Upały źle wpływają na rozród

W okresie letnim, szczególnie, gdy panują wysokie temperatury, producenci trzody chlewnej borykają się z tzw. letnią niepłodnością. Ciepła pora roku oddziałuje negatywnie na użytkowość rozpłodową loch i knurów. Wydłuża się zarówno okres do wystąpienia rui po odsadzeniu prosiąt, jak i czas osiągnięcia dojrzałości płciowej przez loszki, a także pogarsza jakość nasienia samców. To przyczyny obniżenia wskaźników rozrodu w czasie intensywnych upałów.

Stres cieplny zakłóca zagnieżdżenie embrionu i obniża przeżywalność zarodków. Liczba macior powtarzających ruję po inseminacji lub pokryciu wzrasta latem lub wkrótce po jego rozpoczęciu. Lochy początkowo uważane za prośne, u których nastąpi resorpcja płodu przed 45. dniem ciąży, nie wyproszą się jesienią lub wczesną zimą. W konsekwencji wskaźnik wyproszeń w listopadzie, grudniu i styczniu obniża się w gospodarstwie znacząco.

Gdy brakuje rui

W okresie letnim, szczególnie u pierwiastek, bardzo często obserwuje się wydłużenie okresu pomiędzy odsadzeniem a rują. Niektóre samice w sezonie letnim w ogóle nie wykazują rui po odsadzeniu, co jest powodem ich całkowitego wycofania z rozrodu. 

Za ten stan odpowiada wzrost temperatury otoczenia, który osłabiając apetyt, powoduje niedożywienie. To z kolei prowadzi do niedoboru białka, energii oraz hormonów w organizmie karmiącej maciory i przyczynia się do opóźnienia lub całkowitego braku rui bądź też do występowania tzw. cichej rui po odsadzeniu prosiąt.


Zmniejszone pobieranie paszy przez lochy w okresie laktacji powoduje nie tylko zmniejszenie wagi odsadzeniowej prosiąt. Wpływa też na wyraźną utratę masy ciała przez maciorę, opóźnia jej wejście w kolejny cykl reprodukcyjny oraz obniża płodność. Oprócz dostarczenia wysokiego poziomu składników pokarmowych należy mieć na uwadze zwiększone zapotrzebowanie na energię w celu obniżenia temperatury ciała przez zwierzęta poprzez szybki oddech.

W czasie upałów u knurów obserwuje się osłabienie popędu płciowego, apatię i senność. Wzrost temperatury powietrza powyżej 29°C wywołuje pogorszenie jakości ejakulatu na 4 do 6 tygodni. Jeśli knur przez 2 tygodnie przebywa w temperaturze powyżej 26°C, zaczyna wytwarzać nasienie gorszej jakości. Obniża się odsetek plemników o ruchu prawidłowym oraz stwierdza się wzrost plemników patologicznych.

Jak zapobiegać?

Wszelkie metody ochładzania pomieszczeń, jednak bez nadmiernych przeciągów, będą zapobiegały pogorszeniu wyników rozrodu. Ponadto w miesiącach letnich należy zadbać różnymi sposobami o to, aby loszki i lochy w czasie laktacji pobierały jak najwięcej paszy. Należy podawać ją jak najczęściej (do 4–6 razy na dobę). W przypadku zwiększenia częstotliwości karmień trzeba pamiętać, aby zmniejszać ilość paszy w jednym odpasie. Lochy muszą mieć także stały dostęp do wody (minimum 15 litrów na dobę). Uchroni je to przed cichą rują lub opóźnieniem rui po odsadzeniu prosiąt. 

Niedobór witamin, mikroelementów i nieprawidłowy wzajemny stosunek poszczególnych aminokwasów w dawce doprowadza do pogorszenia wskaźników rozrodczych. W celu zapobiegania letniej niepłodności można stosować w formie dodatku do paszy witaminę C (w ilości 1 g na sztukę). Dla lepszej skuteczności krycia, na 7–8 dni przed odsadzeniem prosiąt można też stosować w dawce pokarmowej preparaty dostarczające właściwe ilości witaminy E i selenu.

Znaczenie w skuteczności inseminacji ma świeżość nasienia. Należy na nią zwrócić uwagę, zwłaszcza jeśli problem z inseminacją pojawia się nagle. Nasienie musi być przechowywane w stałej temperaturze, niezależnie od tego, czy zostało pobrane od knurów w gospodarstwie, czy zakupione ze stacji unasieniania. Trzeba je podgrzewać stopniowo. Podczas przechowywania nasienie musi być co kilka lub kilkanaście godzin obracane.