Prowadzenie gospodarstwa na emeryturze wymaga zmiany ustawy
Krajowa Rada Izb Rolniczych otrzymała wyjaśnienia od Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi ws. zapytania dotyczącego zmiany ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, tak, aby rolnik-emeryt mógł nadal prowadzić gospodarstwo. Jakie stanowisko przyjął Minister Rolnictwa?
Wymóg rezygnacji z prowadzenia gospodarstwa w celu przejścia na emeryturę rolniczą przez rolnika związany jest z przepisami ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2020 r. poz. 174). Jeśli miałoby nastąpić odejście od tego przepisu, przepisy te musiałyby zostać zmienione.
Z czego składa się emerytura rolnicza?
Obowiązujące przepisy prawa określają jakie warunki musi spełnić rolnik, aby uzyskać prawo do świadczenia emerytalnego, a więc dotyczą one:
- osiągnięcia przez rolnika wymaganego wieku emerytalnego,
- udokumentowania okresu opłacania składek z tego tytułu.
Jest to związane z tym, że rolnicze świadczenia emerytalno-rentowe składają się z dwóch części: składkowej i uzupełniającej.
- Część składkowa dotyczy długości stażu ubezpieczeniowego i wysokości emerytury podstawowej. Jest ona wypłacana zawsze i bez związku z tym czy prowadzi się działalność rolniczą czy nie. Niestety część składkowa jest niska, ponieważ zależy od wysokości opłacanych składek dostosowanych do możliwości finansowych rolników.
- Część uzupełniająca jest związana z ograniczoną wysokością części składkowej i wynosi od 85% do 95% emerytury podstawowej. Jest ona w całości finansowana z budżetu państwa. Niestety warunkiem jest zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej, co często łączy się z przekazaniem gospodarstwa rolnego. Inaczej mówiąc zachodzi wymiana pokoleniowa wśród właścicieli gospodarstw rolnych. A część uzupełniająca stanowi „odszkodowanie” od państwa za „przymus” rezygnacji z pracy na roli. Warto podkreślić, że ten przymus nie wiąże się z rezygnacją z posiadania gospodarstwa rolnego czy bycia jego właścicielem. Nie ma to też wpływu na wysokość emerytury rolnika (na podstawie art. 28 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i innych przepisów prawa dotyczących tego tematu).
Dlaczego rezygnacja z przepisu nie wchodzi w grę?
1) Zgodnie z wyjaśnieniami Ministra Rolnictwa, odstąpienie warunku rezygnacji z pracy w gospodarstwie doprowadziłoby do chaosu w przepisach i dezorganizacji w finansowaniu emerytur rolniczych. Co więcej, warunek ten ma związek z różnicą w funkcjonowaniu systemów emerytalnych nadzorowanych przez ZUS i KRUS.
2) Do indywidualnego rozpatrzenia przez rolnika należy kwestia podatku rolnego. Rolnik-emeryt nie musi pozbywać się własnego gospodarstwa, tylko ma zaprzestać na nim pracy. Dlatego dalsze opodatkowanie podatkiem rolnym takiego gospodarstwa jest możliwe, ponieważ dotyczy gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne. Wyjątkiem są grunty przeznaczone na inne działalności gospodarcze niż działalność rolnicza, wtedy podlegają one opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.
Warto pamiętać, że zwolnione z podatku od nieruchomości są budynki gospodarcze lub ich części położone na gruntach gospodarstw rolnych, służące wyłącznie działalności rolniczej.
Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie definiuje gospodarstwa rolnego. Zatem za takowe uznaje się posiadanie gruntów rolnych o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, które są własnością albo znajdują się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.
Podsumowując: prawo do emerytury rolniczej mają osoby, które zrezygnowały z prowadzenia działalności rolniczej, choć nadal mogą być właścicielami gospodarstwa rolnego i przy tym korzystać z zwolnienia z podatku od nieruchomości.
Zatem nie zanosi się na zmianę w tej gestii.
Opracowanie: Natalia Marciniak-Musiał
Zdjęcie: Pixabay
