Inne opodatkowanie tuczu nakładczego sposobem na odbudowę pogłowia świń w Polsce

Jakie wyzwania stoją przed branżą mięsną w Polsce? 

Witold Choiński, prezes zarządu Związku „Polskie Mięso”, udzielił wywiadu biuletynowi “Mięsne fakty”, w którym mówił między innymi o wyzwaniach, czekających branżę mięsną w Polsce. 

- Polska branża mięsna posiada potencjał rozwojowy, ale z uwagi na różnego rodzaju przeszkody nie może z tego skorzystać. Tym bardziej jest to niepokojące w świetle planów i celów osiągnięcia neutralności klimatycznej w sektorze rolno-spożywczym. Należy podkreślić, że realizacja Europejskiego Zielonego Ładu będzie miała powszechny, rewolucyjny wpływ na funkcjonowanie Unii Europejskiej, w tym rolnictwa oraz przetwórstwa mięsnego w szczególności – mówił Choiński. 

Z wywiadu wynika, że za najważniejsze wyzwania, z którymi w najbliższym czasie musi zmierzyć się branża mięsna w Polsce, Choiński uważa: 

• zdefiniowanie wsi i obszarów wiejskich jako miejsc przeznaczonych przede wszystkim do produkcji żywności, 
• przewlekłość postępowań administracyjnych związanych z budową chlewni, kurnika czy też budową lub rozbudową zakładu przetwórczego, 
• walkę z afrykańskim pomorem świń,  
• program odbudowy trzody chlewnej, 
• uznanie zasady regionalizacji w eksporcie wieprzowiny, 
• walkę z dezinformacją żywnościową, 
• uregulowanie kwestii handlowych z Ukrainą. 

Czy polski sektor mięsny odmówi współpracy z Ukrainą? 

Kwestia regulacji stosunków handlowych z Ukrainą jest paląca już od dłuższego czasu. Jak podkreślił Witold Choiński, zaatakowane przez Rosję państwo powinno być wspierane, jednak nie kosztem krzywdy polskich rolników, w tym także tych z branży mięsnej. 

- Ani rolnicy, ani przedstawiciele zakładów przetwórczych nie mają wątpliwości, że Ukraińcom i Ukrainie należy pomóc w związku z agresją Rosji. Jednak sposób pomocy nie może polegać na szkodzeniu własnym rolnikom i sektorowi przetwórczemu. Niewątpliwie konieczna jest ścisła współpraca ministra rolnictwa z najbardziej zagrożonymi sektorami realizowana na płaszczyźnie wspólnoty europejskiej, bo bez tego – jak pokazał czas – nie będzie możliwe zabezpieczenie naszych interesów – mówił prezes zarządu Związku “Polskie Mięso”. 

Jak odbudować pogłowie świń w Polsce? 

W przypadku sektora mięsnego część oczekiwań mniejszych rolników oraz producentów na skalę przemysłową jest taka sama. Chodzi między innymi o odbudowę liczebności stad świń w Polsce, zdziesiątkowanych przez ASF. Związek “Polskie Mięso” i KRIR zgadzają się, że potrzebna jest bardziej szczegółowa analiza wpływu tuczy nakładczych na pozostałych operatorów rynku, gdyż system ma dewastujący wpływ na cenę, po której skupowany jest żywiec. 

- Producenci prosiąt obawiają się również tego, że nawet jeśli rozwiną produkcję to nie będą mieli jej gdzie sprzedać, ponieważ tuczarnie otrzymują od kontraktorów materiał pochodzący głównie z zagranicy. Należy określić definicję tuczu kontraktowego oraz podać praktyki w nim stosowane – pisał do ministra rolnictwa Roberta Telusa szef KRIR, Wiktor Szmulewicz. 

W celu odbudowania pogłowia świń w Polsce ważne jest także promowanie spożycia mięsa oraz zachęcanie rolników do wdrażania systemów certyfikacji. Unia Europejska zmierza bowiem do ograniczeń w chowie klatkowym oraz zwiększenia dostępnej powierzchni dla poszczególnych gatunków zwierząt, co przysłuży się ich dobrostanowi, ale zarazem wygeneruje większe koszty dla rolnika. Przy promocji odchodzenia od mięsa, utrzymanie zwierząt na poziomie wymaganym przez UE może się okazać całkowicie nieopłacalne. 

Branża mięsna a sieci handlowe: jak poprawić ich relację? 

Duże sieci handlowe przez lata wyrosły na wrogów rolników, choć nie mogą bez nich funkcjonować. Jak podkreślał w swoim piśmie szef KRIR, należy postawić na współpracę: sieci detaliczne powinny być włączone w program odbudowy pogłowia świń. 

- Powinno się stworzyć mechanizmy zapobiegania wykorzystania przewagi kontraktowej przez sieci, ponieważ to one wywierają presję cenową na ubojnie i hodowców. Istotne jest również promowanie wśród producentów trzody chlewnej różnych form współpracy np. tworzenia spółdzielni, grup producenckich w celu utworzenia zakładów ubojowych oraz przetwórstwa mięsnego, które będą pozyskiwały surowiec lokalnie. Należy również stworzyć odpowiednie środowisko prawne wsparte odpowiednimi środkami finansowymi, które przyspieszyłoby taką formę współpracy – twierdził Wiktor Szmulewicz. 

Odbudowa pogłowia świń w małych gospodarstwach 

Istotną częścią planu odbudowy pogłowia świń w Polsce powinny być małe gospodarstwa hodujące trzodę, których przed epidemią ASF było w kraju dużo. Tymczasem zaproponowany przez rząd projekt nie włącza drobnych rolników w te działania. Zdaniem KRIR to duży błąd - rolnicy, którzy utrzymują mniej niż 50 świń w ujęciu średniorocznym, powinni być objęci programami wsparcia, zwłaszcza w ramach Interwencji „Inwestycje zapobiegające rozprzestrzenianiu się ASF”. KRIR sugeruje także uelastycznienie przepisów w zakresie identyfikacji i bioasekuracji zwierząt w małych gospodarstwach. 

Jak ustabilizować sytuację na rynku mięsnym? 

Zdaniem KRIR, priorytetem w naprawianiu trudnej sytuacji w polskiej branży mięsnej, którą wywołała epidemia ASF, powinno być ustabilizowanie sytuacji rynkowej. Rada proponuje dwa konkretne działania: wdrożenie precyzyjnego programu wypłaty rekompensat dla rolników, którzy nie ze swojej winy znaleźli się w strefie czerwonej ASF, oraz utrzymanie w perspektywie średniookresowej systemu dopłat do produkcji w cyklu zamkniętym. Należy także utrzymać program wsparcia do pogłowia loch, który jest ceniony przez rolników. Należałoby go rozszerzyć o gospodarstwa prowadzące tucz krajowych prosiąt. 

Walka z ASF: jakie działania warto podjąć? 

Sporadycznie w kraju wciąż pojawiają się ogniska ASF. Stopniowo odbudowuje się także pogłowie dzików. W związku z tym należy zwiększyć nakłady na służby weterynaryjne oraz bioasekurację. Zabezpieczanie gospodarstw przed ASF powinno być refundowane, a nabór wniosków, zdaniem KRIR, powinien mieć charakter ciągły. Małe stada należy objąć wyższą refundacją poprzez zróżnicowanie zwrotu w zależności od pogłowia.

Zuzanna Ćwiklińska

fot.envato elements