Głównym sposobem ograniczania choroby jest prawidłowe zmianowanie roślin, uprawa rzepaku i roślin spokrewnionych (innych kapustnych) na tym samym polu nie częściej niż co cztery lata. Występowaniu kiły sprzyja kwaśny odczyn gleby, a więc duże znaczenie ma też wapnowanie gleb. Doraźnym lekarstwem na stanowisko zakażone kiłą kapusty może być siew odmian odpornych.
Infekcja
Sprawcą kiły kapusty jest Plasmodiophora brassicae, organizm należący do królestwa pierwotniaków. Infekuje korzenie rzepaku, które pod wpływem substancji wydzielanych przez kiełkujące zarodniki tworzą charakterystyczne narośla z zarodnikami przetrwalnikowymi. Rozwojowi choroby sprzyjają gleby torfowe, gliniaste i ilaste, zlewne i źle zmeliorowane, zakwaszone o pH od 5,3 do 5,7, wysoka wilgotność i temperatura od 9 do 35 st. C (optymalna dla kiły wynosi 22–24 st. C).
Kiedy w płodozmianie występują po sobie często rośliny z rodziny kapustowatych (dawniej krzyżowych) oraz gdy na polu nie są zwalczane chwasty z rodziny kapustowatych, m.in. tobołki polne, tasznik pospolity, czy rzodkiew świrzepa często występuje kiła kapustnych. To choroba groźna, bo może rozprzestrzeniać się na sąsiednie pola poprzez użycie na nich tych samych maszyn, co na plantacjach skażonych. Doskonale przemieszcza się również wraz z resztkami korzeni przeniesionymi przez wiatr, czy silne opady deszczu. Roznosi je zwierzyna łowna. Choroba może też wędrować i zasiedlać nowe miejsca przez sieć drenarską.
Ważne!!! Zakres żywicieli kiły kapusty jest bardzo szeroki. Ogółem to około 300 gatunków różnych roślin z 70 rodzajów, głównie z rodziny kapustowatych oraz mak, szczaw, kupkówka pospolita, koniczyna łąkowa, życica trwała i inne.
Objawy
W Polsce choroba występuje w dużym nasileniu w woj.: zachodniopomorskim, pomorskim, warmińsko-mazurskim, dolnośląskim, opolskim i śląskim, a w mniejszym nasileniu w woj.: lubuskim, wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, lubelskim i podkarpackim.
Każdy producent rzepaku dość dobrze zna objawy kiły kapusty na rzepaku. Objawy kiły kapusty do złudzenia przypominają uszkodzenia korzeni wywołane przez chowacza galasówka. Jest jednak różnica. W guzach powstających w wyniku żerowania chowacza występują larwy lub ślady ich żerowania i guzy te nie ulegają później rozpadowi w czasie wegetacji. Guzy po chowaczu są ponadto mniejsze od narośli kiły i występują najczęściej w okolicy szyjki korzeniowej.
Narośla wywołane przez kiłę są owalne, różnych kształtów i wielkości, początkowo jasnożółte, a z biegiem czasu brunatne i ulegające gniciu i rozpadowi. Dopiero po przekrojeniu narośli (guzów) możemy wykluczyć jedną z przyczyn. Jeżeli w przekrojonym guzie nie ma larw ani kanałów wydrążonych przez chowacza, jest to kiła kapusty.
Kiła kapusty objawia się też na nadziemnej części roślin. Występując na plantacjach placowo objawia się w postaci żółknących, następnie czerwieniejących, a w końcu więdnących roślin. Więdnięcie i zamieranie roślin jesienią można mylić ze zgorzelą siewek. Przebarwienia na liściach mogą być natomiast mylone z niedoborem składników pokarmowych, a konkretnie z niedoborem fosforu. Objawami niespecyficznymi kiły są: zmiany zabarwienia i pomniejszenie liści, zahamowanie wzrostu roślin, przyspieszone kwitnienie i dojrzewanie, zamieranie roślin i przerzedzenie plantacji.
M.K.
