Zachęcam do tej lektury, bo pokazuje ona, że pH gleby jest niezwykle ważne dla przyswajalności, ale przy ocenie zawartości przyswajalnych mikroelementów i przy decyzjach nawożenia lub dokarmiania konieczne jest zbadanie gleby i określenie liczb granicznych mikroelementów. Co bardzo ważne, te liczby graniczne są ustalone dla poszczególnych gatunków roślin na podstawie ich wrażliwości na niedobory i zasobności gleby w dostępne formy mikroelementów.
Jak oceniono zasobność gleb uprawnych?
Zasobność gleb uprawnych w przyswajalne mikroelementy do 2020 r. oceniano po ich ekstrakcji roztworem 1 M HCl, podczas gdy do ekstrakcji makroskładników stosowano inne roztwory. Aktualnie Stacje Chemiczno-Rolnicze mają możliwość oznaczania zawartości zarówno makroelementów (P, K, Mg), jak i mikroelementów (B, Cu, Fe, Mn, Zn) w jednym wyciągu według metody Mehlich 3. Dotychczas do oceny zawartości mikroelementów stosowano trzystopniową skalę oceny zawartości: niska, średnia i wysoka. Aktualnie, zarówno dla metody 1 M HCl, jak i dla metody Mehlich 3, wprowadza się skalę dwustopniową: zawartość niska i wystarczająca. Jeśli wynik analizy gleby jest mniejszy od liczby granicznej (są dwie tabele liczb granicznych – dla metody1 M HCl i dla metody Mehlich 3), przy której nawożenie danym mikroelementem w danej uprawie jest konieczne. Zawartość składnika w glebie większa lub równa liczbie granicznej dla gatunku rośliny uznawana jest za wystarczającą i nawożenie nie jest potrzebne.
- Najbardziej powszechne w praktyce rolniczej jest mikroelementowe nawożenie dolistne rzepaku, zbóż, buraków, ziemniaków i kukurydzy. Nadal mniej doceniana jest rola mikroelementów w uprawie bobowatych. Np. koniczyna czerwona jest bardzo wrażliwa na niedobory molibdenu i ma dużą wrażliwość na deficyt boru, miedzi i manganu
Jaki pierwiastek najłatwiej oznaczyć?
Najprościej jest z molibdenem, którego przyswajalność zależy od odczynu gleby. Graniczną wartością pH jest 5,5. Jeżeli pH jest mniejsze lub równe tej wartości, to nawożenie Mo jest konieczne, a w glebie o pH powyżej 5,5 zbędne. W metodzie Mehlich 3 zawartość dostępnych form boru i liczby granicznej ustala się biorąc pod uwagę kategorię agronomiczną gleby lub jej pH, lub zawartość węgla organicznego. W przypadku miedzi przy ocenie brana jest pod uwagę zawartość węgla organicznego, przy cynku i żelazie – zawartość fosforu, a przy manganie pH gleby. Do ustalenia liczb granicznych mikroelementów dla poszczególnych gatunków roślin bada się i bierze pod uwagę nie tylko pH, ale i inne cechy gleby.
Co pokazują liczby graniczne pierwiastków?
Liczby graniczne pokazują, że uniwersalne podejście do nawożenia i dokarmiania mikroelementami jest mało precyzyjne. Autorzy Instrukcji Upowszechnieniowej (Jolanta Korzeniowska, Ewa Stanisławska-Glubiak, Tamara Jadczyszyn, Wojciech Lipiński) zwracają uwagę na to, że do uzupełniania ewidentnych niedoborów określonego pierwiastka nie nadają się dostępne na rynku dolistne nawozy z dodatkiem wielu mikroelementów. Charakteryzują się one znacznie mniejszymi ich zawartościami niż nawozy jednoskładnikowe i nie zapewniają odpowiednich dawek.
Możliwość nawożenia dolistnego jest bardzo ważna, ale też w przypadku niedoborów miedzi, cynku i boru zaleca się nawożenie doglebowe solami technicznymi. Jednorazowa dawka miedzi i cynku wystarczy na kilka lat. Natomiast dawka boru może być stosowana doglebowo corocznie pod roślinę wrażliwą na jego deficyt.
- Wrażliwość najważniejszych roślin uprawnych na niedobór mikroelementów (Źródło: Instrukcja Upowszechnieniowa pt. „Nawożenie upraw rolniczych mikroelementami” – Nowe liczby graniczne do oceny zawartości mikroelementów w glebie)
fot. Marek Kalinowski
Artykuł ukazał się w Tygodniku Poradniku Rolniczym 44/2022 na str. 18. Jeśli chcesz czytać więcej podobnych artykułów, już dziś wykup dostęp do wszystkich treści na TPR: Zamów prenumeratę.
