Loszki potrzebują aklimatyzacji

Nieodpowiedni proces aklimatyzacji lub jego brak to także ryzyko zachorowania świń remontowych po ich wprowadzeniu do stada o niższym statusie zdrowia, co w konsekwencji może wyraźnie ograniczyć ich potencjał rozrodczy. Dlatego należy opracować wspólnie z lekarzem weterynarii program aklimatyzacji i wprowadzania zwierząt do gospodarstwa. Właściwa realizacja takiego programu ma ogromny wpływ na zdrowotność oraz produkcyjność zwierząt nowo wprowadzanych oraz ochronę stada przyjmującego przed ewentualnym zawleczeniem groźnych chorób.

Aklimatyzacja pozwala na przygotowanie zakupionych zwierząt pod względem immunologicznym do kontaktu z patogenami bakteryjnymi lub wirusowymi obecnymi w stadzie i na odpowiednią organizację sektora rozrodu. Często zdarza się, że zwierzęta o wysokim statusie zdrowotnym, pochodzące ze stad wolnych od chorób, są wprowadzone bezpośrednio do fermy, gdzie choroby występują w formie aktywnej. W takich okolicznościach dochodzi do zachorowań, konsekwencją czego bywa opóźnienie wystąpienia rui lub jej całkowity brak, a u knurów następuje częściowa lub całkowita utrata libido. W czasie izolacji przeprowadzamy niezbędne badania i profilaktykę zakupionych zwierząt.

Kwarantanna pozwala też na ochronę przed ewentualnym wprowadzeniem drobnoustrojów chorobotwórczych z zewnątrz do stada oraz na przystosowanie młodych zwierząt, które przeznaczone są do reprodukcji, do lepszego wykorzystania ich potencjału rozrodczego. Dlatego zakupione loszki i knurki po przywiezieniu trzeba początkowo utrzymywać z dala od stada przyjmującego. Na okres przynajmniej 4 tygodni umieszczamy je w czystym, zdezynfekowanym pomieszczeniu. Pozwoli to na ujawnienie się ewentualnych objawów klinicznych chorób, które mogą być w okresie inkubacji, oraz na wykonanie potrzebnych badań diagnostycznych.

Ponieważ miejsce kwarantanny jest potencjalnym źródłem zakażenia, powinno być oddalone od gospodarstwa o minimum 50–100 m. Przed wejściem do budynku należy umieścić matę nasączoną płynem dezynfekcyjnym. Obsługą zwierząt poddanych kwarantannie powinna zajmować się wyznaczona osoba. Praca przy zakupionych loszkach czy knurkach powinna odbywać się po zakończeniu obsługi innych zwierząt w gospodarstwie. W budynku kwarantanny należy używać oddzielnej odzieży ochronnej i butów niż w pozostałej części gospodarstwa. Podobnie sprzęt używany do obsługi świń na kwarantannie nie powinien być używany w tym samym czasie w gospodarstwie.

Po okresie kwarantanny rozpoczyna się czas aklimatyzacji (adaptacji) zwierząt hodowlanych, który jest uzależniony od poziomu zdrowotności stada przyjmującego w porównaniu ze stadem pochodzenia loszek lub knurków. Okres aklimatyzacji powinien trwać przynajmniej 3 tygodnie, a najlepiej 6 tygodni. W przypadku zakażenia wirusem zespołu rozrodczo-oddechowego (PRRS) powinno to być nawet 12 tygodni.

Aklimatyzacja może rozpocząć się już w czasie kwarantanny, jednak nie wcześniej niż po upływie 2 tygodni. Jej celem jest powolne, kontrolowane przystosowywanie się nowo wprowadzanych świń do warunków zdrowotnych gospodarstwa, czyli do wielu czynników zakaźnych w tym stadzie, przeciwko którym nowe zwierzęta nie mają odporności. W tym czasie wytwarzają się przeciwciała pozwalające chronić loszki i knurki przed chorobami występującymi w gospodarstwie. Aklimatyzacja pozwala również na adaptację do nowych warunków żywieniowych, technologicznych oraz środowiskowych.

Z uwagi na brak możliwości uodpornienia sztucznego (szczepienia) przeciwko wszystkim bakteryjnym i wirusowym patogenom potencjalnie występującym w danym środowisku w praktyce stosuje się naturalne metody immunizacji świń. Jedną z nich jest umożliwienie kontaktu zakupionym świniom z kałem lub ściółką od świń z gospodarstwa. Najczęściej jest to jedyna możliwość jakiegokolwiek kontaktu zakupionych zwierząt ze środowiskiem chlewni przed ich pełnym włączeniem do stada. Określane bywa to jako tzw. faza zakażania, która pozwala na wytworzenie odpowiednich przeciwciał pozwalających chronić wprowadzane loszki przed chorobami występującymi w gospodarstwie.

Można ją rozpocząć po upływie około 2 tygodni od wstawienia świń na kwarantannę. Polega na dostarczaniu do kojców z nowo wprowadzanymi zwierzętami trzy razy w tygodniu kału pochodzącego od świń z różnych grup wiekowych – najlepiej od warchlaków, a później także od loch i knurów. Nie należy używać kału w stadach, w których występuje dyzenteria oraz różyca, a także kału pochodzącego z porodówek, gdy potwierdzona jest leptospiroza. Sprzyja to większemu rozprzestrzenieniu się tych zakażeń w środowisku.

Kolejnym etapem aklimatyzacji może być zapewnienie nowo wprowadzanym zwierzętom kontaktu „nos w nos” ze świniami z gospodarstwa przyjmującego, które umieszcza się w sąsiednich kojcach o ażurowych przegrodach. Na początku powinny to być warchlaki w wieku 8–12 tygodni, umieszczone w proporcji 1 : 4 (na 4 zakupione zwierzęta 1 z gospodarstwa). Po tym czasie należy wstawić wybrakowane lochy w proporcji 1 : 10 (na 10 zakupionych loszek 1 locha z gospodarstwa). Po zakończeniu tego etapu aklimatyzacji nowo zakupione zwierzęta można wprowadzić do stada.

Inne działania stosowane podczas aklimatyzacji to chemioprofilaktyka (podawanie antybiotyków) oraz immunoprofilaktyka (szczepienia). W przypadku chorób, przeciwko którym dostępne są skuteczne szczepionki, można przeprowadzić szczepienia zapobiegające klinicznemu ujawnieniu się infekcji u świń wrażliwych. Chemioprofilaktykę zaleca się natomiast w odniesieniu do zwierząt nowo wprowadzanych do stada o nie najlepszym i jednocześnie bliżej nieokreślonym statusie zdrowotnym (mieszane zakażenia układu oddechowego) oraz tam, gdzie występuje klinicznie lub podklinicznie dyzenteria świń. Profilaktyczne stosowanie chemioterapeutyków powinno się rozpocząć w momencie wprowadzania zwierząt do obiektu lub ich pierwszego kontaktu ze świniami stada właściwego.

W przypadku immunoprofilaktyki zaleca się, aby nowo wprowadzane świnie otrzymały te same szczepionki, które stosuje się rutynowo w gospodarstwie. Pod uwagę należy wziąć: zakażenia parwowirusowe świń, różycę, zakaźne zanikowe zapalenie nosa, mykoplazmowe zapalenie płuc, chorobę Aujeszkyego, leptospirozę.

Dominika Stancelewska
Zdjęcie: Dominika Stancelewska