Kiedy rozpoczyna się opas?
Właściwe opasanie bydła rozpoczyna się po zakończeniu wychowu cieląt, tj. po około 120 dniach życia. Dobrze odchowane zdrowe cielęta osiągają wtedy minimum 120 kg, a często 150 kg masy ciała i więcej, co zależy od ich potencjału genetycznego. Cielęta te mają już wykształcony żwacz, a dzienne przyrosty masy ciała dobrze rosnących i prawidłowo żywionych zwierząt zwiększają się szybko i osiągają wartości około 1 kg/dzień. W przypadku ras typowo mięsnych opas rozpoczyna się dopiero po odsadzeniu od krowy mamki w wieku ok. 7 miesięcy. W zależności od intensywności żywienia, płci i rasy odsadki ważą zazwyczaj od 200 do 350 kg.
Jak zmienia się skład tuszy w czasie opasania
W czasie opasania następuje stopniowy spadek zawartości wody w organizmie, od około 70% na początku opasania do około 56% pod koniec opasania. Zwiększa się równocześnie w tym czasie zawartość tłuszczu z około 7 do 23%. Natomiast względnie stała jest zawartość białka w organizmie i zmienia się w zakresie od 17% na początku opasania do 19% pod koniec opasania. W miarę wzrostu zwierząt rośnie też zawartość związków mineralnych od około 2 do 5%. Skład tuszy opasanych buhajków zależy również w dużym stopniu od ich żywienia. U cieląt zaraz po porodzie zaledwie 6% przyrostu masy ciała wynika z odkładania się tłuszczu, natomiast u zwierząt dorosłych, np. przy masie ciała 600 kg aż 60% przyrostu masy ciała stanowi tłuszcz. Przyrost mięśni i białka jest raczej stały i aż do masy ciała 600 kg wynosi około 14% wagi netto (bez treści przewodu pokarmowego) zwierzęcia.
Zmiana składu tuszy wraz z wiekiem wpływa na wymagania pokarmowe bydła, dlatego opasy do 300 kg potrzebują więcej białka w paszy treściwej ok. 17–19% niż starsze wymagające 14–16%. Zawartość białka w paszy treściwej jest również uzależniona od rodzaju stosowanych pasz objętościowych. Jeśli tucz będzie oparty na sianokiszonce czy pastwisku, to wówczas nie ma potrzeby zadawania dużej ilości białka w mieszance treściwej, natomiast jeśli jest oparty na kiszonce z kukurydzy, wówczas musimy dołożyć więcej białka. Średnie zapotrzebowanie na białko wynosi dla dorosłych opasów około 70 g/kg s.m. paszy. Dawka pokarmowa przeznaczona dla opasów ulega zmianie w zależności od potrzeb pokarmowych zwierzęcia w określonych przedziałach wagowych, zazwyczaj co 50 kg. Wraz z wiekiem zmniejsza się zapotrzebowanie na białko, a rośnie na energię.
Andrzej Rutkowski
