Sztuczna inteligencja w służbie rolnictwu?
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa używa oprogramowania korzystającego ze sztucznej inteligencji (AI), które zostało sfinansowane ze środków Europejskiej Agencji Kosmicznej. Także inne jednostki podległe MRiRW planują zakupy oprogramowania wykorzystującego systemy sztucznej inteligencji. Do czego służą takie programy?
- Jesteśmy na granicy przełomowego momentu w historii relacji ludzkości z technologią. Już wkrótce oprogramowania opierające się na mechanizmach tzw. sztucznej inteligencji (SI) będą mogły wykonywać niemal wszystkie zadania, które dotychczas leżały w domenie umysłu ludzkiego – począwszy od tworzenia i interpretacji prawa, przez leczenie pacjentów i generowanie dowolnych obrazów, na tworzeniu poezji skończywszy – napisała do MRiRW posłanka Hanna Gill-Piątek, która zapytała czy resort rolnictwa lub podległ mu jednostki korzystają ze sztucznej inteligencji i jakie są tego koszty.
Uczenie maszynowe w ARiMR
W odpowiedzi ministerstwo rolnictwa poinformowało, że nie używa oprogramowania korzystającego z technologii sztucznej inteligencji. Niemniej w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) wdrożono wykorzystanie dwóch modułów bazujących na uczeniu maszynowym (machine learning - ML). Są to narzędzia, które zostały opracowane na podstawie projektu zewnętrznego pod nazwa „EOStat”, w ramach konsorcjum z Głównym Urzędem Statystycznym, Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz Instytutem Geodezji i Kartografii. Koszt projektu wyniósł 200 tys. EUR i w całości został sfinansowany ze środków Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Zatem, w zakresie danej inwestycji ARiMR nie poniosła żadnych kosztów.
Czym zajmuje się sztuczna inteligencja w ARiMR?
W ramach projektu powstały dwa narzędzia (toolbox‘y). Jedno narzędzie służy do identyfikacji prowadzenia działalności rolniczej, wykonywania zabiegów agrotechnicznych oraz określania pokrywy roślinnej. Drugie narzędzie służy do identyfikacji roślin (kilkanaście grup/rodzajów roślin, w których zagregowanych jest kilkaset gatunków roślin). Oba narzędzia bazują na wieloczasowych analizach wykonywanych na zobrazowaniach satelitarnych, pochodzących z programu COPERNICUS (zobrazowania z satelitów konstelacji Sentinel I oraz Sentine12). Uczenie maszynowe przeprowadzane jest na danych pochodzących z ARiMR, dotyczących wektorów granic działek rolnych deklarowanych przez rolników corocznie w systemie płatności obszarowych i walidowane na podstawie wektorów granic działek rolnych, ustalonych w procesie kontroli na miejscu. Narzędzia zostały zainstalowane na jednym ze środowisk DIAS (Data and Information Access Service) czyli CreoDIAS (środowisko typu CLOUD, gdzie gromadzone są dane z programu COPENICUS i jest możliwość pozyskania mocy obliczeniowych do ich przetwarzania). Rocznie koszty wynajmu środowiska oscylują w okolicy kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Dane przetworzone na środowisku CreoDIAS są transferowane do środowiska wewnętrznego ARiMR i dalej przetwarzane w systemie dziedzinowym (IACSplus) na potrzeby procedowania procesów biznesowych ARiMR (kontrola administracyjna oraz kontrola na miejscu). W systemie tym zbudowano moduł służący wdrożeniu w ARiMR Systemu Monitorowania Obszaru (AMS — Area Monitoring System), który począwszy od 1 stycznia 2023 roku stał się obligatoryjnym elementem zintegrowanego systemu, wykorzystywanego w obsłudze i wypłacie środków unijnych na rzecz sektora rolnego.
Zgodnie z unijnymi przepisami system monitorowania obszarów oznacza procedurę regularnych i systematycznych obserwacji, śledzenia i oceny działalności i praktyk rolniczych na użytkach rolnych na podstawie danych satelitarnych zebranych przez satelity Sentinel systemu Copernicus lub innych danych o co najmniej równoważnej wartości. Na modyfikację systemu IACSplus corocznie rezerwowane są środki finansowe w ramach standardowej procedury utrzymania i rozwoju systemów IT ARiMR.
Jakie kolejne zakupy AI?
Ministerstwo rolnictwa poinformowało, że nie planuje zakupu oprogramowania wykorzystującego systemy sztucznej inteligencji, ale takie plany mają jednostki podległe MRiRW.
Jedna z nich chce kupić oprogramowania „BlackBerry cylance”. Jest to program do ochrony komputerów w wydzielonych sieciach VLAN - oprogramowanie antywirusowe, które wykorzystuje sztuczna inteligencję i uczenie maszynowe. Nazwa oprogramowania: BlackBerry/CylancePRO-TECT + Optics (EDR), szacunkowy koszt zakupu to około 16 tys. zł.
Natomiast jeden z nadzorowanych instytutów badawczych deklaruje plany zakupu w przyszłości oprogramowania wykorzystującego systemy sztucznej inteligencji m.in. w obszarze rolnictwa precyzyjnego, w ramach składania projektów badawczych i wdrożeniowych (np. w konkursach realizowanych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju) oraz na potrzeby opracowania metody modelowania rolniczego procesu związanego z monitorowaniem i sygnalizacją agrofagów, uwzględniającej zasady metodyczne inżynierii wiedzy. Obecnie nie jest jednak możliwe podanie szacunkowej kwoty przeznaczonej na taki zakup.
Wk
Fot. arch. red.
