Najpierw wnioski pierwotnie uprawnionych

Znowelizowana w ubiegłym roku Ustawa z 29 czerwca 1963 r. o wspólnotach gruntowych w wersji obowiązującej od 1 stycznia daje taką możliwość osobom faktycznie korzystającym z gruntów wspólnoty, ale dopiero wtedy, gdy nie uda się ustalić pierwotnie uprawnionych.

Zgodnie z art. 6 ww. ustawy do kręgu pierwotnie uprawnionych zalicza się przede wszystkim osoby fizyczne lub prawne posiadające gospodarstwa rolne, jeżeli w ciągu ostatniego roku przed dniem wejścia w życie ustawy (czyli przed 5 lipca 1963 r.) faktycznie korzystały z tej wspólnoty. Jeżeli wspólnotą gruntową są lasy, grunty leśne albo nieużytki przeznaczone do zalesienia, uprawnionymi do udziału w takiej wspólnocie są osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania lub osoby prawne mające siedzibę na terenie miejscowości, w której znajdują się grunty stanowiące wspólnotę. Prawo takie mają także osoby mieszkające na terenie innej miejscowości, a prowadzące gospodarstwo rolne, chyba że w okresie 5 lat przed dniem wejścia w życie ustawy nie korzystały faktycznie ze wspólnoty.

Niekorzystanie ze wspólnoty gruntowej w podanych wyżej okresach nie powoduje jednak utraty uprawnień, jeżeli spowodowane to było klęską żywiołową, wypadkami losowymi lub innymi szczególnymi względami.

Ustalenie, które nieruchomości stanowią wspólnotę gruntową, wykazu uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej oraz wykazu obszarów gospodarstw rolnych przez nich posiadanych i wielkości przysługujących im udziałów we wspólnocie nastąpi na mocy decyzji starosty. Osoby zaliczające się do grupy pierwotnie uprawnionych lub ich następcy prawni powinni wystąpić do starosty ze stosownym wnioskiem, który należy złożyć nie później niż do 31 grudnia 2016 roku. Należy pamiętać, że decyzje, postanowienia oraz inne pisma związane z tą procedurą nie będą doręczane indywidualnie, lecz ogłaszane w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości oraz przez wywieszenie w urzędzie gminy oraz starostwa na 14 dni. Po upływie tego okresu pismo będzie uważane za doręczone.

Jeśli nie uda się ustalić osób uprawnionych do udziału we wspólnocie gruntowej oraz ich następców prawnych, starosta wyda stwierdzającą to decyzję. Dopiero wtedy o przyznanie prawa do udziału we wspólnocie gruntowej będą mogły się ubiegać:

• osoby fizyczne lub prawne, które posiadają gospodarstwa rolne i nieprzerwanie od 1 stycznia 2006 roku do 31 grudnia 2015 roku faktycznie korzystały ze wspólnoty gruntowej albo

• osoby fizyczne zamieszkujące na terenie miejscowości, w której znajdują się grunty stanowiące wspólnotę, lub prowadzące w tej miejscowości gospodarstwo rolne – w przypadku gdy wspólnotą gruntową są lasy, grunty leśne albo nieużytki przeznaczone do zalesienia.

Pozbawione tej możliwości będą jednak osoby, które od 1 stycznia 2006 roku do 31 grudnia 2015 roku faktycznie nie korzystały z gruntów takiej wspólnoty, chyba że niekorzystanie spowodowane było klęską żywiołową, wypadkami losowymi lub innymi szczególnymi względami.

Będzie to można zrobić wtedy, gdy starosta poda do publicznej wiadomości informację o terminie składania wniosków, co powinno nastąpić w ciągu 7 dni od dnia, kiedy decyzja stwierdzająca brak możliwości ustalenia pierwotnie uprawnionych do udziału we wspólnocie stanie się ostateczna. Informacja będzie wywieszona przez 14 dni w starostwie powiatowym oraz urzędach gmin właściwych ze względu na położenie nieruchomości stanowiących wspólnotę gruntową. Zostanie też podana do wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, a także zamieszczona na stronach internetowych gminy i starostwa powiatowego oraz w prasie lokalnej. Co ważne, termin wyznaczony do składania wniosków nie może być krótszy niż 12 miesięcy od dnia podania informacji do publicznej wiadomości.