Stan klęski uchroni rolników przed karami

– Już pod koniec kwietnia zauważyliśmy, że na naszych plantacjach zaczyna brakować wody i sytuacja z każdym dniem się pogarszała. Dlatego już pod koniec maja wysłaliśmy pismo do burmistrza z prośbą o powołanie komisji szacujących szkody – mówi Dariusz Sosiński, rolnik z Bronowic pod Strzelcami Krajeńskimi.

W tydzień później w swoim komunikacie Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa podał, że na tym terenie wystąpiła susza w zbożach jarych i ozimych. 12 czerwca burmistrz powołał komisję szacującą straty, która już ponad miesiąc odwiedza gospodarstwa i określa ich straty.

– W całej gminie złożono 162 wnioski o oszacowanie strat. To jest największa ilość gospodarstw, które poniosły szkodę od II wojny światowej. Nawet najstarsi stażem gospodarze z naszej okolicy nie pamiętają takich warunków, jakie były w maju i czerwcu – mówi Dariusz Sosiński.

Rolnicy poprosili także starostę strzelecko-drezdeńskiego o wsparcie. Samorządowiec na 9 lipca zwołał posiedzenie sztabu kryzysowego, w którym uczestniczyli rolnicy i włodarze gmin z powiatu. Podczas rozmów uzgodniono postulaty, w których rolnicy domagali się wprowadzenia stanu klęski żywiołowej oraz rekompensat za straty. Starosta przekazał pismo rolników wojewodzie.

– Wojewoda pochodzi ze Strzelec Krajeńskich i wierzyliśmy, że zrozumie nasze problemy – mówi Dariusz Sosiński. Jednak gospodarzy czekało rozczarowanie, gdyż przedstawiciel rządu w terenie odpisał, że nie ma żadnych przesłanek do wprowadzenia stanu klęski, a po oszacowaniu strat rolnicy będą mogli skorzystać z różnych form pomocy, w tym z kredytów klęskowych, umorzenia części składek do KRUS czy ubiegania się o ulgę w podatku rolnym.

• – Nawet najstarsi stażem gospodarze z naszej okolicy nie pamiętają takich warunków, jakie były w maju i czerwcu – mówi Dariusz Sosiński

Z kolei Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przekonuje, że zgodnie z Konstytucją RP rząd może ogłosić stan klęski żywiołowej w celu zapobieżenia skutkom m.in katastrof naturalnych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia. Jednak stan klęski żywiołowej może być wprowadzony w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające. A zdaniem władz, z obecnymi skutkami suszy można sobie poradzić bez wprowadzania stanu nadzwyczajnego. Co więcej, wprowadzenie stanu klęski, zgodnie z Konstytucją, wpływa na terminy wyborów. Gdyby teraz rząd wprowadził stan nadzwyczajny, to jednocześnie opóźniłyby się tegoroczne wybory samorządowe.

– Niech władza zdaje sobie sprawę, że rolnicy już tracą cierpliwość i ich rozgoryczenie sięga zenitu. Nie chcemy słyszeć kolejnych obietnic, tylko czekamy na konkretne działania – mówi Grzegorz Świątkowski, który również jest gospodarzem spod Strzelec Krajeńskich.

Rolnikom bardzo zależy na wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej również z powodu umów kontraktacyjnych, które zawierali z firmami skupującymi zboże czy rzepak. Ze względu na suszę ich zbiory są od 30 do nawet 60% niższe niż średnioroczne plony. Dlatego nie są w stanie odstawić do skupu takiej ilości zboża, jaką zadeklarowali w umowie.

– Ja mam to szczęście, że z firmą, do której dostarczam zboże współpracuję od lat. Musiałem tylko napisać prośbę o odstąpienie od nakładania kar umownych ze względu na suszę i dołączyć do tego kopię protokołu szacowania strat. Ale wielu z naszych kolegów nie ma tak łatwo – informuje rolnik z Bronowic.

Wielu firm susza nie interesuje i straszą karą za niewywiązanie się z kontraktu. Rolnik więc staje przed wyborem: albo zapłaci karę umowną, albo kupi brakującą ilość zboża na wolnym rynku. W tym drugim wypadku będzie musiał zapłacić więcej, niż kwota na jaką się zgodził w kontrakcie.

• – Już teraz przez znacznie niższy plon jęczmienia szacuję, że będę miał około 150 tys. zł strat. W zasadzie to już niemal pewne, że cały ten rok zamknę ze stratą  – mówi Grzegorz  Świątkowski
  
  

Co prawda, zgodnie z prawem w umowach powinna być klauzula, która pozwala na niezrealizowanie wymogów kontraktu ze względu na siłę wyższą, jednak część spółek skupujących zboże mówi rolnikom, że dla nich siła wyższa oznacza klęskę żywiołową.

– Dlatego zależy nam na tym, by rząd wprowadził stan klęski. A skoro nie mogą, to niech w inny sposób to rozwiążą. Czy to rozporządzeniem czy ustawą, ale niech rolnicy nie ponoszą kar za to, że nie zebrali tyle zboża ile chcieli – postuluje Grzegorz Świątkowski.

Dariusz Sosiński zwraca uwagę, że duża część rolników jest pokrzywdzona z jeszcze jednego powodu. Nawet jeśli dostarczy odpowiednią ilość np. pszenicy do skupu, to ze względu na suszę ziarno nie będzie miało odpowiednich parametrów i nie zostanie zakwalifikowane jako pszenica konsumpcyjna, tylko jako paszowa. A to oznacza znacznie niższe pieniądze.

Czytaj dalej