Ośrodki produkcji rolnej tylko dla bogatych rolników?

Ośrodki produkcji rolnej są tworzone na bazie gruntów pochodzących z dzierżaw użytkowanych przez dzierżawców, którzy w 2011 r. nie zgodzili się na wyłączenie 30%. Chodzi przede wszystkim o zabudowane nieruchomości rolne o powierzchni powyżej 50 ha, które wraz z innymi składnikami mienia tworzą nierozerwalną, zorganizowaną całość gospodarczą i których podział byłby nieuzasadniony ekonomicznie.

Nie tylko rolnik

Będący w konsultacjach projekt rozporządzenia określa szczegółowe kryteria wyboru najkorzystniejszej oferty w przetargu ofert pisemnych i liczbę punktów przyznawanych za ich spełnienie oraz dowodów to potwierdzających. Analizując te zaproponowane kryteria, trzeba mieć na uwadze art. 24b ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa. Wskazuje on, że w przetargu może uczestniczyć zarówno osoba fizyczna, czyli rolnik, jak i prawna, np. spółka, jeśli tylko nie ma zaległości finansowych wobec KOWR czy innych instytucji państwowych, nie była karana oraz nie władała lub nie włada nieruchomościami Zasobu bez tytułu prawnego i mimo wezwania Krajowego Ośrodka nieruchomości tych nie opuściła. Przepis umożliwia więc startowanie w przetargu na OPR rolnikom indywidualnym, ale nie wyklucza ze składania ofert dzierżawców gruntów, na bazie których utworzono OPR. Aczkolwiek oferta od osoby, która kupiła lub dzierżawi od Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa powyżej 900 ha, otrzyma 0 punktów. Może ona jednak nadrobić to w innych kryteriach, o czym poniżej, np. oferując wysoki czynsz dzierżawny.

Za co punkty?

Oferty od osób, które kupiły lub dzierżawią z Zasobu Włas­ności Rolnej Skarbu Państwa nie więcej niż 300 ha użytków rolnych, otrzymają najwyższą liczbę punktów, tj. 15. Natomiast od tych, którzy kupili lub dzierżawią więcej niż 900 ha użytków rolnych, nie otrzymają w ogóle punktu. Punkty dla tych, którzy mieszczą się w przedziale powyżej 300 ha i nie więcej niż 900 ha, będą liczone w ten sposób: 10 × procentowy stosunek 300 ha do powierzchni nabytych lub dzierżawionych przez tego uczestnika użytków rolnych z Zasobu. Jeśli więc np. do przetargu stanie osoba, która dzierżawi od ZWRSP 400 ha i nigdy nie kupiła ziemi z państwowego Zasobu, jej oferta otrzyma 7,5 punktu.

Oferty z najwyższym rocznym czynszem dzierżawnym otrzymają 50 punktów, a z wywoławczą wysokością czynszu dzierżawnego 0 punktów. Punkty za oferty pośrednie będą wyliczane w ten sposób: 50 × procentowy stosunek oferowanego czynszu w odniesieniu do najwyższego oferowanego czynszu.

W kolejnym kryterium pod uwagę będą brane 5-letnie doświadczenie w prowadzeniu produkcji rolnej zgodnej z profilem produkcyjnym OPR oraz średnioroczna skala produkcji rolnej prowadzonej w roku poprzedzającym rok, w którym ogłoszono przetarg. Produkcja powinna wynieść co najmniej 50% średniorocznej docelowej produkcji rolnej ośrodka wskazanej w ogłoszeniu o przetargu. Ten, który spełni to kryterium, otrzyma 15 punktów, a ten, który nie będzie w stanie tego udokumentować, nie otrzyma punktu.

Zdolności techniczne mają być oceniane na podstawie posiadanego parku maszyn rolniczych służących do prowadzenia produkcji zgodnej z profilem produkcyjnym ośrodka. Pod uwagę mają być brane maszyny o najwyższej wartości ustalonej według cen zakupu, które przyszły dzierżawca posiada co najmniej rok i nie dłużej niż 5 lat przed dniem ogłoszenia przetargu. Ten, który spełni to kryterium, otrzyma 12 punktów. Osoba, która nie będzie w stanie tego udowodnić, nie otrzyma punktów, a ten, który udokumentuje posiadanie takich maszyn, ale o wartości niższej niż najwyżej oceniona w ofercie, będzie miał wyliczone punkty proporcjonalnie do niej.

Przetarg przed przejęciem ziemi

W uzasadnieniu do projektu zaznaczono, że jeżeli obecny dzierżawca wywiązuje się ze zobowiązań wynikających z umowy, istnieje możliwość zorganizowania przetargu na OPR przed planowanym przejęciem nieruchomości przez KOWR od obecnego dzierżawcy, np. na około 12 miesięcy przed tą datą.

Ma to umożliwić właściwe i sprawne przekazanie nieruchomości nowemu dzierżawcy wyłonionemu w przetargu. Chodzi o ewentualne przejęcie pracowników w odpowiednim trybie Kodeksu pracy, nabycie majątku obrotowego, w tym inwentarza żywego, produkcji w toku, maszyn i urządzeń, bezkolizyjne przejęcie niezbędnych pozwoleń produkcyjnych i środowiskowych lub ich uzyskanie.

Magdalena Szymańska
fot. M. Szymańska