Nawet 25% spadek wydajności mlecznej przez gza bydlęcego
Ten pasożyt może doprowadzić nawet do 25-procentowego spadku wydajności, co pociąga za sobą olbrzymie konsekwencje ekonomiczne. Część hodowców nie przywiązuje wagi do zagrożenia, jakie płynie ze strony tego pasożyta, a to dlatego, że nie zna dokładnie jego cyklu rozwojowego, który w dużej mierze przebiega w ciele żywiciela, czyli krowy.
Giez bydlęcy żyje tylko 8 dni
Giez to owad o ciemnożółtym zabarwieniu, z którym bydło ma kontakt przede wszystkim na pastwisku, dlatego krowy utrzymywane w systemie alkierzowym są mniej narażone na gzawicę wywoływaną przez jego larwy.
Giez wykluwa się z poczwarki i jako dorosły owad ma zredukowany aparat gębowy – nie może pobierać pożywienia, żyje zatem jedynie 8 dni. Samce umierają po zapłodnieniu, a samica ma bardzo mało czasu na złożenie jaj. Jaja w liczbie 600–800 składa na śródstopiu krowy. Z jaj już po 4 dniach wykluwają się larwy i wnikają pod skórę, po czym rozpoczynają ok. 4-miesięczną wędrówkę (do połowy grudnia) wzdłuż powięzi nerwowo-naczyniowych do lędźwiowo-krzyżowego odcinka kręgosłupa.
Niewidzialna wędrówka larw gza w organizmie krowy
W okresie tej wędrówki następują największe straty w mleczności, gdyż powoduje ona bardzo silny odruch odpornościowy organizmu, który produkuje ogromne ilości przeciwciał. Jeżeli krowa w tym okresie zostanie wybrakowana i ubita, to po zdjęciu skóry na mięśniach są zielone pasma pochodzące z odchodów larw i padłych osobników pokonanych przez układ odpornościowy.
W grudniu larwy docierają do kręgosłupa i lokują się w wyściółce tłuszczowej pomiędzy kręgami, gdzie pozostają od połowy grudnia do połowy kwietnia. W tym okresie nie wolno odrobaczać na gza. Jeśli on zginie w kręgosłupie to organizm "obetonuje" martwą larwę wapniem, co doprowadzi do nacisku na rdzeń kręgowy, a nawet jego uszkodzenia – krowa przestanie chodzić.
W połowie kwietnia larwy wychodzą pod skórę, gdzie przebywają 1–2 miesiące, tu dojrzewają i ciemnieją. Po wyjściu na zewnątrz organizmu żyją w glebie, gdzie przyjmują postać poczwarki, a następnie postać dorosłego owada i koło się zamyka.
Kiedy można odrobaczać bydło pod kątem gzawicy?
W kierunku gza krowy należy odrobaczać, gdy larwy są już w organizmie, ale przed dotarciem ich do okolic kręgosłupa, czyli od połowy września do końca listopada, a dodatkowo im wcześniej, tym lepiej. Leczenie gzawicy to przede wszystkim podawanie iwermektyn podskórnie.
Skutki gzawicy u bydła: spadek mleczności, zawartości tłuszczu w mleku i jakości mięsa
Liczne badania naukowe wykazują, że najpoważniejszymi skutkami inwazji gzów są straty wynikające ze spadku mleczności krów. Obniżenie produkcji mlecznej może sięgnąć nawet 25%, spadek zawartości tłuszczu może wynosić do 35%. Straty produkcyjne to także słaba jakość mięsa trwale uszkodzonego przez larwy gzów.
Andrzej Rutkowski
Zdjęcia: Andrzej Rutkowski
Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 32/2022 na str. 54. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.
