Jednym z częstych zaburzeń jej pracy jest tzw. niedoczynność. Oznacza to, że gruczoł produkuje niewystarczającą ilość hormonu. Wśród objawów niedoczynności można wymienić:
- zmęczenie,
- osłabioną koncentrację i poczucie umysłowego „zamglenia”,
- suchą skórę,
- zaparcia,
- wrażenie zimna,
- zatrzymanie płynów w ciele,
- bóle mięśni i stawów,
- depresję,
- przedłużone albo nadmierne krwawienia miesięczne u kobiet.
Przyczyn niedoczynności jest kilka. Może to być tzw. choroba Hashimoto – zaburzenie o charakterze autoimmunologicznym (kiedy układ odpornościowy niszczy własne komórki i tkanki), przejawiająca się zapaleniem tarczycy. Inną przyczyną bywa tzw. zespół oporności na hormony tarczycy.
Tarczyca może też być nadczynna
Z nadczynnością mamy do czynienia, kiedy produkuje ona za dużo hormonu. Występuje rzadziej niż niedoczynność, a wśród jej objawów znajdują się:
- drżenie,
- nerwowość,
- wysokie tętno,
- zmęczenie,
- nietolerancja na wysokie temperatury,
- zwiększona aktywność jelit,
- zwiększona potliwość,
- problemy z koncentracją,
- utrata wagi.
Przyczyną nadczynności mogą być: choroba Basedova, guzki tarczycy, które powodują nadmierne wydzielanie hormonu albo przyjmowanie zbyt dużych ilości jodu.
Tarczyca może też przerosnąć
Oprócz niedoczynności i nadczynności tarczycę może też dosięgnąć przerost, czyli tzw. wole, ale jest on raczej skutkiem i objawem którejś z chorób tarczycy niż samą chorobą. Bardzo częstym zaburzeniem są też guzy tarczycy. Są zwykle powodowane przez niegroźne cysty albo łagodne nowotwory. Guzki mogą być pojedyncze albo występować w skupiskach, różnią się też wielkością. Czasem przybierają takie rozmiary, że uciskają na sąsiednie narządy i dlatego wymagają interwencji chirurgicznej. Znacznie rzadszą chorobą jest rak tarczycy. Jest częstszy u kobiet i u ludzi poniżej 55. roku życia. Większość raków tarczycy ma dobre prognozy wyleczenia i tzw. długie przeżycia, zwłaszcza, jeśli są zdiagnozowane na wczesnych etapach.
Jak diagnozować choroby tarczycy?
Przede wszystkim służą temu badania krwi. Pozwalają ustalić stężenie hormonów tarczycy oraz hormonu tyreotropowego (TSH). Stosuje się je zwłaszcza przy podejrzeniu nad- lub niedoczynności. Jeśli istnieje podejrzenie guzków tarczycy, pomocna jest ultrasonografia, która pozwala też wykryć cysty i zwapnienia. Badanie nie ujawni jednak, czy jest to zmiana łagodna, czy też rakowa. Żeby to stwierdzić, trzeba zrobić biopsję.
Aby wcześnie wykryć choroby tarczycy, warto siebie obserwować. Jeśli drażni nas golf albo czujemy, że zmienił się nam obwód szyi czy też wyczuwamy w niej pod palcami zgrubienia albo nierówności, udajmy się do lekarza pierwszego kontaktu, który zleci odpowiednie badania.
Karolina Kasperek
Zdjęcia: Unsplash
