Dopłaty na nowych zasadach od 2026, ale faktury trzeba zbierać już teraz
Od 2026 roku w życie wejdzie ustawa o aktywnym rolniku. To oznacza, że dopłaty bezpośrednie nie będą się należały każdemu kto ma ziemię, tylko tym, którzy faktycznie prowadzą działalność rolniczą. Kłopot w tym, że aby to udowodnić, trzeba będzie mieć faktury i dokumenty z 2025 roku. To oznacza, że trzeba zacząć gromadzić je już dziś.
Aktywny rolnik: kto nie musi nic udowadniać?
Ministerstwo Rolnictwa chce uporządkować system dopłat tak, aby pieniądze trafiały tylko do tych gospodarstw, które realnie produkują, a nie do pseudorolników koszących raz w roku, byle spełnić minimum.
Od 2026 roku aktywnym rolnikiem będzie każdy, kto:
- ma zarejestrowane zwierzęta w systemie IRZ (min. 0,3 DJP/ha),
- korzysta z płatności związanych z produkcją, ekoschematów czy dopłat ekologicznych,
- pobiera premię dla młodych rolników albo wsparcie na inwestycje,
- bierze udział w unijnej sieci danych FSDN,
- lub korzysta z dopłat do materiału siewnego.
Ale nie każdy znajdzie się w tym rejestrze. Reszta rolników będzie musiała udowodnić, że faktycznie prowadzi gospodarstwo.
Kto musi udowodnić, że jest aktywnym rolnikiem?
Ci rolnicy, którzy nie zostaną z automatu wrzuceni na listę aktywnych będą weryfikowani przez ARiMR na podstawie realnych kosztów lub przychodów z działalności rolniczej. Będą mogli wybrać, w jaki sposób chcą udowodnić prowadzenie gospodarstwa. Jakie dokumenty będą im do tego potrzebne?
Na razie wiadomo, że dowodem aktywności w rolnictwie mają być m.in.:
- faktury za zakup nawozów, środków ochrony roślin, materiału siewnego, usług agrotechnicznych, ubezpieczeń,
- faktury za sprzedaż płodów rolnych,
- umowy dzierżawy i dowody opłacenia czynszu,
- dowody opłacenia pracy najemnej,
- umowy kontraktacji czy dostawy.
Problem w tym, że przepisy wykonawcze, czyli rozporządzenia ministra, jeszcze nie zostały opublikowane. To one określą dokładnie, jakie kwoty i na jaką skalę będą uznawane jako wystarczające.
Dopłaty bezpośrednie 2026: rolnicy powinni zbierać dokumenty już
Choć szczegółów brak, eksperci radzą rolnikom zbierać wszystkie dokumenty już w 2025 roku, bo na ich podstawie będą rozliczane dopłaty w 2026 roku.
– Ustawa ma być stosowana dla wniosków składanych w 2026 roku, a zatem dokumentacja ponoszenia kosztów lub uzyskiwania dochodów będzie dotyczyła roku 2025 dla wniosku w roku 2026, z tym, że jeszcze nie wiemy jaka? MRIRW jeszcze nie przedstawiło projektu rozporządzenia wykonawczego. Sugeruję zbierać rachunki/faktury wystawione w 2025 roku - podkreśla adwokat Michał Pajchel.
Najlepiej więc gromadzić wszystkie: zarówno za zakupy środków produkcji, jak i sprzedaż płodów rolnych. Dopiero rozporządzenie określi, które z nich będą kluczowe.
Według szacunków swoją "aktywność" będzie musiało udowodnić nawet 600 tys. rolników.
Kamila Szałaj
