Nie zmieniać dawki przed wycieleniem
Jeden z najbardziej uznanych obecnie na świecie autorytetów prof. Alex Bach z Hiszpanii, nie do końca zgadza się z tą opinią i podczas swojego wykładu na konferencji na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie, namawiał, by przed wycieleniem nie zmieniać dawki na wysokoenergetyczną.
Do prawidłowego funkcjonowania organizmu i dobrego wzrostu płodu, krowa zasuszona potrzebuje około 15 Mcal na dzień, co oznacza, że wymagane pobranie suchej masy powinno być na poziomie około 13 kg. Krowy zasuszone nie regulują dobrze pobrania suchej masy w oparciu o swój bilans energetyczny, a zatem istnieje u nich ryzyko pobrania zbyt dużych ilości energii. Potwierdziły to ostatnie badania przeprowadzone przez prof. Bacha, które dowiodły, że przed wycieleniem krowy jedzą bardzo dużo, nawet 18 kg suchej masy.
Nadwyżki pobranej energii sprawiają, że krowa (która już przecież nie produkuje mleka) odkłada tkankę tłuszczową, a to oznacza kłopoty po wycieleniu.
- Krowy zasuszone nie regulują dobrze pobrania suchej masy w oparciu o swój bilans energetyczny, co sprawia, że istnieje u nich ryzyko pobrania zbyt dużej (w stosunku do zapotrzebowania) ilości energii
Niskoenergetyczna dawka - więcej mleka w laktacji
Zbyt duża podaż energii u krów w okresie ostatnich 21 dni przed porodem powoduje zwiększenie ekspresji genów związanych z lipogenezą w tkance tłuszczowej (lipogeneza to kluczowy proces metaboliczny mający wpływ na proces wytwarzania energii oraz tkanki tłuszczowej w organizmie). A zatem, gdy przed wycieleniem krowy otrzymują niskoenergetyczną dawkę to – jak potwierdziły badania – możemy liczyć na większą ilość mleka w laktacji, w porównaniu do krów żywionych dawkami wysokoenergetycznymi.
Jak zaleca prof. Alex Bach, dla pokrycia zapotrzebowania energetycznego krowy zasuszonej powinno wystarczyć około 1,32 Mcal/kg EN. W odniesieniu do białka zaleca się żywienie na poziomie ok. 13% białka ogólnego w dawce, ewentualnie niewiele więcej, jeżeli w grupie znajduje się znaczna liczba jałówek.
Mikroflora żwacza musi się przystosować
W żywieniu przeżuwaczy zakłada się, że potrzeba przynajmniej 3 tygodni, aby mikroflora żwacza przystosowała się do zmiany żywienia. Z drugiej jednak strony, przeważająca większość mikroorganizmów zasiedlających żwacz to bakterie, które potrafią podwoić swoją populację w czasie 20 minut. A zatem, zdaniem hiszpańskiego specjalisty, nie ma sensu czekać na adaptację bakterii aż 3 tygodnie. Wystarczy im na to maksymalnie kilka dni.
Jak zmniejszyć ryzyko hipokalcemii?
Jednym z głównych zaleceń żywieniowych w okresie okołoporodowym jest również zminimalizowanie występowania hipokalcemii oraz obrzęku wymienia. Dużym problemem są przypadki subklinicznej hipokalcemii. Szacuje się bowiem, że schorzenie to występuje u ponad 50% krów, co przekłada się na występowanie kwasicy, mastitis oraz innych chorób. W tej kwestii prof. Bach zaleca dwie strategie żywieniowe. Pierwsza z nich zakłada zmniejszenie podaży wapnia w czasie ostatnich 4 tygodni przed porodem (<0,6% SM). Druga strategia polega na wykorzystaniu soli anionowych, których działanie przyczynia się do zwiększonej pracy nerek, a więc duża ilość wapnia będzie wydalana wraz z moczem. Po wycieleniu będziemy widzieć tego pozytywne skutki, gdyż ryzyko hipokalcemii będzie ograniczone.
Uważa się co prawda, że sole anionowe są niesmaczne i mogą obniżać pobranie paszy, ale – jak na podstawie badań własnych przekonuje prof. Bach – zamiast do dawki sole anionowe można podać krowie w formie bolusa i wówczas nie mamy problemu z ich słabą smakowitością. To, ile soli anionowych powinno znaleźć się w dawce zależy od tego, ile potasu, sodu i innych dodatnich jonów jest w paszy.
Beata Dąbrowska
