Postulat o odrębny budżet dla WPR
Zaproponowany przez Komisję Europejską projekt nowych Wieloletnich Ram Finansowych zakłada, że UE będzie miała jeden budżet, który zostanie podzielony na 27 Planów Krajowych. W tych planach znajdą się pieniądze na wszystkie polityki UE, w tym na rolnictwo.
Rada Izb Rolniczych uważa, że to niebezpieczne dla rolnictwa:
– Odrębny, trwały i adekwatny Fundusz dla WPR to gwarancja bezpieczeństwa żywnościowego, stabilności dochodów rolników oraz zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich – stwierdza Rada.
Postuluje więc "wyłączenie WPR z puli budżetu ogólnego UE, aby uniknąć kolizji z innymi priorytetami i zapewnić przewidywalność środków dla rolników".
Apel o niezależność filarów
Rada wskazuje, że rezygnacja z odrębności WPR jako polityki finansowanej z własnego budżetu oraz włączenie polityki spójności do WPR osłabi rozwój obszarów wiejskich i utrudni realizację celów środowiskowych.
Dlatego Izby apelują, aby dotychczasowe filary WPR: EFRG (płatności bezpośrednie) i EFRROW (rozwój obszarów wiejskich) pozostały niezależne jako gwarancja wsparcia bieżących dochodów i długofalowych inwestycji.
Sprzeciw wobec "kamieni milowych"
Kolejny postulat to sprzeciw wobec uzależnienia wypłat od realizacji zaleceń Komisji Europejskiej.
– Powiązanie wypłat z realizacją etapowych kamieni milowych (w tym kryterium praworządności) stawia rolników w roli zakładników decyzji politycznych niezwiązanych z sektorem – argumentuje KRIR. – Wypłaty muszą być zabezpieczone tak, aby nie dochodziło do opóźnień utrudniających planowanie i finansowanie inwestycji w gospodarstwach.
Wezwanie do wprowadzenia degresywności budżetowej
Rada wzywa do wprowadzenia zależności wysokości dopłat od wielkości gospodarstwa i uwzględnienie przy tym różnic w strukturze i wielkości gospodarstw pomiędzy państwami członkowskimi.
Takie rozwiązanie, powiązane z możliwością ustalania progów limitów przez państwo, pozwoliłoby chronić rodzinne gospodarstwa konkurujące na rynku z gospodarstwami wielkoobszarowymi.
Ochrona bioróżnorodności z innych funduszy
KRIR zwraca uwagę na fakt, że Unia Europejska obciąża rolników coraz większą liczbą obowiązków "związanych z łagodzeniem zmian klimatu i ochroną bioróżnorodności". Realizacja tych obowiązków nie może być finansowana z tych samych środków, z których finansowane jest wsparcie produkcji i modernizacji gospodarstw.
– Ochrona bioróżnorodności nie może być finansowana kosztem środków przeznaczonych na wsparcie dochodów rolników. Nowe regulacje środowiskowe powinny być finansowane ze źródeł zewnętrznych wobec WPR – zaznacza Rada.
Rodzinne gospodarstwa rolne trzeba chronić
Zdaniem KRIR likwidacja odrębnego finansowania i odejście od modelu dwufilarowego uderzą w rodzinne gospodarstwa rolne – fundament europejskiego rolnictwa.
– To one, radząc sobie z kryzysami rynkowymi i klimatycznymi, gwarantują różnorodność produkcji, wysoką jakość żywności oraz odporność systemów żywnościowych na zakłócenia – podkreślono w dokumencie.
Jak informuje Rada, "Stanowisko Zarządu KRIR w sprawie budżetu WPR na lata 2028-2034" zostało przekazane do Prezesa Rady Ministrów Donalda Tuska i do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Stefana Krajewskiego.
Albert Katana
na podst. KRIR
