Ubój gospodarczy i z konieczności - jakie przepisy dotyczą rolnika?

Wynika to z nowych przepisów dotyczących kwalifikacji osób uprawnionych do zawodowego uboju oraz warunków i metod uboju i uśmiercania zwierząt. Zrównały one osoby sporadycznie i zawodowo zajmujące się ubojem zwierząt gospodarskich. Tym samym przysporzyły rolnikom problemów.
– Przepisów trzeba przestrzegać. Dlatego staramy się w tym pomagać rolnikom, organizując szkolenia. Rolnik może uzyskać na nim certyfikat w zakresie uboju na własny użytek. Szkolenie jest darmowe, trzeba zapłacić jedynie 17 zł inspekcji weterynaryjnej za czynności formalne i wystawienie zaświadczenia o jego ukończeniu – mówi Herbert Czaja, prezes Izby Rolniczej w Opolu.  

Twarde prawo, ale prawo. Na szczęście są wyjątki

Rolnicy pytali, czy restrykcjami prawnymi objęty jest ubój kur i kaczek. Na szczęście drób oraz zajęczaki są wyłączone z tych obostrzeń, ale dotyczą one pozostałych zwierząt, tj. trzody, owiec, kóz i cieląt. Gdy one podlegają ubojowi na własny użytek, należy rygorystycznie przestrzegać przepisów. W przeciwnym razie można zapłacić ogromne kary. Wyjątkiem są konie i bydło – cielęta powyżej 6. miesiąca życia, których rolnikowi nie wolno zabić nawet na własny użytek. 

Garść terminów, definicji i zakazów. Chcesz dokonać uboju, musisz je wszystkie znać

Rolnicy, chcąc dokonać uboju, muszą przestrzegać wielu zasad, które były dotąd zapisane w gospodarskiej etyce. Teraz zostały przeniesione na papier. Pierwsza to wiek zajmującego się taką działalnością – musi być to osoba pełnoletnia. Druga to konieczność stosowania empatii i zasad moralnych, aby podczas uboju oszczędzać zwierzętom niepotrzebnego bólu i cierpienia. Kolejna to umiejętność rozróżniania oznak przytomności, ogłuszenia zwierząt czy zakaz uboju w okresie rozpłodowym i obecności dzieci podczas tych czynności. 

W trakcie szkolenia Agnieszka Cyngier z PIW w Opolu mówiła rolnikom, iż wykonując ubój na użytek własny, podlegają nie tylko ministerialnemu rozporządzeniu, ale też przepisom UE. Tam z kolei umieszczono takie definicje, jak choćby: ogłuszenie – pozbawienie świadomości; ubój – przeprowadzenie działań uniemożliwiających odzyskanie świadomości. A także liczne zakazy dotyczące obchodzenia się ze zwierzętami: uderzania, kopania, ciągnięcia za rogi, uszy, nogi, głowę, krępowania. W przepisach podkreśla się również, iż w trakcie uboju należy unikać urządzeń powodujących urazy elektryczne. Na szkoleniu wskazywano, iż najlepszą i chyba najprostszą praktyką jest ogłuszanie elektryczne. Urządzenie wystarczy przyłożyć z dwóch stron głowy. Miejsce powinno być czyste i zwilżone, zaś prąd musi mieć odpowiednie parametry, gdyż w przeciwnym razie elektrody powodują ból i paraliż u zwierząt.

Kończący kurs musi znać definicję uboju. Przepisy definiują go jako wykrwawianie, czyli nieodwracalne pozbawienie zwierzęcia dużej ilości krwi, przy podcięciu jednej tętnicy, które należy przeprowadzić niemal natychmiast (kilka – kilkanaście sekund) po ogłuszeniu. Powinien także pamiętać aby obowiązkowo zamiar uboju zgłosić do powiatowej inspekcji weterynaryjnej przynajmniej 24 godziny przed jego rozpoczęciem. Sam ubój natomiast przeprowadzić w czystym i obszernym pomieszczeniu.  

Produkty uboczne uboju, kary - o czym jeszcze trzeba wiedzieć?

Na szkoleniu zwracano także uwagę na zasady postępowania z produktami ubocznymi. Te powstające przy uboju cieląt, owiec i kóz z kategorii 1. (tzw. Specified Risk Material – materiał szczególnego ryzyka, czyli mózg, czaszka, oczy, rdzeń kręgowy, kręgosłup) należy przekazać do zakładu utylizacyjnego kategorii 1. lub podmiotu zarejestrowanego w zakresie odbierania i transportowania produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego kategorii 1. Natomiast przy uboju świń nieoczyszczony przewód pokarmowy (kategoria 2.) powinien zostać przekazany do zakładu utylizacyjnego kategorii 1. lub 2. albo podmiotu zarejestrowanego w zakresie odbierania i transportowania produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego kategorii 1. lub 2. W przeciwnym razie kary za brak zgłoszenia, wyrzucone odpady czy inne uchybienia mogą sięgnąć wielu tysięcy złotych.

---

Za niespełnienie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa na użytek własny rolnikowi grozi kara za naruszenie przepisów o produktach pochodzenia zwierzęcego w wysokości od 100 do 2000 zł. Kary pieniężne za niewłaściwe zagospodarowanie ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego mogą wynieść od 3 000 do 48 200 zł. Kara zależy od kategorii produktu ubocznego i jego ilości.

---

Artur Kowalczyk