Ziemia KOWR: konsultacje społeczne projektu ustawy
Zamiast niekontrolowanego handlu państwowymi gruntami rolnymi, przemyślana polityka nakierowana przede wszystkim na dzierżawę. W ten sposób Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi zamierza gospodarować ziemią pozostającą w Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa.
10 września resort rolnictwa poinformował o rozpoczęciu konsultacji społecznych projektu ustawy o zmianie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.
Sprzedaż ziemi państwowej wstrzymana do 2036 roku
Projekt przewiduje przedłużenie okresu wstrzymania sprzedaży nieruchomości Zasobu WRSP o kolejne 10 lat, tj. do dnia 30 kwietnia 2036 r. (obecne obostrzenia kończą się z końcem kwietnia przyszłego roku).
W uzasadnieniu czytamy, że "projekt ustawy wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym, gdyż organizacje społeczne, reprezentujące rolników, postulują o przedłużenie okresu wstrzymania sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa o kolejne 10 lat, podnosząc, że jest to zgodne z postulatami rolników, którzy akceptują dzierżawę jako podstawową formę gospodarowania nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa".
Warto przypomnieć, że wraz z wejściem w życie ustawy z 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości ZWRSP dzierżawa zyskała status podstawowego sposobu zagospodarowania nieruchomości rolnych Zasobu. Stała się podstawową formą rozdysponowania (nietrwałego) państwowych nieruchomości rolnych.
Dlaczego rolnicy wolą dzierżawić niż kupować?
Od lat dzierżawa cieszy się znacznie większą popularnością, niż sprzedaż gruntów. Świadczy o tym skuteczność przetargów na dzierżawę nieruchomości Zasobu, mierzona liczbą przetargów rozstrzygniętych w stosunku do przetargów przeprowadzonych przez KOWR.
Dzierżawa państwowych gruntów jest bowiem stosunkowo niedroga w porównaniu do kosztów nabycia nieruchomości i dlatego pozwala rolnikom na nieangażowanie kapitału w zakup ziemi, dając im możliwość przeznaczenia tego kapitału na dokonywanie inwestycji w prowadzone gospodarstwa.
Z kolei państwo może prowadzić politykę wspierania rolników, mając do dyspozycji stały przychód, który w istocie i tak w dużej mierze służy finansowaniu wprowadzanych i stosowanych mechanizmów pomocowych, a więc jest redystrybuowany wśród rolników, w sytuacjach występowania np. niekorzystnych zjawisk atmosferycznych.
Skarb Państwa zachowuje przy tym, jako właściciel ziemi oddawanej w dzierżawę, możliwość dokonywania weryfikacji prawidłowości sposobu jej użytkowania przez dzierżawców. W przypadku więc przedłużenia okresu wstrzymania sprzedaży nieruchomości Zasobu o kolejne 10 lat rolnicy będą mogli posiadane środki pieniężne przeznaczyć na inwestycje prowadzone w gospodarstwie, a nie angażować je w zakup ziemi.
Przedłużenie zakazu sprzedaży jako jedyne rozwiązanie
W ocenie projektodawcy nie ma możliwości osiągnięcia celu projektu za pomocą innych środków. Uznano, że optymalnym rozwiązaniem będzie przedłużenie okresu wstrzymania sprzedaży nieruchomości Zasobu o kolejne 10 lat.
Przedłużenie to będzie miało pozytywny wpływ dla interesu publicznego, ponieważ Skarb Państwa zachowa własność nieruchomości wchodzących w skład Zasobu, którą będzie mógł ewentualnie zbyć w przyszłości, na odpowiednich warunkach, zarówno dla państwa, jak i dla rolników.
Natomiast rolnicy będą mieli możliwość przeznaczenia posiadanych środków finansowych na rozwój prowadzonego gospodarstwa, w tym na dokonanie niezbędnych inwestycji, a nie na zakup ziemi.
– Utrzymanie dominującej roli dzierżawy w gospodarowaniu gruntami Zasobu pozwala chronić gospodarstwa rodzinne przed nadmiernym zadłużeniem – podkreśla MRiRW.
Ponad 30 tys. ha sprzedanych od 2016 roku
Jak dotychczas wyglądała sprzedaż państwowych gruntów rolnych? Analiza danych, dotyczących wniosków o wyrażenie zgody przez ministra rolnictwa na sprzedaż nieruchomości ZWRSP w latach 2016-2024, wskazuje, że 97% postępowań zakończyło się rozstrzygnięciem pozytywnym, przy czym nieruchomości o powierzchni od 2 do 10 ha stanowiły 55% (590) wszystkich wniosków oraz 12% (2 727,18 ha) łącznej powierzchni objętej wnioskami.
Negatywne rozstrzygnięcia w odniesieniu do nieruchomości z tego przedziału powierzchni dotyczyły 8 wniosków, co stanowi 1,36% liczby wszystkich wniosków. W okresie od II półrocza 2016 r. do I półrocza 2025 r. sprzedano z ZWRSP łącznie prawie 30 254 ha gruntów rolnych, z czego: 15 149 ha stanowiły działki do 2 ha, a kolejne 15 104 ha stanowiły działki powyżej 2 ha.
MRiRW uważa, że brak przedłużenia okresu wstrzymania sprzedaży nieruchomości z ZWRSP może doprowadzić do "zachwiania zasady, że podstawową i najkorzystniejszą dla rolników formą zagospodarowania nieruchomościami Zasobu jest dzierżawa".
W okresie od 2016 r. do I półrocza 2025 r. powierzchnia wydzierżawionych przez KOWR gruntów oscylowała wokół 1 mln hektarów, z tendencją wzrostową w ostatnich latach.
Z projektem ustawy można zapoznać się tutaj.
Krzysztof Zacharuk
