Energetyka rozproszona kontra smog

– Jakość powietrza w Polsce jest jedną z najgorszych w całej Unii Europejskiej. Niestety, o ile w miarę dokładnie smog monitorowany jest na terenie dużych miast, to już w przypadku terenów wiejskich nie prowadzi się takich pomiarów w sposób kompleksowy, pomimo iż mieszka na nich 15,3 mln osób. Jeszcze kilka lat temu problem smogu nie funkcjonował w świadomości społecznej. Na szczęście obecnie sytuacja ulega znaczącej zmianie: problem smogu jest już postrzegany w publicznej debacie, zwiększa się świadomość zagrożeń wśród obywateli. Jednak wśród mieszkańców obszarów wiejskich problem nadal jest bagatelizowany. Jak wynika z kwietniowego badania Centrum Badania Opinii Społecznej, aż 40% mieszkańców wsi twierdzi, że w ich okolicy w ogóle nie ma problemów ze smogiem.

– Smog to przede wszystkim konsekwencja tzw. niskiej emisji, która wynika głównie ze sposobu ich ogrzewania. O ile w miastach za ogrzewanie jest odpowiedzialne przede wszystkim ciepło z sieci – 60%, następnie paliwa stałe – ponad 28% oraz gaz ziemny (11,5%), to już na terenach wiejskich zdecydowanie przeważają paliwa stałe. To blisko 90% wykorzystywanych paliw. Większość budynków jednorodzinnych jest ogrzewana węglem, dodatkowo jest wyposażona w piece zasypowe o przestarzałej technologii generujące dziesięciokrotnie więcej pyłów niż piece najnowszej generacji. Do tego dochodzi niskiej jakości opał, ale także, niestety, śmieci i tworzywa sztuczne.

– Rządowy program „Czyste powietrze”, który zakłada między innymi kompleksową termomodernizację budynków jednorodzinnych oraz wymianę pieców na niskoemisyjne, jest niewątpliwie pierwszą systemową i kompleksową inicjatywą mającą na celu zmniejszenie smogu w Polsce. W ramach dyskusji z przedstawicielami Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, czyli operatora programu, będziemy chcieli dowiedzieć się, czy faktycznie program zachęca mieszkańców wsi do zmian sposobu pozyskiwania ciepła w kierunku wykorzystania OZE, ale także poznać potencjalne problemy w jego realizacji. Zaprosiliśmy również przedstawicieli DG AGRI, którzy miejmy nadzieję, odpowiedzą na pytania związane z możliwościami zaangażowania środków europejskich do realizacji tego programu. Pamiętajmy jednak, że równocześnie warto i należy promować rozwiązania, które będą zmierzały nie tylko do poprawy jakości powietrza, ale jednocześnie uwzględniały takie aspekty jak, np. zmiany demograficzne zachodzące na polskiej wsi, przyzwyczajenia jej mieszkańców, czy też rozwój przedsiębiorczości. Warto również odpowiedzieć na pytanie, na ile można wykorzystywać doświadczenia innych państw w walce ze zjawiskiem smogu.

– Walka o czyste powietrze powinna przebiegać na wielu frontach. Nasza Fundacja szuka przede wszystkim takich rozwiązań, które obok poprawy jakości powietrza, będą podnosić świadomość ekologiczną mieszkańców terenów wiejskich oraz mogą wpłynąć na rozwój przedsiębiorczości i ożywienie gospodarcze, a tym samym, na poprawę jakości życia na terenach wiejskich. Jednym z takich rozwiązań jest właśnie rozwój energetyki rozproszonej, który może poprawić dostęp do stabilnej energii elektrycznej na potrzeby produkcji rolno-spożywczej oraz innych przedsięwzięć gospodarczych realizowanych na obszarach wiejskich.

– Korzystnym rozwiązaniem w odniesieniu do terenów wiejskich wydaje się być budowa klastrów i spółdzielni energetycznych, w ramach których funkcjonowałyby lokalne biogazownie rolnicze, farmy fotowoltaiczne czy elektrownie wodne. Połączenie prosumentów i wytwarzanej przez nich energii, czyli stworzenie instalacji opartych na wielu źródłach, to także odpowiedź na ustabilizowanie dostaw energii elektrycznej w skali lokalnej. Koncepcja klastrów energetycznych powinna opierać się na zachęceniu lokalnych producentów energii odnawialnej do łączenia się w podmioty zdolne do produkcji i obrotu energią elektryczną. Odpowiednia konfiguracja takiego klastra pomogłaby zapewnić prąd lokalnej społeczności, a dzięki sprzedaży nadwyżek – przynieść dodatkowy zysk lub zbilansować różnicę występującą pomiędzy pozyskiwaniem energii w lecie i zimie.

– W przypadku terenów wiejskich rozwój mikroźródeł OZE, a tym samym zapewnienie dostępu do stabilnej sieci energetycznej, dostaw energii potrzebnej do produkcji rolno-spożywczej, ma szansę wpłynąć na rozwój przedsiębiorczości i ożywienie gospodarcze, a tym samym, na poprawę jakości życia na terenach wiejskich.

– Większa liczba instalacji OZE wpłynęłaby na przyrost zielonej energii elektrycznej niskoemisyjnej, ale też zrealizowanie celu 30% udziału energii zielonej w całkowitym bilansie energetycznym kraju do 2030 roku. Niewątpliwie przełoży się to na poprawę stanu środowiska naturalnego i efektywności ekonomicznej lokalnej gospodarki.