Oliwnik wielokwiatowy – zalety, odmiany, uprawa

Uprawia się go z powodzeniem za naszą wschodnią granicą, a także w Stanach Zjednoczonych, gdzie jest ceniony ze względu na walory zdrowotne owoców, które zawierają substancje o właściwościach przeciwnowotworowych. Są również źródłem wielu witamin, mikroelementów, aminokwasów i związków fenolowych. Do zalet przemawiających za jego uprawą, warto dodać, że jest to roślina miododajna, czyli dobra do nasadzeń w pobliżu pasiek.

Doskonała jest również do tworzenia żywopłotów, obsadzania kwater roślin sadowniczych, szczególnie z roślinami wrażliwymi na wiatry i spadki temperatur. Jak podają niektóre źródła, pierwsze badania nad tą rośliną zostały prowadzone ponad 20 lat temu na UWM w Olsztynie. Były lata, gdy kwiaty oliwnika przemarzały, lecz w innych latach krzewy obficie kwitły i równie obficie owocowały. Niestety, nie jest to gatunek mrozoodporny i podczas mroźnych zim może przemarzać. Jest zatem wskazane uprawiać go w cieplejszych rejonach kraju, a w rejonach chłodniejszych, w pierwszych 2–3 latach, zabezpieczać owijając słomą lub włókniną.

Oliwnik tworzy wysoki krzew lub niewielkie drzewko, dorastające do 2–3 m wysokości, o eliptycznych ciemnozielonych liściach na wierzchu i srebrzystobiałych od spodu, utrzymujące się do późnej jesieni. Ma ażurową koronę ze zwisającymi pędami, uginających się pod ciężarem gęsto oblepionych owoców, w smaku przypominających czerwoną porzeczkę. Krzew zakwita na przełomie kwietnia i maja, ew. w czerwcu, obsypując się gęsto kremowymi, rurkowatymi kwiatami, wydzielającymi piękny, intensywny zapach, który w dni bezwietrzne rozchodzi się na przestrzeni wielu metrów. W miejscu kwiatów zawiązują się owoce, które dojrzewają w sierpniu, wrześniu i mogą pozostawać na krzewie ponad miesiąc. Mają słodko-kwaskowaty smak, są mięsiste i osiągają ok. 2 cm średnicy i 1,5 cm długości.

Jest to gatunek szybko rosnący, szczególnie, gdy ma zapewnione dobre warunki, czyli pod jego uprawę przeznaczymy glebę żyzną, przepuszczalną. Oliwnik dobrze rośnie na glebie o pH 5,5–7,0. Warto wziąć również pod uwagę, że ma on zdolność, podobnie jak rośliny motylkowe, wiązania wolny azot z powietrza, czyli niejako sam się nawozi azotem, co wpływa również korzystnie na rośliny uprawiane w jego bliskim sąsiedztwie. Pod rośliny wykopmy dołek o średnicy 50 cm i głębokości ok. 50 cm, do którego nasypmy mieszankę gleby żyznej, kompostu i słabej w równych proporcjach, na start dla oliwnika będzie to dobre podłoże, a w miarę wzrostu i rozwoju, poradzi sobie już z gorszą glebą. Roślinę sadzimy na tę samą głębokość jak rosła w szkółce lub doniczce. Sadzonki z odkrytymi korzeniami sadzimy wiosną, z osłoniętymi można sadzić przez cały sezon w rozstawie 4x2 m. Ważne również, by pod rośliny wybierać stanowisko dobrze nasłonecznione. W półcieniu owoce mają gorszy smak.

Do uprawy można polecić odmianę Sweet Scarlet, która najwcześniej dojrzewa, bo w połowie czerwca. Owoce utrzymują się na gałęziach przez ok. 4 tyg. po czym opadają. Jako że jest to odmiana obcopylna, do zawiązania owoców wymaga zapylacza, czyli drugiej odmiany. Może być nią np. SSP, której owoce dojrzewają w pierwszej połowie lipca i utrzymują się na krzewie przez ok. 2 miesiące. Z czasem zasychają, marszczą się jak rodzynki i nabierają jeszcze lepszego smaku.

Małgorzata Wyrzykowska
Zdjęcia: Szkółka Carya