Sytuacja na rynku mleka tematem debaty MMP
Wszystkich gości powitał prezes KZSM Arkadiusz Pisarek, który odniósł się do szans, zagrożeń oraz kondycji branży mleczarskiej, w kontekście wahań cen produktów mlecznych, globalnej nadpodaży mleka, wzmożonej konkurencyjności na rynkach światowych oraz trudnej współpracy z sieciami handlowymi. Zwrócił też uwagę na rosnące koszty gospodarstw rolnych oraz przetwórców w przemyśle mleczarskim. Jednocześnie podkreślił, że nadal jako kraj jesteśmy jednym z głównych eksporterów artykułów mleczarskich w UE.
Z racji miejsca spotkania rolę gospodarza oprócz prezesa KZSM Arkadiusza Pisarka pełnił również minister rolnictwa Stefan Krajewski.
– Wiele dzisiaj mamy niewiadomych, nie tylko w branży mleczarskiej, ale w całym rolnictwie i na wszystkich praktycznie rynkach trudno jest przewidzieć, co będzie za kilka miesięcy. Tak wiele jest czynników kształtujących koniunkturę na rynku. M.in. są to międzynarodowe umowy handlowe. Jako ministerstwo pracujemy nad ograniczaniem negatywnych następstw umowy pomiędzy UE a krajami Mercosur. Są też inne trudne wyzwania, jak umowa z Ukrainą, USA czy też Kanadą – powiedział minister Stefan Krajewski.
Lista artykułów mleczarskich na eksport się poszerzy?
W części merytorycznej obejmującej prezentacje ekspertów przygotowane specjalnie pod kątem tematyki spotkania, głos zabierali m.in.: Joanna Trybus – dyrektor Departamentu Rynków Rolnych i Energii MRiRW, główny lekarz weterynarii Paweł Meyer czy też dr hab. inż. Justyna Żulewska, prof. UWM dziekan Wydziału Nauki o Żywności. Główny lekarz weterynarii poinformował, że trwają rozmowy z Koreą Południową na temat rozszerzenia listy artykułów mleczarskich, jakie będą mogły być eksportowane z Polski do tego kraju i też w tym celu zaplanowano kontrolę strony koreańskiej w Polsce na początku grudnia br.
Produkcja mleka w UE rośnie
Szczegółowej analizy rynku mleczarskiego dokonał ekspert z departamentu ministerstwa rolnictwa Maciej Fedak, podkreślając, że ten rok jest dość wyjątkowy, jeśli chodzi o rynek mleczarski, gdyż obserwowane są zjawiska, które odbiegają od standardów np. nie widać tak jak zazwyczaj sezonowości produkcji.
– Według aktualnych danych, jakie podała KE w dniu 20 listopada dostawy mleka w UE we wrześniu 2025 roku były wyższe w porównaniu rok do roku o 4,3% (w Polsce o 5,5%). Ten wzrost procentowy przekłada się na 0,5 mln ton mleka więcej na unijnym rynku. Mało tego, jest to najwyższy wzrost miesięczny, jaki nastąpił w UE od siedmiu lat. W poprzednich latach w UE obserwowaliśmy raczej spadki produkcji mleka niż wzrosty. Aż 22 kraje członkowskie UE zwiększyły produkcję mleka i przyczyniły się do ogólnego wzrostu unijnego. Łączne dostawy mleka w UE za trzy minione kwartały wzrosły o 0,5% (w Polsce o 2,5%). Dostawy mleka rosną oczywiście w Polsce, ale też w innych krajach wiodących w tej produkcji, czyli zarówno w Holandii, Francji i Niemczech, gdzie w ostatnich latach była stagnacja produkcji lub lekkie spadki. Oczywiście są nadal kraje w UE, w których produkcja mleka maleje, ale one nie odgrywają większej roli na unijnym rynku mleczarskim, myślę tu o Bułgarii, Chorwacji, Grecji, Malcie, Hiszpanii czy Belgii – podkreślił Maciej Fedak.
Wzrost produkcji mleka na świecie
Przez dłuższy czas sytuacja na światowym rynku mleka była korzystna cenowo, ale to zdaniem Macieje Fedaka jest już niestety przeszłość.
– W Nowej Zelandii produkcja mleka w tym sezonie wzrosła o 2,8% w stosunku do sezonu poprzedniego, w USA jest to wzrost o 2%. Wielka Brytania zwiększyła produkcję o 6% w ujęciu rocznym, a jedynym regionem, który tej produkcji nie zwiększył jest Australia. W Australii spadek produkcji mleka jest na poziomie 2,3%, a jak zaczynali sezon, to spadek mieli jeszcze większy, na poziomie 3,4%, czyli nadal są w dołku produkcyjnym, ale się rozkręcają – powiedział Maciej Fedak.
Co się dzieje z nadwyżką mleka w UE?
Jak już mamy zwiększaną produkcję mleka w UE, to warto zadać pytanie – na co ta nadwyżka jest przerabiana? Okazuje się, że największa ilość tego dodatkowego mleka trafiła do produkcji masła. Produkcja tłuszczu mlecznego wzrosła o 4,7%, produkcja napojów fermentowanych wzrosła o 2,1%, a serów 1,6%.
Ceny mleka w skupie spadają
A co ekspert powiedział o cenach mleka w skupie?
– Analizując okres od stycznia do września br. to ceny mleka w skupie w UE były bardzo stabilne. Ta cena jest nadal o ok. 8% wyższa od ceny sprzed roku. W sierpniu cena mleka w skupie w UE wzrosła w stosunku do lipca. Ale ceny wrześniowe i październikowe już spadają. Wiele podmiotów skupowych obniżyło ceny skupu i to budzi niepokoje wśród rolników – powiedział Maciej Fedak.
Co więcej, przez dwa ostatnie miesiące nastąpiły wyraźne obniżki średnich cen zbytu artykułów mleczarskich, a najbardziej drastyczne są obniżki w przypadku serów. To jest dzwonek alarmowy, który pokazuje, że dość stabilna sytuacja na rynku obecnie ulega zmianie.
– Najgorzej jest z cenami proszków mlecznych, bo ceny na poziomie poniżej 10 zł za kg w przypadku ryku krajowego to ceny niebezpiecznie zbliżające się do cen interwencyjnych w UE, które od 20 lat nie były zmieniane i są to uśpione mechanizmy – zaznaczył Maciej Fedak.
Całą tę sytuację przy wzroście produkcji ratuje jeszcze eksport z UE, który ma się nadal dobrze i za ten rok do sierpnia wzrósł o 7,5%. Eksport masła był głównie w takich kierunkach jak Tajwan, USA, Korea Południowa. Sery głównie wyjeżdżały do Wielkiej Brytanii, USA, Szwajcarii i Korei Południowej. Spada natomiast eksport odtłuszczonego mleka w proszku do Algierii, ale całościowo wywóz tego produktu wzrósł.
Nagrody dla rolników i mleczarni
Już po raz drugi wręczenie nagród w ramach konkursu „Mleczne mistrzostwa Polski” odbyło się w ministerstwie rolnictwa, co miało miejsce po zakończeniu debaty.
Wręczono również nagrody dla najlepszych spółdzielni mleczarskich. Wśród 10 największych i najlepszych spółdzielni mleczarskich w roku 2024 według rankingu KZSM na odpowiednich miejscach uplasowały się:
1) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Giżycku,
2) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łowiczu,
3) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska we Włoszczowie,
4) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Sierpcu,
5) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Bieruniu,
6) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole,
7) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska WART-MILK w Sieradzu,
8) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Krasnymstawie,
9) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Garwolinie,
10) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kosowie Lackim.
Wśród największych eksporterów według rankingu KZSM w roku 2024 znaleźli się:
1) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Giżycku,
2) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole,
3) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łowiczu,
4) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Bieruniu,
5) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska we Włoszczowie,
6) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Sierpcu,
7) LAZUR Spółdzielczy Związek Grup Producentów Rolnych,
8) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska WART-MILK w Sieradzu,
9) Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kosowie Lackim,
10) Ciechanowska Spółdzielnia Mleczarska.
Wyłoniono również trójkę liderów w produkcji galanterii mlecznej w konkursie pod nazwą „Lider Galanterii Mlecznej 2024”:
- I miejsce: Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Krasnymstawie
- II miejsce: Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łowiczu
- III miejsce: Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kole
Gratulacje mleczarzom oraz rolnikom za ciężką pracę oraz wzorcowe wyniki złożyli nie tylko minister Stefan Krajewski i prezes KZSM Arkadiusz Pisarek, lecz także Leszek Szymański – zastępca prezesa ARiMR oraz Jan Szopiński – zastępca dyrektora generalnego KOWR. Wręczono puchary ufundowane przez KZSM, statuetki ufundowane przez KOWR, ARiMR oraz upominki od „Tygodnika Poradnika Rolniczego”, wszak od wielu lat włączamy się w organizację „Mlecznych mistrzostw Polski”.
KZSM wręczył również specjalny puchar z okazji 30-lecia marki „Łaciate”, który odebrali obecni na spotkaniu Tadeusz Mroczkowski – prezes SM Mlekpol oraz Jan Zawadzki – przewodniczący rady nadzorczej SM Mlekpol.
Andrzej Rutkowski
