Środki Ochrony Roślin

10 zasad zwalczania insektów w zbożach i rzepaku

W Polsce mamy problem z odpornością szkodników roślin uprawnych na insektycydy, przy czym to słodyszek rzepakowy jest obecnie najsilniej uodpornionym gatunkiem. Przed terminem wzmożonych zabiegów insektycydowych, chcemy przypomnieć zalecenia dotyczące zarządzania odpornością szkodników z zachowaniem bezpieczeństwa zabiegów dla pszczół i innych owadów pożytecznych.

Jak informują w licznych publikacjach naukowcy z Instytutu Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu, obecnie słodyszek jest uodporniony na wszystkie substancje z grupy pyretroidów (w tym na tau-fluwalinat, który dotychczas wykazywał skuteczne działanie). Charakterystyczne jest to, że poziom odporności słodyszka rzepakowego na pyretroidy jest bardzo wysoki na terenie prawie całego kraju. Prawie, bo wyjątek stanowią obszary Polski Północno-Wschodniej, na których poziom odporności słodyszka jest znacznie niższy od średniej, za to jest najwyższy w Polsce Północno-Zachodniej.

Skuteczne i bezpieczne dla pszczół

Grupą nadal skuteczną są neonikotynoidy działające w roślinie systemicznie, a słodyszek ma na nie niski poziom odporności, znacznie niższy niż na pyretroidy. Z grupy neonikotynoidów najbardziej znaną i najbezpieczniejszą dla pszczół substancją jest acetamipryd. Bezpieczeństwo zabiegu dla pszczół zależy od profilu samej substancji czynnej, ale też od przestrzegania zasad. Substancje z innych grup mimo że stwarzają znacznie większe ryzyko, to stosowane zgodnie z etykietą i zasadami dobrej praktyki rolniczej też są bezpieczne dla pszczół.

W ochronie rzepaku o tym bezpieczeństwie trzeba bezwzględnie pamiętać, współpracować z pszczelarzami i informować ich o planowanych zabiegach insektycydowych w każdej uprawie. Zabiegi trzeba planować w godzinach po oblocie pszczół, najlepiej pod wieczór kiedy to często panują też lepsze warunki termiczne dla skuteczności insektycydów.

Zarządzanie odpornością

Naukowcy z Instytutu Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu, badający odporność szkodników na insektycydy, w tym odporność słodyszka rzepakowego, stworzyli listę zasad, pomocnych w przeciwdziałaniu i zarządzaniu odpornością:

Substancję aktywną powinno się stosować na tej samej uprawie tylko jeden raz w sezonie.
W miarę możliwości należy stosować rotację grup chemicznych i z danej grupy chemicznej wybierać substancje aktywne o najlepszej skuteczności w stosunku do zwalczanego szkodnika.
W zwalczaniu odpornych populacji szkodnika nie zaleca się stosowania mieszanin insektycydów, o ile na którąkolwiek z substancji aktywnych wchodzących w skład mieszaniny została wykształcona odporność.
Termin zabiegu należy dostosować do momentu przekroczenia przez szkodnika progu szkodliwości i wystąpienia najbardziej wrażliwej na uszkodzenia przez szkodniki fazy rozwoju rośliny.
Należy stosować środki ochrony roślin w dawkach zalecanych, zgodnie z etykietą-instrukcją stosowania. Zbyt niskie dawki (subletalne) selekcjonują szybko populacje o średnim stopniu odporności, natomiast zbyt duże powodują wykształcenie odporności o stopniu bardzo silnym.
Zabiegi należy przeprowadzić odpowiednią, sprawną aparaturą, w miarę możliwości przy użyciu wody zdemineralizowanej.
W przypadku nieskuteczności zabiegu i konieczności powtórzenia go, należy określić przyczyny nieskuteczności i w razie potrzeby, zastosować środek zawierający substancję aktywną z innej grupy chemicznej.
Jeżeli stwierdzono odporność lokalnej populacji szkodnika na związki z danej grupy chemicznej, nie należy stosować środków o podobnym mechanizmie działania.
Należy ograniczyć stosowanie środka, na który szkodnik uodpornił się, do momentu ponownego wystąpienia silnej jego wrażliwości.
Trzeba koniecznie zwracać uwagę na ochronę fauny pożytecznej i wrogów naturalnych szkodników, którzy ograniczają liczebność wszystkich gatunków szkodników, bez względu na stopień czy mechanizmy ich odporności na insektycydy.