Częściej u pierwiastek niż wieloródek
Do obrzęku wymienia dochodzi najczęściej u pierwiastek, jednak opuchlizna pojawia się również u wieloródek. Obrzęk utrzymuje się zazwyczaj do 3 tygodni po porodzie i upośledza produkcję mleka, którego oddawanie podczas doju – jak podkreśla Czytelnik – sprawia wiele kłopotów. Opuchlizna może prowadzić także do pęknięć skóry i uszkodzeń więzadeł wymienia.
Obrzęk wymienia predysponuje do mastitis
Obrzęk wymienia spowodowany jest faktem zbliżającego się porodu i związanego z tym raptownie rosnącego zaopatrzenia gruczołu mlekowego w krew. Wówczas, na skutek nagromadzenia się różnorodnych płynów w przestrzeniach śródmiąższowych tkanek wymienia, zaczyna powstawać obrzęk. Zaburzony zostaje przepływ krwi tętniczej i żylnej, ze względu na różnicę ciśnienia i nagromadzenie się chłonki, poprzez słaby jej odpływ naczyniami żylnymi. Wymię staje się nabrzmiałe, niejednokrotnie bolesne, a jego napięta skóra łatwo ulega urazom mechanicznym. I to właśnie sam obrzęk oraz towarzysząca mu bolesność utrudniają dój krowy. Spuchnięte wymię ma też predyspozycję do mastitis czy zapalenia skóry. Przyczyny powstawania obrzęku nie są do końca poznane, niemniej wśród czynników sprzyjających wymienia się przebieg porodu, zatrzymanie łożyska, zapalenia macicy oraz błędy żywieniowe, wysokie stężenie potasu i sodu oraz nadmiar białka w dawce pokarmowej.
Dość często obrzęk wymienia ustępuje samoistnie bez konieczności leczenia, jednak w niektórych wypadkach konieczne jest podjęcie odpowiedniej terapii, którą należy zastosować, gdy zachodzi ryzyko uszkodzenia więzadeł wymieniowych ze względu na skalę obrzęku, jeśli obrzęk przed porodem prowadzi do wyciekania mleka co najmniej z jednego strzyka, a także, gdy objawy ustępują bardzo powoli i istnieje ryzyko, że obrzęk będzie utrzymywał się przez dłuższy czas.
- Jeżeli obrzęk wymienia nie ustępuje samoistnie do końca trzeciego tygodnia laktacji, wówczas niezbędna jest pomoc lekarza weterynarii
Jak leczyć obrzęk wymienia?
Podstawą leczenia obrzęku są leki moczopędne. W terapii stosuje się również preparaty wapniowe oraz sterydowe. Pierwiastkom zaleca się 3–4-krotne dojenie przez pierwszych kilka dni. Dobre efekty i wyraźną ulgę zwierzętom przynosi masaż po każdym udoju i wcieranie balsamów, żeli o zapachu mięty, które schładzają wymię i ściągają opuchliznę.
Pamiętać jednak trzeba, by nie stosować maści jodowo-kamforowej, która rozgrzewa wymię i zaostrza proces chorobowy. Jeśli wymię jest duże, a strzyki małe, to krowę trzeba doić ręcznie. Kiedy obrzęk jest bolesny, a podjęte przez nas działania nie przynoszą poprawy, należy wezwać lekarza weterynarii, który poda krowie leki przeciwbólowe, znieczulające oraz oksytocynę w celu opróżnienia wymienia.
Pamiętać jednak trzeba, by nie stosować maści jodowo-kamforowej, która rozgrzewa wymię i zaostrza proces chorobowy. Jeśli wymię jest duże, a strzyki małe, to krowę trzeba doić ręcznie. Kiedy obrzęk jest bolesny, a podjęte przez nas działania nie przynoszą poprawy, należy wezwać lekarza weterynarii, który poda krowie leki przeciwbólowe, znieczulające oraz oksytocynę w celu opróżnienia wymienia.
Beata Dąbrowska
