Zapobieganie mastitis – 10 złotych zasad
Polskie mleko
Data publikacji 21.09.2017r.
W wysokowydajnych stadach krów zapalenia wymienia są głównym schorzeniem wpływającym na jakość i ilość mleka sprzedawanego do mleczarni. Straty ekonomiczne ponoszone przez właścicieli krów z powodu zapalenia gruczołu mlekowego zawierają oprócz obniżonej produkcji mleka, dodatkowej pracy podczas doju, kosztów leków i wizyty lekarskiej, dodatkowo przedwczesne, brakowanie cennych zwierząt, a czasami ich śmierć. Również, co jest bardzo ważne, a często niewiązane przez hodowców – znaczne obniżenie płodności w przypadku wystąpienia mastitis w okresie okołoinseminacyjnym.
r e k l a m a
Każdy hodowca oczekuje od lekarza weterynarii skutecznego wyleczenia mastitis. Niestety, moja praktyka konsultacyjna pokazuje, że „piętą achillesową” naszych hodowców jest czas rozpoczęcia terapii i długość jej trwania.
Do czynników obniżających skuteczność leczenia zapaleń wymienia należy zaliczyć:
- wiek krowy (pow. 3 laktacji),
- liczba ćwiartek zakażonych (lks pow. 300 000),
- liczba komórek somatycznych w momencie rozpoczęcia leczenia,
- czas trwania infekcji (analiza historii z tzw. próbnego doju),
- ilość kolonii bakterii (ocena w badaniu bakteriologicznym),
- stwierdzenie penicylinoopornych szczepów bakterii.
Najbardziej trudnym do zrealizowania zaleceniem, jednak wyraźnie wpływającym na skuteczność wyleczenia, jest czas trwania terapii. Właściciele bardzo często nie zgadzają się na wydłużenie do 5dni, czy nawet 8 dni terapii (zalecane przy zapaleniu wywołanym przez gronkowca złocistego), ponieważ wydaje im się to bardzo drogie. Nic bardziej mylnego. Należy zawsze przeanalizować całokształt postępowania terapetycznego mający na celu ochronę stada i w przypadku młodych krów do 3 laktacji, wydłużenie czasu leczenia jest zawsze uzasadnione.
Ograniczenie czasu leczenia to główna przyczyna przetrwałych chronicznych postaci zapalenia wymienia i wzrostu antybiotykoodporności w stadzie.
Celem zwiększenia skuteczności leczenia oraz ograniczenia zużycia antybiotyków jest konieczność stosowania leczenia opartego na ocenie antybiotykowrażliwości drobnoustrojów. Do oceny sytuacji w stadzie potrzeba minimum 20% prób mleka od krów z podwyższoną liczbą komórek somatycznych pobranych od krów świeżo zakażonych. Druga grupa zakwalifikowanych krów do zbadania mleka to krowy przewlekle chore. Badanie należy przeprowadzić tylko w renomowanym laboratorium, które ma duże doświadczenie w badaniu mleka, np. www.zdrowewymie.pl.
Pierwszym kryterium oceny badania mleka w laboratorium jest klasyfikacja, do jakiej grupy bakterii należy zaliczyć dany drobnoustrój (zakaźny czy środowiskowy). Następnie wdrożyć „złote zasady” ukierunkowane na wymię i lub środowisko krowy.
Kolejne dane to ilość kolonii (intensywność wzrostu), aby wyeliminować konieczność antybiotykoterapii infekcji, które może zwalczyć sam organizm krowy przy mobilizacji własnego układu odpornościowego.
Końcowym, ale najbardziej oczekiwanym wynikiem jest antybiotykowrażliwość. Obecnie wg NMC zaleca się stosowanie dowymieniowo preparatów antybiotykowych maksymalnie dwuskładnikowych i bez dodatku steroidowego środka przeciwzapalnego.
Najlepsze połączenia to antybiotyki beta-laktamowe (np. cefalexyna) i aminoglikozydy (np. kanamycyna) bez dodatku sterydu (prednisolonu). Korzyści płynące z zastosowania tych dwóch antybiotyków wykorzystujących mechanizm synergii są następujące:
- rozszerzenie spektrum aktywności na wszystkie bakterie,
- silniejszy efekt bakteriobójczy (mniejsza dawka, krótszy czas leczenia),
- zapobiega lub minimalizuje niebezpieczeństwo wystąpienia antybiotykooporności.
W dyskusji o kosztach mastitis należy podkreślić wpływ infekcji wymienia na utrzymanie ciąży i zwiększenie brakowania z powodu obniżenia płodności. Obecnie jest bardzo dużo danych doświadczalnych na wprowadzenie do leczenia niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Efekt, to przede wszystkim działanie przeciwbólowe i antytoksyczne przeciwko endotoksynom produkowanym przez bakterie. Również wpływ egzotoksyn i enzymów bakterii gram-dodatnich jest ograniczany przez NLPZ. Jednak nie wszystkie leki zaliczone do tej grupy mają jednakowy mechanizm działania i wiele posiada działanie uboczne.
r e k l a m a
Artykuł podzielony na strony, czytasz 2 z 3 stron.
