Zgodnie z ustawą o VAT (art. 43 ust. 5), rolnicy ryczałtowi, którzy zrezygnowali z przysługującego im zwolnienia, czyli przeszli na zasady ogólne rozliczania podatku VAT, mogą ponownie z niego skorzystać dopiero po upływie 3 lat od daty rezygnacji ze zwolnienia. Aby to zrobić, należy złożyć aktualizację zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R przed początkiem miesiąca bądź kwartału (w zależności, którą formę rozliczania przyjął), zachowując termin 7 dni, licząc od dnia, w którym rolnik chce zmienić swój status. Trzeba jednak pamiętać, że nie wszyscy podatnicy mogą z tej możliwości skorzystać bez ponoszenia konsekwencji.
Pięć i dziesięć lat
Rezygnacja z rozliczania VAT (powrót do zwolnienia) może wiązać się bowiem z koniecznością dokonania korekty podatku odliczonego od niektórych zakupów w okresie, kiedy jeszcze rozliczało się VAT. Następuje bowiem zmiana przeznaczenia towarów ze związku z czynnościami opodatkowanymi na związek z czynnościami zwolnionymi z VAT.
W przypadku zakupu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej przekraczającej 15 tys. zł netto, aby nie trzeba było dokonywać korekty podatku VAT należy utrzymać status vatowca minimum 5 lat. W przypadku natomiast budowy budynków i budowli okres korekty wynosi 10 lat.
- Rezygnując z rozliczania Vat na zasadach ogólnych i przechodząc z powrotem do ryczałtu należy zwrócić uwagę na to, ile czasu minęło od rozliczenia dużych inwestycji
Tak więc, jeśli rolnik kupił maszynę rolniczą i skorzystał ze zwrotu VAT z tego tytułu, za każdy rok „amortyzuje się” 1/5 zwróconego podatku VAT. Jeśli natomiast zainwestował np. w budowę obory, chlewni, garażu dla maszyn rolniczych i rozliczał wydatki z tym związane, za każdy rok amortyzuje się 1/10 zwróconego VAT-u.
Jak to działa
Załóżmy, że rolnik przeszedł na VAT w 2013 r. W tym samym roku zakupił kosiarkę bijakową za 6 tys. zł oraz agregat uprawowy za 16 tys. zł. W tym roku chce jednak powrócić do ryczałtu. W przypadku obydwóch zakupów wartość środka trwałego nie przekroczyła 15 tys. zł netto. Na ryczałt mógłby więc bez konsekwencji powrócić już po 3 latach, czyli w 2017 r.
Gdyby jednak zakupił wtedy też ciągnik np. za 160 tys. zł, rezygnacja z bycia vatowcem w tym roku wiązałaby się z korektą, czyli zwrotem 1/5 podatku VAT z tego zakupu. Bez konsekwencji mógłby powrócić do ryczałtu dopiero w przyszłym roku.
Sytuacja byłaby jeszcze bardziej skomplikowana, gdyby oprócz powyższych wydatków, rolnik w 2013 r. zakupił materiały budowlane, ponieważ stawiał nowy garaż dla zakupionych maszyn. Rozliczone wydatki powyżej 15 tys. zł netto związane z tą budową sprawiłyby, że rolnik musiałby pozostać na VAT do 2023 r. Wcześniejsze przejście na ryczałt wiązałoby się z korektą 1/10 wartości odliczonego podatku za każdy rok dzielący go od 2023 r., czyli 6/10.
Warto także pamiętać, iż w sytuacji gdy wartość początkowa rozliczanego środka trwałego nie przekracza 15 tys. zł, a także w przypadku towarów innych niż środki trwałe, istotne jest z kolei 12 miesięcy. Liczy się je od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano takie środki i towary do użytkowania. Jeśli w momencie powrotu do zwolnienia taki okres w stosunku do rozliczonych zakupów o mniejszej wartości nie minął, konieczne będzie również dokonanie stosownych korekt.
dr Magdalena Szymańska
