterynarii i zastosowanie odpowiedniego leczenia.
Kiedy na jajniku znajduje się ciałko żółte, krowom podaje się prostaglandynę. Zwykle już po 2–4 dniach od podania hormonu występują objawy rujowe lub można inseminować krowy nawet bez wystąpienia objawów. Zdaniem prof. Jana Twardonia z UP we Wrocławiu, aby terapia hormonalna przyniosła spodziewane efekty, należy bezwzględnie poprawić warunki bytowe krów. Dotyczy to głównie żywienia zbilansowanego pod względem energetycznym, białkowym i mineralnym, dostosowanego do wielkości produkcji i fazy laktacji. Przyczyną występowania tzw. właściwej cichej rui są błędy żywieniowe, a najważniejsze z nich, to: deficyt energetyczny, nadmiar białka surowego w dawce, niedobór włókna surowego i beta-karotenu, niezbilansowana podaż składników mineralnych i pierwiastków śladowych. We wczesnym okresie okołoporodowym i na początku laktacji w organizmie krowy przebiegają procesy fizjologiczne, które wymagają dużej ilości energii, co z kolei powoduje wystąpienie „konkurencji” między wydajnością a płodnością. Złe żywienie jest także przyczyną powstawania wielu chorób metabolicznych, te zaś przyczyniają się do obniżenia produkcji estrogenów, które odpowiadają za wystąpienie właściwych, zewnętrznych objawów rui.
Kiedy na jajniku znajduje się ciałko żółte, krowom podaje się prostaglandynę. Zwykle już po 2–4 dniach od podania hormonu występują objawy rujowe lub można inseminować krowy nawet bez wystąpienia objawów. Zdaniem prof. Jana Twardonia z UP we Wrocławiu, aby terapia hormonalna przyniosła spodziewane efekty, należy bezwzględnie poprawić warunki bytowe krów. Dotyczy to głównie żywienia zbilansowanego pod względem energetycznym, białkowym i mineralnym, dostosowanego do wielkości produkcji i fazy laktacji. Przyczyną występowania tzw. właściwej cichej rui są błędy żywieniowe, a najważniejsze z nich, to: deficyt energetyczny, nadmiar białka surowego w dawce, niedobór włókna surowego i beta-karotenu, niezbilansowana podaż składników mineralnych i pierwiastków śladowych. We wczesnym okresie okołoporodowym i na początku laktacji w organizmie krowy przebiegają procesy fizjologiczne, które wymagają dużej ilości energii, co z kolei powoduje wystąpienie „konkurencji” między wydajnością a płodnością. Złe żywienie jest także przyczyną powstawania wielu chorób metabolicznych, te zaś przyczyniają się do obniżenia produkcji estrogenów, które odpowiadają za wystąpienie właściwych, zewnętrznych objawów rui.
Wykrywanie cichej rui u krów
r e k l a m a
Diagnozy cichej rui można dokonać poprzez dwukrotne badanie rektalne jajników, ocenę błony śluzowej pochwy przy użyciu wziernika oraz przez odruch tolerancji przy pomocy odruchu łechtaczkowego lub lędźwiowego. Bardzo ważna w wykrywaniu rui jest bezpośrednia obserwacja krów. Przeprowadzać ją powinniśmy kilka razy dziennie – minimum 3–4 razy, przez około 20–30 minut. Krowy należy obserwować w czasie doju, na okólniku lub pastwisku oraz podczas przebywania w boksach legowiskowych. Taki nakład pracy przynosi wymierne efekty w postaci wykrytych 60–80% latujących się krów. Najwięcej rui krowy manifestują w nocy – ok. 50%, rano i wieczorem – ok. 30% i 20% w ciągu dnia.
Niestety, manifestowaniu objawów rujowych nie sprzyja wysoka wydajność. Szacuje się, że w praktyce tylko 37% zwierząt wykazuje odruch tolerancji i z każdym rokiem jest ich coraz mniej. Wykazano, że wraz ze wzrostem produkcji zmniejsza się czas trwania rui. Krowy dające 25–30 kg mleka dziennie, manifestują ruję przez 14,7 godziny, ale już te które dają 55 kg – tylko 2,8 godziny.
Beata Dąbrowska
Zdjęcie: Beata Dąbrowska
