Łubin żółty: słabiej plonuje, za to dobrej gleby nie potrzebuje
W porównaniu z białym i wąskolistnym łubin żółty ma najmniejsze wymagania glebowe. Najlepszym przedplonem są dla niego zboża i należy go wysiewać jak najwcześniej (koniec marca lub początek kwietnia) na głębokość ok. 3 cm i w zagęszczeniu na 1 mkw. ok. 90–100 dla odmian tradycyjnych i 100–120 dla odmian samokończących (odmiany samokończące wytwarzają znacznie mniejszą liczbę pędów bocznych i najczęściej tylko pierwszego rzędu). Na glebach lepszych należy stosować dolną, a na słabszych górną granicę ilości wysiewu.
Łubin żółty preferuje lekkie gleby, ale muszą to być gleby o lekko kwaśnym odczynie. Gatunek ten nie znosi gleb o odczynie obojętnym, o odczynie zasadowym lub świeżo wapnowanych. Na glebach zasobnych w wapń będzie chorował na chlorozę wynikającą z zablokowanego dostępu do ważnych mikroelementów. Ważną częścią agrotechniki łubinu żółtego jest zapotrzebowanie na azot, które pokrywa symbioza z bakteriami brodawkowymi. Nasiona przed siewem warto zaprawiać nitraginą. Początek współżycia bakterii brodawkowych z łubinami rusza, kiedy łubin jest w fazie 2–3 liści. Maksymalne wiązanie azotu ma miejsce na początku kwitnienia łubinów. W dobrych warunkach glebowych i wilgotnościowych, przy poprawnej agrotechnice, można uzyskać nawet do 3 t/ha nasion łubinu żółtego (lub do 500 q zielonki o niskiej zawartości włókna).
Puma wkracza na pola. To już 8. odmiana w Rejestrze
W hodowli nowych odmian łubinu żółtego nastąpił w ostatnich latach duży postęp. W Krajowym Rejestrze jest 8 odmian łubinu żółtego, w tym 6 to odmiany niesamokończące: Baryt (rejestracja w 2011), Bursztyn (2014), Dukat (2006), Lord (2006), Mister (2003) i najnowsza odmiana Puma (2017) oraz dwie odmiany samokończące dojrzewające o 5–6 dni wcześniej, przez co są nieco odporniejsze na antraknozę łubinu: Perkoz (2008) i Taper (2002). Najnowsze odmiany są plenne i wierne w plonowaniu, jednak genotypy samokończące plonują słabiej, lecz szybciej i równomierniej dojrzewają.
Ważną cechą odmian łubinu jest równomierność dojrzewania. Odmiany samokończące wykazują się najlepszą równomiernością, a z odmian tradycyjnych dość równomiernie dojrzewają Mister i Baryt. Zarejestrowane odmiany są wczesne z wyjątkiem odmiany Parys (odmiana zielonkowo-nasienna skreślona z rejestru w ub.r.) i są termoneutralne, co czyni je mało wrażliwymi na opóźnienie terminu siewu, bo nie wymagają przejścia procesu jaryzacji. Wszystkie odmiany łubinu żółtego cechuje niska zawartość alkaloidów – są słodkie.
Lista Zalecanych Odmian łubinu żółtego na 2019 rok
Województwa tworzące Listy Zalecanych Odmian nie przedstawiły jeszcze rekomendacji na 2019 r. Prawdopodobnie niewiele się zmieni w stosunku do zaleceń z ub.r., w którym na LZO łubinu żółtego rekomendowany był:
- w woj. kujawsko-pomorskim: Baryt, Bursztyn, Mister, Lord i Puma;
- w woj. lubuskim: Baryt, Bursztyn i Mister; woj. podlaskim: Baryt, Bursztyn i Perkoz;
- w woj. wielkopolskim: Baryt, Bursztyn i Mister;
- w woj. zachodniopomorskim: Baryt i Mister.
Na Listach Zalecanych Odmian łubinu żółtego rekomendowanych w pięciu województwach znajduje się sześć odmian: Baryt, Bursztyn, Mister, Lord, Perkoz i najnowsza - Puma. Poniżej ich krótkie charakterystyki wg źródeł COBORU:
- Baryt – odmiana tradycyjna niesamokończąca, wcześniejsza od odmiany Dukat, termoneutralna, mało wrażliwa na opóźnienie terminu siewu. Przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju. Odmiana odporna na wyleganie. Kwiaty o barwie pomarańczowo-żółtej, wysokość 60–80 cm, nasiona szare z widocznym sierpem. Strąki niepękające. Wysoka zawartość białka w nasionach (około 44%), w badaniach COBORU najwyższa ze wszystkich zarejestrowanych odmian. Odmiana odporna na więdnięcie fuzaryjne, tolerancyjna na antraknozę i choroby wirusowe.
- Bursztyn – odmiana niesamokończąca, przydatna do uprawy na nasiona paszowe, o małej zawartości alkaloidów. Charakteryzuje się dużym plonem nasion i białka. Rośliny są średnio wysokie i mają małą skłonność do wylegania i podatność na choroby (dość duża odporność na antraknozę). Rośliny dojrzewają dość równomiernie. Nasiona mają średnią zawartość tłuszczu i dość dużą włókna surowego. Odmiana odpowiednia do uprawy na glebach kompleksu żytniego dobrego.
- Mister – odmiana tradycyjna niesamokończąca, wczesna, termoneutralna, mało wrażliwa na opóźnione terminy siewu. Przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju, odporna na wyleganie. Kwiaty o barwie pomarańczowożółtej, wysokość 70–80 cm, nasiona szare, strąki niepękające. Zawartość białka ogólnego w nasionach duża do bardzo dużej, alkaloidów poniżej 0,03 % w s.m. Masa 1000 nasion około 135 g. Odmiana jest odporna na fusarium, tolerancyjna na choroby wirusowe. Potencjał plonowania nasion to 20 – 25 dt/ha, zielonej masy 300 – 400 dt/ha.
- Lord – odmiana tradycyjna niesamokończąca, przydatna do uprawy na nasiona przeznaczone na cele paszowe. Termin zakwitania roślin bardzo wczesny, dojrzewanie wczesne do bardzo wczesnego. Rośliny są średnio wysokie i mają małą skłonność do wylegania oraz ma małą podatność na porażenie patogenami wywołującymi choroby fuzaryjne. Odmiana dojrzewa bardzo równomiernie. Plon nasion i białka średni. Zawartość białka ogólnego w nasionach duża do bardzo dużej (średnio 43,5% w s.m.). Nasiona są jasne z czarną ornamentacją. Masa 1000 nasion jest mała (średnio 135 g).
- Perkoz– odmiana pastewna, bardzo wczesna, niewrażliwa na opóźnienie siewu. Rośliny nierozgałęziające się (samokończące), wyższe od przeciętnej, bardzo równomiernie dojrzewające. Kwiat Perkoza jest pomarańczowy, nasiona szare, nakrapiane z półksiężycem, średniej wielkości. Zawartość tłuszczu jest nieco wyższa od przeciętnej, a zawartość alkaloidów bardzo niska. Odmiana z zalecana szczególnie do uprawy na północy kraju ze względu na wczesność i równomierność dojrzewania. Perkoz nadaje się do uprawy w mieszankach z łubinem wąskolistnym (Kalif, Bojar, Graf) oraz pszenżytem jarym.
- Puma – odmiana pastewna średnio wczesna niewrażliwa na opóźnienie siewu, mało wrażliwa na przymrozki. Rośliny są rozgałęziające się i wg hodowcy to odmiana najwyższa ze wszystkich odmian łubinu żółtego, ale mało wylegająca. Nasiona są grube o zmniejszonej zawartości włókna (16,2% włókna surowego w s.m.) i alkaloidów (0,011 % w s.m.). Odmiana ta nie jest wskazana do uprawy w pasie przybrzeżnym Bałtyku. Puma ma kwiat pomarańczowy, a nasiona szare. Puma wysoko plonuje, w uprawie wymaga obsady 90–95 roślin/m2
Marek Kalinowski
fot.
