Hodowcy bydła mlecznego biją na alarm, gdy jeszcze ceny skupu mleka utrzymują się na przyzwoitym poziomie, zaczął się wyścig na rynku pasz. Ceny śruty sojowej i rzepakowej biją rekordy. Co i kto za tym stoi? – pytają rolnicy.
Z artykułu dowiesz się:
Dlaczego ceny śruty sojowej i rzepakowej tak mocno poszły w górę?
Które kraje są największymi producentami soi
Jak wygląda obecna sytuacja cen pasz w Polsce?
r e k l a m a
Rekordowe ceny śrut
– Nawet jeśli mleczarnie podniosłyby nam cenę skupu mleka o 10 gr na litrze, to i tak nie zrekompensuje to nam wzrostu cen śrut. Dziennie zużywam 0,5 t śruty sojowej, co oznacza, iż miesięcznie wydaję na zakup tej paszy o 15 tys. zł więcej niż kilka miesięcy wcześniej. Obecnie jest to równowartość 10 tysięcy litrów mleka. Nie mogę zwiększyć produkcji poprzez zwiększenie stada, bo mam ograniczenia związane z areałem oraz budynkami. Mogę tylko pracować nad wzrostem wydajności, ale żeby zwiększyć wydajność do 10 tys. litrów muszę posiłkować się śrutami z zakupu: sojową i rzepakową. Nie mam ani wolnego areału, ani czasu na to, by produkować pasze białkowe w oparciu o rośliny bobowate – tłumaczy hodowca utrzymujący 130 krów mlecznych z Podlasia, produkujący rocznie 1,2 mln litrów mleka.
Tego i innych hodowców nie stać na zakup śruty sojowej, której ceny dochodzą do 3 tys. zł za tonę oraz śruty rzepakowej, za którą żąda się nawet 1600 zł/t. Niestety, informacje płynące z rynków, a które wpłynęły na obecne podwyżki, nie są dla hodowców optymistyczne.
Mniej soi na świecie
r e k l a m a
Wzrost cen śruty sojowej i rzepakowej był widoczny już pod koniec ubiegłego roku. Prawdziwe szaleństwo na giełdach światowych handlujących kontraktami na obie śruty rozpoczęło się jednak po publikacji przez USDA (amerykański departament rolnictwa) 12 stycznia br.nowego raportu dotyczącego zbóż oraz roślin białkowych, który obniżył wcześniejsze prognozy produkcji soi na świecie. Kolejny raport ukaże się 9 lutego, wtedy będzie można jeszcze trafniej ocenić, co stanie się na rynku soi i rzepaku w najbliższym czasie. Trzeba mieć też na uwadze, iż obecna sytuacja związana z rozwojem pandemii, nie sprzyja tradycyjnym formom lokowania kapitału, co skłania inwestorów do inwestowania na rynkach rolnych, a to z kolei prowadzi do spekulacji. Nie można wykluczyć, że inwestorzy zechcą nagle pozbyć się tych lokat i wtedy ceny na giełdach zaczną spadać.
Póki co, w styczniowym raporcie Amerykanie obniżyli o 1 mln t do 361 mln t zapowiadany wcześniej poziom produkcji soi na świecie w sezonie 2020/2021. Argentyna – największy na świecie eksporter śruty sojowej wyprodukuje mniej soi o 2 mln t, tj. łącznie 48 mln t. Pod dużym znakiem zapytania jest też utrzymanie planowanych zbiorów soi u największego z kolei eksportera nasion soi na świecie, jakim jest Brazylia, choć raport USDA ze stycznia, pozostawił prognozy zbiorów w tym kraju na poziomie z grudnia ub.r. tj. 133 mln t. W Brazylii, podobnie jak w Argentynie, od grudnia ub.r. panuje ogromna susza. Jeśli susza się utrzyma będzie też problem z nowymi zasiewami. Z kolei produkcja soi w USA szacowana jest na 112,6 mln t, co oznacza spadek o 1 mln t z powodu mniejszych zbiorów w takich stanach, jak Minnesota, Iowa i Kansas. Przypomnijmy, iż brazylijskie żniwa sojowe przypadają na okres od marca do maja oraz na sierpień i wrzesień. W sąsiedniej Argentynie zbiory soi trwają od kwietnia do czerwca oraz w październiku i w listopadzie. Amerykańska soja młócona jest natomiast w październiku i w listopadzie.
Chiny kupują na potęgę
Rynki są bardzo wrażliwe na ryzyka związane z podażą soi z Ameryki Południowej, ponieważ utrzymujący się silny popyt importowy z Chin pochłonął już dużą część dostępnej na światowym rynku soi. W Brazylii, chiński popyt doprowadził do tego, że zostały prawie całkowicie wyczerpane zapasy, a Brazylia musiała nawet sama importować soję z USA. Zakupy soi w USA zwiększyli również chińscy producenci pasz. Eksperci rynkowi oceniają, iż Chiny zaimportowały w 2020 r. ponad 100 milionów ton soi, co jest spowodowane głównie odbudową stada świń wyniszczonego ASF. W Państwie Środka powstają gigantyczne fermy, co oznacza, iż zapotrzebowanie na soję utrzyma się. Warto zauważyć, iż drugim po Chinach największym importerem soi na świecie jest UE. Z kolei UE importuje najwięcej na świecie śruty sojowej (ok. 39 mln t, włączając Wielką Brytanię). Według USDA, w porównaniu do końca ubiegłego roku, możliwości eksportowe śruty sojowej Argentyny (największego eksportera na świecie) spadną o 0,3 mln t do 26,3 mln t.
Rynek soi jest ściśle powiązany z rynkiem rzepaku. Jeśli soja drożeje, w górę idą też ceny rzepaku i śruty rzepakowej. Sytuacja jest tym bardziej napięta, iż w ubiegłym roku zebrano go na świecie niespełna 69 mln t. Podobnie, jak w przypadku soi, jego globalne zapasy się kurczą. W Unii Europejskiej zbiory kolejny rok były umiarkowane. Chociaż zbiory rzepaku w Polsce w ubiegłym roku nie były niskie, to dwa wcześniejsze sezony były bardzo słabe, nie ma więc dostatecznych zapasów. Cena skupu rzepaku w Polsce jest oparta głównie o ceny na paryskiej giełdzie Matif.
Z tego jednak względu, że ogólnie na unijnym rynku czarnych nasion obecnie brakuje, a możliwości importu spoza Unii są bardzo ograniczone, czarne nasiona drożeją. Cena rzepaku na Matifie sięga 440 euro/t (1980 zł/t), natomiast śruty rzepakowej dochodzi do 200 euro/t (ok. 900 zł/t), choć ceny śruty zależą od ceny nasion rzepaku, to w większym stopniu są regulowane przez relacje podaży i popytu. W sytuacji, gdy na unijnym rynku obecnie brakuje rzepaku a zakłady przetwórcze są zmuszone do ograniczenia przerobu, to ceny śruty w Polsce nie będą niskie, nawet w sytuacji, gdy śruta została wyprodukowana z nasion, które skupowano od rolników za znacznie niższe ceny niż obecnie, a podaż rzepaku po żniwach nie była niska.
Sprzedajemy Niemcom, kupujemy od Czechów
Warto też prześledzić dane dotyczące eksportu i importu rzepaku dotyczące Polski. Są one dostępne jedynie za okres od stycznia do października ub.r., ale pokazują pewne trendy. Dla wielu naszych Czytelników, producentów rzepaku, mogą być one dość zaskakujące.
W ubiegłym roku, do października włącznie, Polska sprzedała aż 366 tys. t rzepaku. Dla porównania, w całym 2019 r. eksport czarnych nasion wyniósł 337 tys. t. Najważniejszym odbiorcą naszego rzepaku są Niemcy, od stycznia do października ub.r. kupili oni go od nas aż 335 tys. t (w całym 2019 r. było to 306 tys. t). Niewątpliwie słaby złoty sprzyjał eksportowi, ale… Jednocześnie w ubiegłym roku do października włącznie Polska zakupiła na rynkach zewnętrznych ponad 360 tys. t rzepaku, z czego prawie 137 tys. t pochodziło z Czech, 89 tys. t z Ukrainy, a 66 tys. t ze Słowacji. Jeśli spojrzymy na bilans eksportu i importu do października włącznie, to ubiegłoroczny eksport nie powinien mieć dużego wpływu na zmianę podaży rzepaku w kraju, bo prawie uzupełnił go import. Patrząc jednak na dane dotyczące wartości transakcji, ten obrót handlowy nie wyszedł nam na dobre. Zanotowaliśmy bowiem ujemne saldo obrotów, które wyniosło prawie 11,8 mln euro. Dla porównania, w całym 2019 r. ujemne saldo handlowe rzepakiem było na poziomie 68 mln euro.
Jeśli nie zarabiamy na eksporcie rzepaku (ujemne saldo wymiany handlowej dotyczyło także oleju rzepakowego) to najwyraźniej znajduje to odbicie w cenie śruty sojowej. Jej ceny w Polsce są obecnie w detalu prawie o 100% wyższe, niż przed rokiem (wtedy śruta kosztowała ok. 900 zł/t), natomiast czarnych nasion w skupie o 10–15% wyższe.
Magdalena Szymańska Zdjęcia: Archiwum
r e k l a m a
Autor Magdalena Szymańska
dr Magdalena Szymańska kieruje działami „Ekonomia”, „Prawo” i „Rynki”. Specjalista z ekonomiki rolnictwa. Publikuje artykuły na temat m.in. Wspólnej Polityki Rolnej, w tym dopłat bezpośrednich i dotacji PROW, wsparcia krajowego dla rolnictwa, ubezpieczeń w rolnictwie oraz informacje z rynków rolnych.
Skrollując treść naszego Serwisu, zamykając okno tego komunikatu (X), klikając na elementy strony poza tym komunikatem bez zmian ustawień w zakresie prywatności, zgadzasz się na przetwarzanie danych osobowych przez Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o. (dalej PWR/my) i Zaufanych Partnerów do celów marketingowych, w szczególności na potrzeby wyświetlania reklam dopasowanych do Twoich zainteresowań i preferencji w serwisach PWR i w Internecie. Pamiętaj, że wyrażenie zgody jest dobrowolne a wyrażoną zgodę możesz w każdej chwili cofnąć. Dowiedz się więcej lub zdecyduj o zgodzie.
Nasz cel to dostarczanie interesujących Ciebie treści, również przez dopasowane do Twoich zainteresowań reklamy. Twoja zgoda na wykorzystanie plików cookies i podobnych technologii w Twojej przeglądarce umożliwi nam dostosowanie przekazu do Twoich preferencji. Pozwoli ograniczyć ilość prezentowanych reklam Brak zmian ustawień przeglądarki jest Twoją zgodą na zapis plików cookies i podobnych technologii w Twoim urządzeniu końcowym i wykorzystanie zapisanych w nich informacji. Ustawienia przeglądarki w zakresie cookies możesz zawsze zmienić (szczegóły w Polityce Prywatności).
✕
Drogi Użytkowniku!
Przez dalsze Aktywne korzystanie z Serwisu, bez zmian ustawień przeglądarki, oznacza, że zgodziłeś się na przechowywanie w Twojej przeglądarce plików cookies i na przetwarzanie gromadzonych dzięki nim danych osobowych przez Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o. i naszych Zaufanych Partnerów. Dowiedz się więcej lub wycofaj zgody
✕
Na co wyrażasz zgodę?
Przechodząc do serwisu poprzez: scrollowanie treści poza wyświetlanym u dołu strony komunikatem, klikanie w linki prowadzące do elementów serwisu, a także przez zamknięcie okna informacyjnego dotyczącego cookies i przetwarzania danych zgadzasz się na przetwarzanie danych osobowych przez PWR Sp. z o.o. i jej zaufanych partnerów w celach marketingowych, w tym na potrzeby wyświetlania reklam targetowanych, czyli dopasowanych do twoich zainteresowań.
O konieczności podjęcia decyzji dotyczących przetwarzania przez PWR i Zaufanych Partnerów Twoich danych i sposobach wyrażenia lub niewyrażenia zgody na ich przetwarzanie a także o użyciu plików Cookies i podobnych technologii w celu dopasowywać reklamy do Twoich zainteresowań i prowadzenia analityki stron naszych serwisów informujemy Cię u dołu stron na naszych serwisach do momentu podjęcia przez Ciebie decyzji dotyczących tych rozwiązań.
Brak wyrażonych zgód może skutkować większą liczbą reklam, wyświetlanych losowo, bez odniesienia do Twoich zainteresowań. Więcej informacji o plikach Cookies i podobnych technologiach oraz celach ich wykorzystania znajduje się Polityce Prywatności.
Podmioty odpowiadające za przetwarzanie Twoich danych to:
Administrator Danych, czyli Polskie Wydawnictwo Rolnicze Sp. z o.o. (PWR) z siedzibą w Poznaniu przy ul. Metalowej 5 oraz nasi Zaufani Partnerzy, z którymi współpracujemy realizując nasze cele analityczne i marketingowe.
Jakie dane przetwarzamy?
Do danych tych należą: adres IP, adres URL żądania, nazwa domeny, identyfikator urządzenia, mobilny identyfikator reklamowy, typ przeglądarki, język przeglądarki, liczba kliknięć, ilość czasu spędzonego na poszczególnych stronach, data i godzina korzystania z Serwisu, typ i wersja systemu operacyjnego, rozdzielczość ekranu, dane zbierane w dziennikach serwera, a także inne podobne informacje.
Podstawy przetwarzania tych danych
a/ uzasadniony interes PWR, jakim jest prowadzenie działań marketingu własnego i podmiotów trzecich współpracujących z PWR, w tym dopasowywanie treści i reklam do Twoich zainteresowań, przeprowadzanie analiz dotyczących ruchu na stronach serwisu i ich funkcjonalności, a także zapewnienie bezpieczeństwa usług, możliwości dochodzenia praw i roszczeń, b/ wyrażona zgoda – na realizację działań marketingowych PWR i jej Zaufanych Partnerów-reklamodawców, polegających na dopasowaniu treści i reklam do Twoich zainteresowań
Prawa, z jakich możesz skorzystać w związku z przetwarzaniem Twoich danych to:
Prawo wycofania w dowolnym momencie udzielonej zgody na przetwarzanie danych osobowych. Wycofanie zgody nie ma wpływu na legalność działań w okresie, gdy zgoda była wyrażona. Prawo dostępu do własnych danych, do ich sprostowania, usuwania, prawo do przenoszenia danych, wyrażenia sprzeciwu, prawa do ograniczenia przetwarzania, a także z prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym jest Prezes Urzędu Ochrony Danych. (Szczegóły dostępne w Polityce Prywatności)
Dzięki Twojej zgodzie na przetwarzanie Twoich danych w celu targetowania przez PWR i Zaufanych Partnerów treści i reklam będziemy mogli ograniczyć ilość wyświetlanych reklam i prezentować Tobie tylko te, którymi możesz być zainteresowany. Takich wyborów musisz dokonać oddzielnie dla każdego urządzenia lub przeglądarki internetowej, z których korzystasz
Brak Twojej zgody na przetwarzanie Twoich danych w celu targetowania przez PWR i Zaufanych Partnerów treści i reklam nie daje nam możliwości ograniczenia treści i reklam do tych, które mogą Cię zainteresować. Reklamy nadal będą widoczne, będą wyświetlane losowo – bez uwzględniania Twoich zainteresowań. Rozwiązania techniczne uniemożliwiające w niektórych przeglądarkach zainstalowanie tzw. cookies trzeciorzędowego blokuje nam skuteczne wyłączenie dopasowywania reklam we wszystkich naszych serwisach. Najlepiej wyłącz dopasowywania reklam w każdym z naszych serwisów niezależnie. Jeśli korzystasz z różnych urządzeń i/lub przeglądarek, pamiętaj, że wyłączenie możliwości dopasowywania reklam w wybranej przeglądarce lub urządzeniu jest skuteczne tylko na nim. Dlatego takich wyborów musisz dokonać oddzielnie dla każdego urządzenia lub przeglądarki internetowej.
Zgoda/wycofanie zgody
1. W każdej chwili można wycofać zgodę na instalowanie cookies i podobnych technologii. Można to zrobić poprzez zmianę ustawień przeglądarki.
2. Aby wycofać zgodę na przetwarzanie danych osobowych do celów marketingowych w szczególności związanych z wyświetlaniem reklam targetowanych, należy skorzystać z poniższej opcji i w zależności od wyboru zaznaczyć (zgoda) lub odznaczyć (brak zgody) checkbox.