Czym jest system otwarty utrzymywania zwierząt?
Zgodnie z Programem azotanowym, system otwarty polega na grupowym utrzymaniu zwierząt bez wykorzystywania budynków i pastwiskowania na ogrodzonej, ograniczonej powierzchni rodzimego gruntu, ze stałym dostępem do wody i żywieniem opartym na dostarczanej przez hodowcę paszy. W związku z tym, że w systemie otwartym nie ma budynków inwentarskich, a depozycja odchodów odbywa się bezpośrednio na grunt, nie ma obowiązku posiadania płyty obornikowej i zbiornika na gnojówkę i gnojowicę.
System otwarty nie wymaga płyty i zbiornika
Z kolei, jak wynika z Programu azotanowego, w systemie otwartym depozycja nawozów naturalnych na dostępną powierzchnię gruntu nie może przekroczyć 170 kg N/ha rocznie. Program azotanowy wymaga ponadto, aby powierzchnia gruntu była zadarniona, a w przypadku zniszczenia darni dany obszar powinien być wyłączony z użytkowania do chwili odrostu lub odnowienia zadarnienia.
Reasumując, rolnicy utrzymujący zwierzęta w tym systemie nie muszą posiadać płyty ani zbiornika. Muszą jednak pilnować, aby ilość azotu z odchodów, która dostanie się do gruntu, nie przekraczała 170 kg/ha rocznie, a powierzchnia gruntu, na której znajdują się zwierzęta, była zadarniona. Takie same warunki dotyczą systemu utrzymywania zwierząt z wykorzystaniem budynków z nieograniczoną możliwością przemieszczania się zwierząt na nieutwardzoną powierzchnię, niebędącą ani pastwiskiem, ani utwardzonym wybiegiem.
Kiedy wystarczy zgłoszenie budowy?
Zgodnie z przepisami art. 29 ust. 1 Prawa budowlanego, budowa płyt do składowania obornika oraz szczelnych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, a jedynie zgłoszenia. Takie ułatwienie jest możliwe jednak jedynie wtedy, gdy te budowle uzupełniają zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej.
Ponadto wprowadzona niedawno w życie ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przechowywania nawozów naturalnych, która wydłuża czas na dostosowanie miejsc do przechowywania nawozów naturalnych dla tych, którzy utrzymują nie więcej niż 210 DJP, wprowadza kolejne ułatwienia. Są one ważne dla tych rolników, którzy muszą postawić płytę albo zbiornik, a na terenie ich gminy nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Dlaczego?
Co w sytuacji, gdy nie ma planu zagospodarowania przestrzennego?
Z przepisów Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2024 r., poz. 1130 z późn. zm.) wynika bowiem, że w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Zatem rolnik, chcąc wybudować np. płytę do składowania obornika, co prawda, może skorzystać z uproszczonej procedury zgłoszenia budowy, ale jest obowiązany wystąpić do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przechowywania nawozów naturalnych wyszła takim sytuacjom naprzeciw. Zgodnie z jej art. 4, do 31 grudnia 2027 r. zmiana zagospodarowania terenu dotycząca obiektów budowlanych (o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 29 lit. a i b ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane), czyli płyty do składowania obornika oraz szczelnych zbiorników na gnojówkę lub gnojowicę, nie wymaga uzyskania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Jest to ważne, ponieważ właśnie etap uzyskiwania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu najczęściej wydłuża proces przygotowania dokumentacji do realizacji inwestycji. Ponadto część gmin, w związku z przystąpieniem do sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, zawiesza postępowania w sprawie wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, chociaż wcale nie musi tego robić.
Przeczytaj także: Stawki za dobrostan zwierząt mogą wzrosnąć o 20 proc. Kto dostanie więcej?
Nawozy nabyte
Jeśli chodzi o sytuację, w której rolnik nabywa nawozy naturalne, to jeśli nie zostaną one zastosowane bezpośrednio po przywiezieniu, w chwili ich przyjęcia musi posiadać odpowiednią powierzchnię lub pojemność posiadanych miejsc do ich przechowywania przez okres, w którym nie jest możliwe ich rolnicze wykorzystanie. Wymaga to zapewnienia nieprzepuszczalnych powierzchni miejsc do przechowywania nawozów naturalnych stałych oraz pojemności przykrytych, w szczególności osłoną elastyczną lub osłoną pływającą, zbiorników na nawozy naturalne płynne, które powinny mieć szczelne dno i ściany.
Przy czym pojemność zbiorników na nawozy naturalne płynne powinna umożliwiać ich przechowanie przez minimum 6 miesięcy. Natomiast powierzchnia miejsc do przechowywania nawozów naturalnych stałych powinna umożliwiać ich przechowanie przez minimum 5 miesięcy.
Przechowywanie obornika w pryzmach
Warto pamiętać, że w przypadku obornika Program azotanowy dopuszcza czasowe przechowywanie obornika bezpośrednio na gruntach rolnych w pryzmach. Nie powinno ono jednak trwać dłużej niż przez 6 miesięcy od dnia utworzenia każdej z pryzm, przy czym:
-
pryzmy lokalizuje się poza zagłębieniami terenu, na możliwie płaskim terenie, o dopuszczalnym spadku do 3%, w miejscu niepiaszczystym i niepodmokłym, w odległości większej niż 25 m od linii brzegu wód powierzchniowych, morskiego pasa nadbrzeżnego i ujęcia wód, jeżeli nie ustanowiono strefy ochronnej na podstawie przepisów Ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne;
-
lokalizację pryzmy oraz datę złożenia obornika w danym roku na danej działce zaznacza się na mapie lub szkicu działki, które przechowuje się przez 3 lata od dnia zakończenia przechowywania obornika;
-
obornik na pryzmie ponownie przechowuje się w tym samym miejscu po upływie 3 lat od dnia zakończenia uprzedniego przechowywania obornika.
Szczelne i nieprzepuszczalne miejsca do przechowywania
Definicja miejsc do przechowywania nawozów naturalnych wprowadzona w Programie azotanowym nie narzuca materiałów, jakie powinny zostać wykorzystane do przygotowania takich miejsc. Do ich przygotowania mogą być wykorzystane, poza tradycyjnymi materiałami, jak na przykład beton, również inne materiały, np. odpowiednie tworzywa sztuczne lub wzmocniona folia. Muszą one jednak spełniać warunek szczelności i nieprzepuszczalności w celu zabezpieczenia przed przedostawaniem się odcieków do wód lub gruntu. Przykłady konstrukcji do przechowywania nawozów naturalnych stałych zostały opisane w „Zbiorze zaleceń dobrej praktyki rolniczej” mającym na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych. Jest to opracowanie przygotowane przez resort rolnictwa i, co ważne, zaktualizowane we wrześniu br.
Magdalena Szymańska
fot. M. Szymańska
