Ceny referencyjne płodów rolnych wyznaczy rząd. W tle dotkliwe kary

Uważa on, że oparcie relacji handlowych między rolnikami a przetwórcami i punktami skupu na umowach kontraktacyjnych jest najlepszą drogą do „ucywilizowania handlu i wyeliminowania złodziei żerujących na pracy rolników”.

– Państwo nie może być obojętne. Apeluję do wszystkich ogniw tego łańcucha. Uczciwość jest hasłem, które musi być przywrócone na każdym etapie – dodał minister Ardanowski. 

W zaproponowanych przepisach o przewadze kontraktowej resort rolnictwa chce m.in. wprowadzić zakaz sprzedaży produktów rolniczych poniżej cen referencyjnych. A takie ceny będą ogłaszane raz do roku przez ministra rolnictwa. Na firmę skupującą plony po niższej stawce niż cena referencyjna UOKiK będzie mógł nałożyć karę wynoszącą do 3% jej obrotów.

Ceny referencyjne mają chronić rolników przed nieuczciwymi kontrahentami

– Nowe przepisy spowodują, że rolnicy nie będą już zmuszani do sprzedaży produktów poniżej kwoty, która nie oddaje nakładu ich pracy. Wpłyną również na sprawiedliwy podział marż pomiędzy producenta, pośrednika i sklep – zapewniał Marek Niechciał, prezes UOKiK.

Jednak część osób sceptycznie nastawionych do pomysłu ceny referencyjnej twierdzi, że wprowadzenie nowego prawa może spowodować zwiększenie importu produktów rolno-spożywczych. 

Te obawy mogą okazać się nieuzasadnione, ponieważ propozycja zmian w prawie zawiera część rozwiązań znajdujących się w dyrektywie Parlamentu Europejskiego z kwietnia 2019 roku w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych. 

Dyrektywa przewiduje chociażby wprowadzenie listy zakazanych praktyk, które będą automatycznie zakazane w umowach kontraktacyjnych. Do takich zaliczono m.in. anulowanie przez nabywcę dostawy szybko psujących się produktów z krótkim wyprzedzeniem czy grożenie działaniami odwetowymi, jeśli dostawca będzie chciał skorzystać ze swoich ustawowych uprawnień, czyli np. złoży skargę na przedsiębiorcę do UOKiK.

Urząd zapewnia, że już teraz stara się zwalczać nieuczciwe praktyki stosowane wobec rolników i sadowników. W ostatnim czasie do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów trafiło ponad sto powiadomień związanych z podejrzeniem nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej. Na tej podstawie UOKiK wszczął kilkanaście kontroli i kilkadziesiąt postępowań.       

Ceny jakich płodów rolnych wyznaczy ministerstwo (i dlaczego akurat tych)?

• agrest do mrożenia,
• aronia na koncentrat,
• jabłko,
• jęczmień konsumpcyjny,
• jęczmień paszowy,
• kukurydza,
• malina do mrożenia,
• malina na koncentrat,
• porzeczka do mrożenia,
• porzeczka na koncentrat,
• pszenica paszowa,
• pszenica konsumpcyjna,
• truskawka do mrożenia,
• truskawka na koncentrat,
• wiśnia do mrożenia,
• wiśnia na koncentrat,
• żyto konsumpcyjne,
• żyto paszowe, 

Dlaczego referencyjnymi cenami skupu zostaną objęte te właśnie, a nie inne produkty? Ustawodawca tłumaczy, iż wybrał produkty lub podkategorie produktów, których produkcja w znacznej części jest kierowana do przetwórstwa (owoce) oraz produkty, w przypadku których występuje bardzo duże zróżnicowanie siły przetargowej ich producentów (zboża), a stosowanie kontraktacji nie jest powszechne. Co ciekawe, wcześniej wspominano, że na liście znajdą się także rzepak, rzepik i ziemniaki.


Paweł Mikos /uzup. Oskar Miroszka
fot. Pixabay