Jakie funkcje w uprawach pełni azot?


Azot jest dla roślin najważniejszym składnikiem pokarmowym i jest przez nie pobierany w największych ilościach. Odgrywa kluczową rolę we wzroście i rozwoju roślin. Bierze udział niemal we wszystkich reakcjach biochemicznych. Wchodzi w skład aminokwasów, z których zbudowane są białka, jest składnikiem kwasów nukleinowych, chlorofilu i niektórych fitohormonów.
Zarejestruj się, i zaloguj aby przeczytać kolejne 3 artykuły.
Wszystkie przeczytasz dzięki prenumeracie lub kupując dostęp.
Z artykułu dowiesz się:
- Jak cechy jonów azotu wykorzystać w praktyce?
- Jakie funkcje w uprawach pełni azot?
- Dlaczego forma saletrzano-amonowa jest uniwersalna?
r e k l a m a
Wskazane jest wymieszanie formy amonowej z glebą
Wskazane jest wymieszanie formy amonowej z glebą. Ulega ona mniejszym stratom po przykryciu nawozu glebą w warunkach dobrego jej uwilgotnienia i niezbyt wysokiego odczynu pH. Największe straty azotu amonowego zachodzą na glebach świeżo wapnowanych i suchych.
Azot amonowy sprzyja rozwojowi systemu korzeniowego, lepszemu krzewieniu, sprzyja pobieraniu fosforu, siarki, boru, czyli pierwiastków stymulujących prawidłowe krzewienie, fotosyntezę, odporność roślin itd. Jej stosowanie ogranicza akumulację azotanów w roślinach. Forma amonowa jest lepiej pobierana przez rośliny niż forma azotanowa (saletrzana) w warunkach gleb o odczynie obojętnym. Dodatnio na nawożenie formą amonową reagują ziemniaki i kukurydza oraz rośliny tolerujące niższe pH gleby, gdyż kationy amonowe są fizjologicznie kwaśne i zakwaszają glebę w trakcie pobierania.

- Roślinami preferującymi formę amonową azotu są ziemniaki i kukurydza
Azot azotanowy lepiej działa w wyższych temperaturach
r e k l a m a
Azot azotanowy lepiej działa w wyższych temperaturach i nie wymaga mieszania z glebą. Azot saletrzany zaleca się stosować w czasie intensywnego wzrostu roślin. Stosowanie formy saletrzanej wpływa korzystnie na pobieranie przez rośliny potasu, magnezu i wapnia. Wpływa jednak na gromadzenie azotanów w roślinach, szczególnie w tych o krótkim okresie wegetacji, uprawianych w niższych temperaturach, podczas krótkiego dnia (wczesna wiosna, jesień) oraz zbieranych we wczesnych fazach ich rozwoju (np. pokosy traw).
Azotany powodują większe uwodnienie roślin, co obniża ich mrozoodporność, dlatego nie wolno stosować ich jesienią, a także pogarszają właściwości przechowalnicze płodów rolnych. Ta forma azotu powoduje zasolenie gleby. Dodatnio na nawożenie formą saletrzaną reagują buraki cukrowe.

- Rośliny pobierają azot przez system korzeniowy z gleby głównie w formie amonowej i azotanowej. Obie formy azotu są równorzędne w żywieniu roślin, ale to, która forma jest aktywniej pobierana zależy od: gatunku roślin, stanu fizjologicznego, warunków glebowych, temperatury, uwilgotnienia oraz pH gleby. W wielu okresach nawożenia roślin, zwłaszcza w warunkach suszy glebowej, sprawdza się aplikacja azotu w formie RSM, który zawiera azot amonowy, saletrzany i amidowy
Forma saletrzano-amonowa jest uniwersalna
Niestety, nawozy azotowe (poza saletrą wapniową) zakwaszają glebę i trzeba o tym pamiętać przy regulowaniu odczynu pH albo w strategii nawożenia roślin wapniem. Fizjologicznie kwaśne są oczywiście jony amonowe, które po pobraniu zakwaszają glebę. Różne są dane o zakwaszającym działaniu nawozów azotowych. Wg prof. Romana Czuby, do neutralizacji kwasowości powstałej ze 100 kg N w siarczanie amonu trzeba 240–320 kg CaO; 100 kg N w saletrze amonowej trzeba 80–120 kg CaO; 100 kg N w moczniku trzeba 40–120 kg CaO; 100 kg N w saletrzaku trzeba 35–75 kg CaO.

- Wybitnie dodatnio na nawożenie azotem w formie azotanowej (saletrzanej) reagują buraki cukrowe
Mocznik jest nawozem organicznym

Ten produkt może Ciebie zainteresować
Czapka z daszkiem – Tygodnik Poradnik Rolniczy

Mocznik jest nawozem uniwersalnym i oczywiście działającym szybciej przy wyższej temperaturze, ale niestety (pisaliśmy o tym tydzień temu) nawozem, z którego tracimy najwięcej azotu w postaci emisji amoniaku. Te straty można ograniczyć stosując mocznik z inhibitorami ureazy i mieszając go z glebą lub wprowadzając bezpośrednio do gleby poniżej lokalizacji wysiewanych nasion roślin rolniczych.
Mocznik znacznie mniej zasala gleby niż pozostałe nawozy azotowe i lepiej niż inne formy ogranicza kumulację azotanów w roślinie. Nie powinien być stosowany wczesną wiosną pod rośliny o szybkim początkowym wzroście. Wolny początkowy wzrost mają ziemniaki i kukurydza i tam mocznik sprawdza się doskonale.
RSM fizyczną mieszaniną dwóch nawozów
Obecność wszystkich form azotu jest dużym plusem RSM, a płynna forma wymagająca doposażenia opryskiwaczy w odpowiednie węże rozlewowe ma przewagę nad stałymi w okresach suszy glebowej. Nawóz nadaje się do nawożenia przedsiewnego i pogłównego, a straty azotu wynikające z obecności mocznika też można zminimalizować dodatkiem inhibitora ureazy.
Forma saletrzana jest najszybciej przyswajana
Oczywiście do wszystkiego trzeba podchodzić z umiarem i znać mechanizm przemian azotu w glebie. Szybki azot azotanowy w dawce startowej raczej nie powinien przekraczać 30 kg N/ha. Azot amonowy powinien stanowić pozostałą część pierwszej dawki. Warto dodać, że niezbędnym towarzyszem dla działania formy azotanowej jest potas.
Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski