Zimotrwałe odmiany jęczmienia – jakie wybrać?

Uprawa Jęczmień

Data publikacji 20.07.2020r.

W Krajowym Rejestrze można znaleźć ponad 20 odmian jęczmienia ozimego, który jest dostępny na naszym rynku. Sprawdziliśmy je pod kątem zimotrwałości, ponieważ jęczmień ozimy jest najmniej mrozoodporny spośród gatunków zbóż uprawianych w Polsce.

Zarejestruj się, i zaloguj aby przeczytać kolejne 3 artykuły.
Wszystkie przeczytasz dzięki prenumeracie lub kupując dostęp.

Zarejestruj się lub Zaloguj się

Czytaj bez ograniczeń

Kup dostęp

Z artykułu dowiesz się:

Jakie wybrać zimotrwałe odmiany jęczmienia?
Jaki jest optymalny termin wysiania hybrydowych odmian jęczmienia?
Jakie skutki niesie za sobą zbyt wczesne wysianie jęczmienia?

r e k l a m a

Niedawno prezentowaliśmy w „Tygodniku Poradniku Rolniczym” ranking mrozoodporności odmian rzepaku ozimego zweryfikowanej po sezonie 2011/2012 i sezonie 2015/2016. Dziś podobne zestawienie dla jęczmienia ozimego.

Obok uwarunkowań gatunkowych i odmianowych o zimotrwałości w wielkim stopniu decyduje agrotechnika. Kluczowy jest optymalny termin siewu w odpowiednim zagęszczeniu, ale także zrównoważone nawożenie i dokarmianie mikroelementami. Jęczmień ozimy jest najmniej mrozoodporny spośród gatunków zbóż uprawianych w Polsce. Poważne straty wyrządzają spadki temperatury do minus 15 st. C bez okrywy śnieżnej i minus 25 st. C z okrywą śnieżną. Decydujące o życiu rośliny poddanej minusowym temperaturom są nieuszkodzone stożki wzrostu, węzły krzewienia i korzenie.

Odmiany jęczmienia hybrydowego

r e k l a m a

Oceny zimotrwałości jęczmienia ozimego w warunkach laboratoryjnych są nieporównywalne z ocenami odmian pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego. Ocena 5 dla pszenicy ozimej ma zupełnie inny wymiar praktyczny niż 5 dla jęczmienia ozimego. W prowokacyjnych doświadczeniach specjalnych mrozoodporność jęczmienia ozimego testowana jest przy mniejszym stresie termicznym niż mrozoodporność pszenicy i pszenżyta. Temperatura mrożenia roślin jęczmienia w chłodni jest łagodniejsza, tzn. wyższa (od -10 do -14 st. C) niż pszenicy i pszenżyta (od -15 do -18 st. C).

Najczęściej oceny zimotrwałości z warunków prowokacyjnych dobrze korespondują z ocenami w warunkach polowych. Mimo to zima w 2012 r. pokazała, że badania prowokacyjne nie odzwierciedlają pełnego obrazu zimotrwałości odmian, a zima w 2016 r. to potwierdziła. W tabeli odmiany jęczmienia ozimego uszeregowane są w kolejności rosnącego procentu martwych roślin (pogarszającego się przezimowania). Ważną informacją są podane dla odmian zweryfikowane oceny zimotrwałości wyrażone w skali 9° (9 – zimotrwałość bardzo duża, 5 – średnia, 1 – bardzo mała).

To zestawienie tabelaryczne ma już swoje lata i sporo wymienionych odmian w ostatnich latach skreślono z Krajowego Rejestru (Antonella, Epoque, Fridericus, Henriette, Monopoli, Souleyka, SU Melania, Vincenta, Wintmalt), przy czym większość z nich jest jeszcze w obrocie. W międzyczasie (od roku 2017) zarejestrowano wiele nowych odmian z dobrą zimotrwałością. Są to (w kolejności alfabetycznej):

Impala (zimotrwałość 5,5),
Jakubus (5),
KWS Astaire (4,5),
KWS Flemming (5),
KWS Higgins (4,5),
KWS Morris (4,5),
Lautetia (4,5),
Melia (5,5),
Mirabelle (5),
SU Jule (5),
SU Lautine (5),
Yukon (5,5), Zita (5).

Przezimowanie odmian jęczmienia ozimego w sezonie wegetacyjnym 2015/2016 i 2011/2012
Lp.	Odmiana	*Zimotrwałość (skala 9 st.)**	Procent martwych roślin w sezonie
Lp.	Odmiana	*Zimotrwałość (skala 9 st.)**	2015/2016	2011/2012
	Wzorzec		65	57
wielorzędowe pastewne
1	Arenia	5	33	–
2	Fridericus	6	49	39
3	Scarpia	5	51	47
4	Kobuz	5,5	56	48
5	Zenek	5,5	58	45
6	KWS Kosmos	5	58	–
7	Nele	4,5	59	–
8	Titus	5	62	53
9	Lomerit	5	63	53
10	Antonella	5	66	50
11	Holmes	4,5	66	62
12	SU Elma	5	67	50
13	Henriette	5	67	51
14	Quadriga	5	67	51
15	KWS Meridian	5	70	48
16	SU Melania	4,5	73	59
17	Souleyka	4,5	83	65
18	Maybrit	5	–	47
19	Bartosz	4,5	–	62
20	Bażant	6	–	–
21	Epoque	5	–	–
22	Kaylin	5	–	–
dwurzędowe pastewne
23	SU Vireni	5	63	58
24	Brosza	4,5	78	53
25	Metaxa	4,5	–	64
dwurzędowe browarne
26	Vincenta	4	88	–
27	Wintmalt	4	–	84

Przezimowanie odmian jęczmienia ozimego w sezonie wegetacyjnym 2015/2016 i 2011/2012
Lp.	Odmiana	*Zimotrwałość (skala 9 st.)**	Procent martwych roślin w sezonie
Lp.	Odmiana	*Zimotrwałość (skala 9 st.)**	2015/2016	2011/2012
	Wzorzec		65	57
wielorzędowe pastewne
1	Arenia	5	33	–
2	Fridericus	6	49	39
3	Scarpia	5	51	47
4	Kobuz	5,5	56	48
5	Zenek	5,5	58	45
6	KWS Kosmos	5	58	–
7	Nele	4,5	59	–
8	Titus	5	62	53
9	Lomerit	5	63	53
10	Antonella	5	66	50
11	Holmes	4,5	66	62
12	SU Elma	5	67	50
13	Henriette	5	67	51
14	Quadriga	5	67	51
15	KWS Meridian	5	70	48
16	SU Melania	4,5	73	59
17	Souleyka	4,5	83	65
18	Maybrit	5	–	47
19	Bartosz	4,5	–	62
20	Bażant	6	–	–
21	Epoque	5	–	–
22	Kaylin	5	–	–
dwurzędowe pastewne
23	SU Vireni	5	63	58
24	Brosza	4,5	78	53
25	Metaxa	4,5	–	64
dwurzędowe browarne
26	Vincenta	4	88	–
27	Wintmalt	4	–	84
(Źródło: „Wyniki przezimowania odmian”, COBORU Słupia Wielka, maj 2016) Wzorzec w sezonie 2015/2016: KWS Kosmos, SU Melania, Titus Wzorzec w sezonie 2011/2012: Maybrit, Souleyka, Wintmalt *skala 9 st.: 9 - zimotrwałość bardzo duża, 5 – zimotrwałość średnia, 1 – zimotrwałość bardzo mała (oceny te z uwagi na mniejszy stres termiczny są nieporównywalne z ocenami odmian pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego) „–” – brak danych, odmiana nie była badana

Optymalny termin siewu jęczmienia ozimego zależy od warunków klimatyczno-glebowych

Jęczmień siany zbyt wcześnie nadmiernie rozrasta się, krzewi i tworzy dużą masę liści przez co staje się bardziej podatny na wymarzanie w przypadku braku okrywy śnieżnej w zimie, a w warunkach długiego zalegania śniegu często ulega wyprzeniu i porażeniu przez pleśń śniegową. Jęczmień siany późno w warunkach krótkiej jesieni rośnie wolno, słabo się krzewi i niedostatecznie hartuje przed zimą. Gorsze w takim przypadku przezimowanie, mniejsza liczba kłosów jest wynikiem zbyt krótkiej wegetacji jesienią.

Optymalny termin siewu jęczmienia ozimego zależy głównie od warunków klimatyczno-glebowych i doboru odmiany. Najlepiej wysiewać jęczmień ozimy w terminie średnio wczesnym, tj.: 10–15 września – w rejonach wschodnich, 12–18 września – w rejonie centralnym, 16–20 września - w rejonach zachodnich. W przypadku jęczmienia ozimego hybrydowego za wczesny jego siew uznaje się termin od 10 do 15 września. Terminem normalnym (optymalnym) dla odmian hybrydowych jęczmienia ozimego jest termin od 16 do 25 września, zaś terminem opóźnionym jest siew od 26 września do 5 października.

Marek Kalinowski
Zdjęcie Główne: Pixabay