Bobik i groch siej jak najwcześniej
W przypadku polskich roślin bobowatych zaleca się możliwie najwcześniejszy termin ich siewu, zaraz po obeschnięciu gleby po zimie, jeśli to możliwe nawet w połowie marca (bobik, groch siewny) lub w końcu marca (łubiny). A jeżeli termin siewu z różnych przyczyn opóźnia się to pamiętajmy, że mniej wrażliwymi na opóźniony siew są termoneutralne odmiany łubinu żółtego i wąskolistnego, które mogą być wysiewane nawet w drugiej połowie kwietnia.
O potencjale plonotwórczym roślin w nie mniejszym stopniu jak termin siewu decyduje jego zagęszczenie. Poszczególne gatunki i morfotypy roślin strączkowych wymagają innych gęstości siewu, dlatego też ustalenie optymalnej normy na hektar jest kłopotliwe. Zależy to przede wszystkim od masy tysiąca nasion i jakości materiału siewnego. Bobik wysiewamy na głębokość 12 cm, w międzyrzędzia co 20–30 cm, w zagęszczeniu 40–50 nasion/mkw. (odmiany tradycyjne) lub 50–60 nasion/mkw. (odmiany samokończące).
Groch siewny wysiewamy na głębokość 5–6 cm, w międzyrzędzia co 15–20 cm, w zagęszczeniu ok. 80 nasion/mkw. Łubiny wysiewamy na głębokość 3–4 cm, w międzyrzędzia co 20–30 cm (tradycyjne) lub 15–20 cm (samokończące) w zagęszczeniu 90–100nasion/mkw. (tradycyjne) lub 100–120 nasion/mkw. (samokończące) – tylko łubin biały siejemy w mniejszym zagęszczeniu (60–80 nasion/mkw.). Bobik wymaga bardzo głębokiego siewu (12 cm), co technicznie nie jest wcale takie łatwe do wykonania. Z kolei łubiny nie znoszą głębokiego siewu (ze względu na epigeiczne kiełkowanie) a ich nasiona są spłaszczone.

- Siewy roślin jarych rozpoczynamy polskimi bobowatymi z bobikiem na czele
Zboża wcześniej siane lepiej się krzewią
Zachowanie optymalnego terminu siewu zaprawionym ziarnem zbóż jarych jest bardzo plonotwórczym elementem technologii uprawy. Warto o tym pamiętać, bo to przecież czynnik produkcji niewymagający dodatkowych nakładów. Zboża wcześnie siane lepiej się krzewią i uzyskują optymalną architekturę łanu. Wczesny siew sprzyja wyrównaniu pędów bocznych w stosunku do głównego. Przy wczesnych optymalnych terminach wysiewu różnicowanie stożka wzrostu (kłosa) zachodzi w korzystnych warunkach termicznych (w niskiej temperaturze) i świetlnych (krótszy dzień). Zboża siane bez zwłoki lepiej plonują również dlatego, że lepiej ukorzeniają się i łatwiej znoszą później ewentualne posuchy. W ostatnich latach, najbardziej w 2018 r. wiosną tej wody brakowało. Zboża wcześniej zasiane lepiej wykorzystują zapasy wody glebowej i mają jej więcej. Są również bardziej odporne na atak ze strony chorób i szkodników. Wcześniej też podejmują konkurencyjną walkę o powierzchnię życiową z chwastami. Wczesny siew sprzyja plonotwórczemu oddziaływaniu nawozów.
Opóźniony siew obniża potencjał plonowania i efektywność nawożenia. Spotkać się można w literaturze naukowej z badaniami, z których wynika, że przy siewie opóźnionym zbóż jarych przyrost plonu ziarna przypadający na 1 kg zastosowanego azotu spada nawet dwukrotnie. Jak wspomniałem, spośród zbóż jarych najwcześniejszego siewu wymaga owies ze względu na największe wymagania wodne. Jego wysiew w dwa tygodnie po optymalnym terminie powoduje u form oplewionych spadek plonu nawet o 18–23%, u form nagich o około 22%. Również pszenica odwdzięcza się za wczesny siew, choć przy jego opóźnieniu nie reaguje tak mocno jak owies. Jęczmień jary spośród zbóż jarych najlepiej toleruje opóźniony termin siewu i jeżeli mamy spiętrzenie prac polowych zostawmy go na koniec.
A jaki jest ten optymalny termin siewu? Generalna zasada – jak najwcześniejszy! Najlepszym terminem siewu owsa, pszenicy jarej i pszenżyta jarego w wieloleciu jest okres od 15 marca do 10 kwietnia, jęczmienia od 15 marca do 15 kwietnia. Terminy najwcześniejsze dotyczą rejonów Polski Zachodniej, a najpóźniejsze Północnej i Północno-Wschodniej. W Polsce Centralnej wszystkie zboża jare należy siać w okresie od 20 do 30 marca.
A jak gęsto siać zboża? Z badań wynika, że pszenica jara plonuje najlepiej przy 550–600 kłosach na 1 m2. Obsadę taką można uzyskać na dobrych glebach i przy optymalnych warunkach wilgotnościowych i glebowych wysiewając 400 ziarniaków/m2. Na kompleksie słabszych gęstość siewu należy zwiększyć do 450–500 ziarniaków/m2. Przy opóźnionym siewie pszenicy jarej należy zwiększyć wysiew o 15, a nawet o 20%. Dobrą architekturę łanu i jego zwartość w przypadku pszenżyta jarego uzyskuje się wysiewając od 450 do 550 ziaren/m2. W warunkach opóźnienia terminu siewu, obsadę i masę wysiewu zwiększa się o 10%. Odmiany pastewne jęczmienia jarego należy wysiewać rzadziej – 280–350 ziarniaków/m2. Odmiany browarne należy siać gęściej – w zależności od kompleksu glebowego od 340 do 370 ziarniaków na 1 m2, na glebach najsłabszych do 400 ziarniaków na 1 m2. Normą wysiewu dla oplewionych odmian owsa jest 450–500 ziaren na mkw., a odmian nieoplewionych – 500–550 ziaren/mkw.
Takie gęstości siewu zalecają m.in. hodowcy odmian. W praktyce wielu rolników dysponujących wysokiej klasy precyzyjnymi siewnikami i korzystających z wysokiej klasy dobrze zaprawionego materiału siewnego stosuje znacznie niższe normy wysiewu – do 300 ziaren/mkw. dla owsa i jęczmienia i do 330 ziaren/mkw. dla pszenicy i pszenżyta. Warto zatem rozważyć korektę – gdzieś po środku – bo zasiewy zbyt gęste pogarszają warunki świetlne roślin. To powoduje redukcję krzewienia, wydłużanie dolnych międzywęźli, ogranicza udział pędów bocznych na rzecz pędu głównego, zmniejsza ilości kłosów i kłosków w kłosie. W łanach nadmiernie zagęszczonych łatwiej rozprzestrzeniają się choroby i wzrasta podatność na wyleganie. Gęściejszy łan to także większe pobieranie wody, a jeżeli później jej zabraknie i tak łan ulegnie samoregulacji. Dlatego lepiej od razu nie siać zbyt gęsto.

- Właściwie wszystkie zboża jare powinniśmy siać jak najwcześniej niezależnie od gatunku, ale przy spiętrzeniu prac jęczmień jary powinniśmy ustawić na koniec kolejki, bo najlepiej znosi opóźnienia
Najlepiej wysiewać buraki od 10 do 20 kwietnia
Przygotowując rolę pod siew buraków cukrowych należy zwrócić uwagę, by zabieg był wykonany płytko (na głębokość siewu nasion, czyli na 2–3 cm), równo i precyzyjnie. Zbyt głębokie doprawienie gleby może pozbawić wysiane nasiona kontaktu z wodą. Unikać należy wszelkich zabiegów prowadzących do niepotrzebnego przesuszenia gleby. Przygotowanie roli wiosną pod siew powinno być możliwie oszczędne – jeden przejazd agregatem uprawowym.
A jak gęsto siać? Badania przeprowadzone przed laty przez Instytut Przemysłu Cukrowniczego wykazały, że najwyższy plon korzeni i cukru uzyskać można przy obsadzie w granicach 90–100 tys. roślin na 1 ha. Bardzo ważna jest przy tym równomierność obsady, dzięki czemu każda roślina będzie miała porównywalną przestrzeń życiową i warunki rozwoju. Jeżeli jednak po złych i nierównomiernych wschodach obsada roślin buraka cukrowego spada poniżej 80 tys. szt./ha – należy się liczyć z określonymi stratami plonu oraz obniżeniem jakości korzeni. Oczywiście trzeba brać pod uwagę przebadane zalecenia hodowcy odmiany, którą będziemy uprawiać oraz to, że zawsze ilość wysiewu nasion w sztukach nie jest równa obsadzie roślin. Zawsze są jakieś straty a zatem dążąc do obsady 100 tys. buraków na hektarze wysiać należy ok 110 tys. nasion otoczkowanych.

- Termin siewu buraków cukrowych jest bardzo plonotwórczy, ale zbyt wczesny naraża plantację na przymrozki i pośpiechowatość. Częściowo można przed tym ryzykiem ochronić rośliny przez wybór technologii uprawy i użycie odpowiedniej techniki siewu
Bulw ziemniaka nie powinniśmy sadzić zbyt głęboko
r e k l a m a
Bulw ziemniaka nie powinniśmy sadzić zbyt głęboko. Wystarczy 2 cm poniżej wyrównanej powierzchni pola, czyli ok. 14 cm poniżej grzbietu redliny po końcowym obredleniu. Gęstość sadzenia uzależnione jest od kalibrażu sadzeniaków i kierunku użytkowania. Parametry sadzenia powinny być takie, aby uzyskać na hektarze optymalną architekturę łanu – optymalne zagęszczenie łodyg. W przypadku ziemniaków jadalnych na powierzchni 1 hektara powinniśmy uzyskać ok 200 tys. łodyg. Dlatego jeżeli sadzimy bulwy małe o średnicy 3–4 cm w międzyrzędzia 67,5 cm, odległość między sadzeniakami w rzędzie powinna wynosić 24 cm (potrzebujemy 2,5 t takich sadzeniaków na 1 ha). Sadząc bulwy duże o średnicy 5–6 cm w międzyrzędzia 67,5 cm, odległości pomiędzy sadzeniakami w rzędzie powinny wynosić 38 cm (potrzebujemy 4,3 t takich sadzeniaków na 1 ha).
Flinty przed dentami

- Niższe wymagania termiczne mają mieszańce kukurydzy z ziarnem flint. Można je wysiewać, gdy gleba ogrzeje się do 5–6 st. C. Warto jednak szukać informacji o wynikach tzw. Cold testu materiału siewnego. Hodowcy kukurydzy testują bowiem materiał siewny sprawdzając zdolność kiełkowania i wigor w niskich temperaturach
Marek Kalinowski
Zdjęcia: Marek Kalinowski

Ten produkt może Ciebie zainteresować
Kamizelka damska - Tygodnik Poradnik Rolniczy
