Afrykański pomór świń wciąż stanowi problem w Polsce
Ponieważ nadal istnieje duże prawdopodobieństwo rozprzestrzeniania się wirusa, w tym roku na walkę z chorobą zostanie przeznaczone ponad 97 mln zł, przy czym rząd chce wystąpić do Komisji Europejskiej o dofinansowanie ze środków Unii na kwotę 17,2 mln zł. Ministerstwo rolnictwa dysponuje ponadto rezerwą na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt.
W ramach realizacji programu mającego na celu wczesne wykrycie zakażeń wirusem ASF i jego zwalczanie przewidziane są takie działania, jak redukcja populacji dzików – zarówno poprzez polowania, jak i odstrzał sanitarny, usuwanie martwych dzików ze środowiska naturalnego, gdyż są one potencjalnym źródłem wirusa, prowadzenie monitoringu u dzików i świń oraz inwestycje służące zapobieganiu rozprzestrzeniania się choroby. Zdaniem służb, kontynuowanie programu jest konieczne ze względu na rozprzestrzenienie się wirusa ASF u dzików na terytoria wcześniej niezakażone, na przykład w województwach opolskim czy pomorskim.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska planuje zmniejszenie odstrzału dzików
Po naciskach Ministerstwa Klimatu i Środowiska pojawiły się niepokojące informacje o planowanym złagodzeniu odstrzału dzików poprzez ochronę ciężarnych samic. Kiedy inne kraje zagrożone afrykańskim pomorem świń stawiają na redukcję populacji dzików, my przymierzamy się do łagodzenia restrykcji, chociaż mieliśmy w ubiegłym roku najwięcej w Europie ognisk ASF u dzików, bo prawie 2,7 tys.
W Estonii władze planują dziesiątkować populację dzików, pomimo że w ciągu ostatnich kilku tygodni zarejestrowano zaledwie 15 ognisk wśród dzików, a w gospodarstwach w całym 2023 roku było tylko kilka ognisk. Rząd estoński zatwierdził plan odstrzału 15 tys. dzików z populacji wynoszącej 25 tys., aby osiągnąć wskaźnik 3 szt./1000 ha. Rzeczniczka estońskiego departamentu ochrony środowiska wyjaśniła, że jest to środek niezbędny do ograniczenia rozprzestrzeniania się ASF w przyrodzie.
Dlaczego nasze władze nie przejawiają podobnego sposobu myślenia, żeby ochronić polskich rolników utrzymujących trzodę chlewną?
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowało natomiast projekt rozporządzenia „w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń”. Zostały w nim utrzymane dotychczasowe środki podejmowane w związku z wystąpieniem ASF dotyczące zasad bioasekuracji gospodarstw, które były zawarte w rozporządzeniu z sierpnia 2021 roku. Rozszerzono jednak możliwość zastosowania, poza matami dezynfekcyjnymi, urządzeń zapewniających skuteczną dezynfekcję przed wirusem ASF, co daje możliwość stosowania nowoczesnych rozwiązań, maszyn i systemów i zapewne uwzględniania tego przy ewentualnym dofinansowaniu bioasekuracji. Jednocześnie nadal istnieje możliwość przemieszczania świń w strefie różowej do rzeźni, również po uprzednim ich zgromadzeniu w miejscu wyznaczonym przez powiatowego lekarza weterynarii, położonym na tym obszarze. Natomiast zgodnie z przepisami unijnymi nie jest dopuszczone takie gromadzenie zwierząt w strefie czerwonej.
Zmienione zostały przepisy dotyczące znakowania. W projekcie rozporządzenia zrezygnowano z określania specjalnych znaków zdrowotnych dla znakowania świeżego mięsa i produktów mięsnych.
Powstał światowy projekt przeciwko ASF. Jego celem jest opracowanie szczepionki przeciwko wirusowi
Ruszył też nowy projekt o nazwie Vax4ASF, który ma na celu opracowanie szczepionki przeciwko afrykańskiemu pomorowi świń. Zrzesza on 17 podmiotów z branży zdrowia świń – są to zarówno firmy, jak i ośrodki naukowe z całego świata.
Kierownictwo powierzono hiszpańskiej firmie farmaceutycznej Hipra. Z ramienia Polski uczestniczy w nim Państwowy Instytut Weterynaryjny w Puławach. Biorą w nim udział także między innymi Uniwersytet Stanowy w Kansas w Stanach Zjednoczonych, Szwedzka Agencja Weterynaryjna, Uniwersytet Przyrodniczy w Timisoarze w Rumunii, Instytut Zarządzania Dziką Przyrodą i Ochrony Przyrody Uniwersytetu MATE na Węgrzech, Uniwersytet Ludwiga Maksymiliana w Niemczech, Centrum Biologii Molekularnej Severo Ochoa w Hiszpanii czy Międzynarodowy Instytut Badań nad Zwierzętami w Kenii. Zaangażowanie wszystkich kluczowych interesariuszy ma ulepszyć działania w opracowywaniu szczepionek nowej generacji w celu skutecznej kontroli wirusa na całym świecie.
Projekt wspierany jest przez Unię Europejską w ramach programu Horyzont Europa. Jego celem jest zapewnienie skutecznego i bezpiecznego rozwiązania przeciwko wirusowi ASF, który ze względu na swój złożony charakter utrudnia opracowanie szczepionki. Z tego powodu pomimo intensywnych badań prowadzonych w wielu krajach nadal brakuje w pełni skutecznego komercyjnego preparatu. Kontrola wirusa ma być również wspierana za pomocą opracowania testów diagnostycznych, a także współtworzenia strategii nadzoru i kontroli ASF przez wszystkich uczestników projektu.
Dominika Stancelewska
