<p>Storka z gospodarstwa Grzybowskich z Nowej Wsi, to czempionka już w dziewiątej laktacji. Sztuka jest najlepszym potwierdzeniem jak bardzo długowieczna jest rasa białogrzbieta. Jej maksymalna wydajność wyniosła 5559 kg mleka</p>

Storka z gospodarstwa Grzybowskich z Nowej Wsi, to czempionka już w dziewiątej laktacji. Sztuka jest najlepszym potwierdzeniem jak bardzo długowieczna jest rasa białogrzbieta. Jej maksymalna wydajność wyniosła 5559 kg mlekaBeata Dąbrowska

Zielone Agro Show 2023

Najpiękniejsze krowy białogrzbiete nagrodzone podczas Zielonego Agro Show w Ułężu

Dawniej hodowane były w Polsce przez wieki. W latach 70. uznano je jednak za rasę wymarłą. I gdyby nie trud podjęty przez prof. Zygmunta Litwińczuka z UP w Lublinie, który przywrócił krowy białogrzbiete – bo o nich mowa – „do życia”, moglibyśmy oglądać je tylko na zdjęciach. Dziś, po 20 latach od przyjęcia programu restytucji rasy i otwarcia dla niej księgi hodowlanej, bydło białogrzbiete jest na tyle liczne, że możliwe stało się zorganizowanie krajowej wystawy dla tej rasy, której pierwsza edycja odbyła się 20–21 maja podczas Zielonego Agro Show w Ułężu.

Bydło białogrzbiete - polska rasa bydła mleczno-mięsnego

Prace nad restytucją i zachowaniem zasobów genetycznych tej rasy, od lat 90. prowadzi Katedra Hodowli i Ochrony Zasobów Genetycznych Bydła Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. W 2002 roku prof. Zygmunt Litwińczuk opracował program hodowlany dla rasy białogrzbietej, a obora założycielska zlokalizowana jest w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym w Uhrusku, w powiecie włodawskim. W 2003 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi uznało krowy białogrzbiete za polską rasę bydła i otworzyło dla niej księgi hodowlane, które prowadzi Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie. W tym samym roku rasa została włączona do „Programu Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt w Polsce”.

Bydło białogrzbiete należy do typu mleczno-mięsnego, a swoją nazwę rasa zawdzięcza białemu pasowi przechodzącemu przez całą długość grzbietu i rozszerzającemu się od kłębu ku zadowi. Biała sierść obejmuje całą część miednicy, natomiast umaszczenie boków jest czarne lub czerwone. Brzegi barwnego obrzeżenia są nieregularnie poszarpane. Według wzorca rasy, wysokość w krzyżu pierwiastki liczy 127–133 cm, u krowy dorosłej – 134–138 cm. Krowy ważą 500–600 kg, buhaje 800–900 kg. Zarówno krowy, jak i byki charakteryzują się masywną budową ciała: mają duże, ciężkie głowy, prostokątne tułowia i krótkie, silne nogi. Śluzawice czystorasowych zwierząt są ciemne.

Białogrzbiety to bydło o bardzo dobrej płodności, długowieczne i odporne na choroby i pasożyty

Zwierzęta dobrze przystosowują się do niekorzystnych warunków środowiskowych, mają bowiem małe wymagania żywieniowe. Mleko od krów tej rasy ma dużą przydatność technologiczną, dzięki wysokiej zawartości białka, tłuszczu i suchej masy.

Pogłowie bydła białogrzbietego powoli, ale systematycznie rośnie. O ile na koniec ubiegłego roku średnia liczba utrzymywanych krów (w populacji aktywnej) liczyła 862 sztuki, to obecnie jest ich już 1160.

Białogrzbietki utrzymywane są w 12 województwach, przy czym najwięcej spotkać można ich w oborach województw: podlaskiego, mazowieckiego i lubelskiego. Przeciętna wydajność za ubiegły rok wyniosła 4104 kg mleka, przy 4,08% tłuszczu i 3,32% białka. Ale to tylko przeciętna, bowiem na wystawie nie brakowało krów dających ponad 5, 6 a nawet 7 tysięcy kg mleka w laktacji.

Swój wystawowy debiut białogrzbiety miały w 2004 roku, podczas regionalnej wystawy w Sitnie, gdzie zaprezentowano jałówki i krowy ze stada matczynego Zakładu Doświadczalnego w Dorohusku. Później zaczęto je oceniać już na regionalnych wystawach, by wreszcie w tym roku hodowcy mogli doczekać się pierwszej dla swojej rasy wystawy krajowej. Do Ułęża swoje najlepsze (w łącznej liczbie 52) sztuki przywiozło 14 hodowców. Warto dodać, że jeden z nich musiał pokonać aż 600 km, by zaprezentować tutaj swój hodowlany dorobek. Słowa uznania należą się hodowcom również za to, jak wiele pracy musieli włożyć w przygotowanie zwierząt do pokazu. O ile bowiem typowe bydło mleczne dostojnie i spokojnie prezentuje się na ringu, to białogrzbiete ze swoim temperamentem wymagało cierpliwości, a często i siły, by sędzia Piotr Kowol i asystent Damian Cholea mogli ocenić te równie piękne, co i żywiołowe zwierzęta.

Bydło białogrzbiete należy do typu mięsno-mlecznego. Krowy będące pod oceną użytkowości mlecznej i mięsnej oceniane były jednak razem, a to z uwagi na brak różnic w eksterierze.