Jelenie i wielbłądy zablokowały nowy IRZ

"To było konieczne" - ARiMR o nowej aplikacji IRZplus

ARiMR tłumaczy, że wdrożenie nowej aplikacji IRZplus było konieczne, ponieważ zmodyfikowane przepisy dotyczące identyfikacji i rejestracji zwierząt zwiększyły liczbę gatunków, które muszą być zgłaszane do ARiMR. Chodzi o koniowate, jeleniowate, wielbłądowate oraz drób.

– Czyżby wszyscy posiadacze jeleni i wielbłądów rzucili się nagle do zarejestrowania zwierząt i zablokowali system – żartują Czytelnicy "Tygodnika". A tak na poważnie, mają oni za złe Agencji, że zbyt słabo nagłaśniała wśród rolników zmiany dotyczące działania aplikacji IRZ i nie zorganizowano żadnych szkoleń w tym temacie.

– Filmik instruktażowy, który zamieszczono na stronie internetowej Agencji, zbyt wiele uwagi poświecą nowej ustawie, zamiast od razu przejść do sedna zmian. Musiałem się nieźle nagłowić, aby odszukać znane mi funkcje, a zawsze uważałem się za takiego, który jeden z pierwszych przestawia się na korzystanie z elektronicznych form komunikacji i robi to z sukcesem. Wprowadzono nowe definicje, np. zamiast siedziby stada jest teraz typ działalności, to bardzo dezorientuje – skarży się nasz Czytelnik z Wielkopolski.

Siedziba stada to działalność

Faktycznie siedziba stada po zmianach jest jednym z typów działalności, obok rzeźni, zakładu drobiu czy spalarni. Ten typ działalności zgłasza prowadzący nie tylko chów, hodowlę lub wypas zwierząt, ale także miejsce gromadzenia zwierząt, obrót zwierzętami, pośrednictwo w tym obrocie lub skup zwierząt oraz dokonujący uboju zwierząt pochodzących z innych siedzib stada do produkcji mięsa na użytek własny. Zgłoszenie działalności ARiMR należy dokonać nie później niż w dniu wprowadzenia do niej pierwszego zwierzęcia gospodarskiego.

Ponadto w przypadku wszystkich gatunków zwierząt trzeba poinformować ARiMR o zdarzeniu innym niż urodzenie przed upływem 7 dni od jego wystąpienia. Terminy na zgłaszanie urodzeń i znakowanie zwierząt dla bydła i świń podajemy w ramce. Warto zwrócić uwagę na zmiany dotyczące świń.

Więcej roboty i większe ryzyko

Odbieramy też telefony od naszych Czytelników zaniepokojonych wycofaniem paszportów dla bydła.

– Przyzwyczailiśmy się już do paszportów. Czuliśmy się z nimi pewniej, choć one też pewnie nie dawały stuprocentowej gwarancji. Przy zakupie cielaka, byka czy krowy od razu wiadomo było, w jakim jest wieku, skąd pochodzi. Teraz jest to bardziej skomplikowane. Musimy polegać na wiarygodności sprzedawcy albo sprawdzać każde zwierzę w systemie IRZ po numerze kolczyka. Nie wszyscy z nas obsługują jednak elektroniczny system – żali się inny nasz rozmówca.

Niezadowolone z wycofania paszportów są także zakłady mięsne i ubojnie.

– Po wycofaniu paszportów każdą wątpliwą sztukę musimy sprawdzać w systemie IRZ, co wydłuż czas przyjęcia zwierząt – komentuje jeden z pracowników zakładów w południowej Polsce.

Zakłady twierdzą, że problemy wynikające z wycofania paszportów w obrocie krajowym dopiero się zaczną, jak na rynku będą się pojawiać cielęta bez paszportów. Nowe przepisy wskazują bowiem, że bydło zaopatrzone w paszporty na dotychczasowych zasadach uznaje się za zaopatrzone w paszport.

Warto wiedzieć, że paszporty będą nadal wydawane bezpłatnie dla bydła przemieszczanego do innych państw członkowskich UE. Jego posiadacz musi poinformować ARiMR o zamiarze takiego przemieszczenia w terminie 5 dni przed planowanym dniem przemieszczenia, paszport jest wydawany w terminie 3 dni.

Nie tylko zwykłe kolczyki

Nowa ustawa o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt dopuszcza stosowanie w Polsce wszystkich sposobów identyfikacji określonych w obowiązujących przepisach Unii Europejskiej. Przy rejestracji bydło oprócz zwykłych kolczyków mogą to być kolczyki elektroniczne, kapsułki ceramiczne – bolus w żwaczu oraz wszczepiane domięśniowo transpondery, natomiast świń – kolczyk elektroniczny, transponder i tatuaż. Jest to uzależnione od kombinacji oznaczeń przypisanych konkretnym gatunkom zwierząt oraz oferty dostawców, którzy zostali wpisani na prowadzoną przez ARiMR listę. Użytkownicy aplikacji IRZPlus mogą zgłaszać zapotrzebowanie na środki identyfikacji za jej pomocą.

Żeby móc pozyskać dane z tych identyfikatorów trzeba jednak zaopatrzyć się w urządzenia do ich sczytywania.

–Taki skaner to wydatek około 5 tys. złotych, obecnie jednak to nie jedyny problem, ponieważ nie można ich dostać od ręki – twierdzi inny z naszych rozmówców.

Rolnicy skarżą się, że zamiast zająć się pracą w polu i oporządzaniem zwierząt, będą musieli spędzać czas przed komputerem. Ustawodawcy wskazują natomiast, że elektronizacja w dłuższej perspektywie usprawni prace zarówno rolnikom, jak i Agencji a ponadto wpłynie na zmniejszenie kosztów obsługi. Wydaje się jednak, że od tego nie ma już odwrotu.

Nowy system identyfikacji i rejestracji zwierząt ma być też kompatybilny m.in. z bazami danych Inspekcji Weterynaryjnej.

Od wejścia w życie ustawy wszyscy mają obowiązek składania zgłoszeń elektronicznie za pomocą formularza udostępnionego na stronie internetowej Agencji, umożliwiającego wprowadzenie informacji do komputerowej bazy danych. Osoby fizyczne, które m.in. nie prowadzą miejsc gromadzenia zwierząt czy obrotu zwierzętami albo pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt, mogą składać co prawda dokumenty w postaci papierowej, ale tylko do końca 2025 r. Do tej daty będzie też możliwe prowadzenie na papierze księgi rejestracji stada.

To trzeba uzupełnić, czyli nad czym trzeba się skupić

Nowa ustawa narzuca również na podmioty posiadające nadany numer działalności w systemie ARiMR obowiązek uzupełnienia danych dotyczących swoich działalności. Doprecyzowania wymaga m.in. podanie informacji na temat:

• dokładnego miejsca prowadzenia działalności (działki ewidencyjne, lokalizacja budynków i pastwisk);

• gatunków zwierząt rejestrowanych w komputerowej bazie danych IRZ powiązanych z daną działalnością;

• systemów utrzymania zwierząt;

• kierunków, technologii lub modelu oraz wielkości prowadzonej produkcji zwierzęcej.

• W przypadku zwierząt już zarejestrowanych informacje o systemach utrzymania czy modelu produkcji należy uzupełnić w ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy.

Spis świń dwa razy w roku

Nowa ustawa wprowadziła także zmiany w sporządzaniu spisu świń. Należy go dokonać co najmniej raz na sześć miesięcy – jednak nie później niż w dniu 30 czerwca oraz w dniu 31 grudnia danego roku. W spisie podaje się liczbę świń oznakowanych, w tym indywidualne numery identyfikacyjne loch oraz liczbę świń nieoznakowanych do 37 dnia życia. Ustaloną liczbę świń umieszcza się w księdze rejestracji stada oraz przekazuje kierownikowi Biura Powiatowego ARiMR w terminie 7 dni od dnia sporządzenia spisu.

Spis świń można złożyć w formie elektronicznej za pośrednictwem aplikacji IRZplus - ARiMR rekomenduje taki sposób składania spisu. Składający spis w takiej formie są zwolnieni z obowiązku prowadzenia księgi w postaci papierowej. W wyjątkowych sytuacjach spis można złożyć w formie papierowej w Biurze Powiatowym właściwym dla adresu wskazanego w ewidencji producentów lub przekazać pocztą. Formularze papierowe dostępne są wyłącznie w wersji do samodzielnego wydruku na stronie internetowej Agencji w dokumentach dotyczących Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt.

Kary za niedopełnienie obowiązków. Jaki bat na krnąbrych rolników ma ARiMR?

W przypadku posiadaczy zwierząt niestosujących się do obowiązków wynikających z przepisów nowej ustawy o IRZ zachowane zostaje dotychczasowy sposób stosowania kary w postaci grzywny nakładanej przez Inspekcję Weterynaryjną w trybie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Jeżeli podczas przeprowadzania kontroli zostanie ustalone, że w siedzibie stada znajduje się nieoznakowane zwierzę, którego pochodzenia nie można potwierdzić, powiatowy lekarz weterynarii, na podstawie oceny ryzyka dla zdrowia zwierząt i bezpieczeństwa żywności, może nakazać, w drodze decyzji, zabicie zwierzęcia bez odszkodowania i unieszkodliwienie jego zwłok na koszt jego posiadacza.

Ponadto powiatowy lekarz weterynarii może nałożyć karę pieniężną za niedokonanie zgłoszeń w określonym terminie na podmiot prowadzący m.in. rzeźnię, miejsce gromadzenia zwierząt, organizujący targi, wystawy zwierząt, pokazy zwierząt lub konkursy zwierząt, obrót zwierzętami, pośrednictwo w tym obrocie lub skup zwierząt, zakład przetwórczy lub spalarnię.

Kara pieniężna może sięgnąć trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający. Orzeczona kara pieniężna będzie podlegała egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Magdalena Szymańska
​fot. M. Szymańska