Gdy krowy tracą apetyt – pierwsze objawy stresu cieplnego
Krowy mleczne predysponowane genetycznie do przebywania w umiarkowanym klimacie są szczególnie podatne na stres cieplny, co objawia się znacznym spadkiem apetytu. Zwierzęta zmęczone upałem nie mają ochoty podchodzić do stołu paszowego. Zmniejsza się więc pobranie paszy, a wraz z nim produkcja mleka. Brak apetytu nie oznacza jednak, że zwierzęta mają mniejsze zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Niezmiennie jest ono takie samo, ale… spadek apetytu powoduje, że ich zapotrzebowanie nie będzie w pełni pokryte. A to oznacza jedno – problemy zdrowotne.
Jak organizm krowy walczy z przegrzaniem?
Pogorszenie apetytu jest jedną z najważniejszych reakcji krowy na przegrzanie. Do tego dochodzi również zwiększenie przepływu krwi w warstwie podskórnej, co ułatwia zwierzętom oddawanie ciepła. Wydalenie ciepła odbywa się również przez pocenie się oraz przyspieszone oddychanie i ślinienie się, na które to czynności krowa musi zużyć pewną część energii, co odbywa się kosztem produkcji mleka.
Wraz ze wzrostem temperatury następuje spadek strawności białka i wykorzystania energii, co tłumaczy obniżenie pobrania paszy i wolniejszą motorykę żwacza (badania wykazały, że krowy poddane stresowi cieplnemu wykazują ponad 20-procentową redukcję częstotliwości motoryki żwacza), co spowodowane jest rozszerzeniem obwodowych naczyń krwionośnych i następuje redukcja przepływu krwi do naczyń krwionośnych żwacza.
Co jedzą krowy podczas upałów?
Podczas upałów obserwujemy również zwiększone separowanie paszy. Krowy pomijają pasze objętościowe dawki, gdyż fermentacja tych pasz (włókna) oraz przeżuwanie zwiększają ilość wydzielanego przez organizm ciepła. Poprzez wybieranie mniejszych cząsteczek pasz treściwych spada tempo przeżuwania, a wzrasta tempo ślinienia się, co widać w postaci ślinotoku. Wszystko to prowadzi do obniżenia pH żwacza i pojawienia się subklinicznej kwasicy.
Jak zapobiec spadkom mleczności? Kluczowe zmiany w żywieniu
Te jakże kosztowne konsekwencje przegrzania możemy jednak zminimalizować, zwracając szczególną uwagę na skład dawki pokarmowej i dbałość, by w czasie gorących okresów zawierała zwiększoną koncentrację składników pokarmowych. Pamiętajmy, że dawki z dużą ilością włókna sprzyjają powstawaniu ciepła w przewodzie pokarmowym, dlatego też w gorące dni zaleca się karmić krowy dawkami z mniejszym udziałem pasz włóknistych, czyli z większym udziałem pasz treściwych oraz kiszonki z kukurydzy.
Nie możemy jednak całkowicie pozbawić zwierząt włókna. Ważne jest tylko zachowanie pewnego umiaru i uwzględnienie, że zbyt duże ilości pasz treściwych mogą bardzo szybko doprowadzić do obniżenia pH żwacza.
Tłuszcze w letniej dawce pokarmowej krów – sekret walki z przegrzaniem?
Jeżeli zasadą żywienia krów w lecie jest zwiększenie koncentracji energii w dawce, ale tak, by unikać kwasicy, to bardzo dobrym rozwiązaniem jest dodatek tłuszczu, który redukuje ilość wydzielanego ciepła związanego z fermentacją żwaczową i metabolizmem tkankowym. Co prawda tłuszcz nie jest najlepszym źródłem energii dla bakterii żwaczowych, ale jest bardzo energetyczny, jest bowiem 2,5 raza bardziej kaloryczny niż węglowodany. Ponadto tłuszcz nie fermentuje, a w czasie jego przemian nie powstają gazy.
Idealnym w tym okresie rozwiązaniem są tłuszcze chronione. Nie możemy jednak stosować ich w dowolnych ilościach, bo po pierwsze, są one drogie, po drugie, ich przedawkowanie może zaburzyć fermentację żwaczową. Jeżeli więc zdecydujemy się na stosowanie dodatków tłuszczowych, należy pamiętać, aby ich ilość nie przekraczała 4% SM dawki, a zawartość tłuszczu surowego w całej dawce nie przekraczała 6% SM. W okresie letnim dawkę tłuszczu chronionego możemy zwiększyć nawet do 500–600 g (gdy zazwyczaj stosuje się 300–400 g) i pod warunkiem, że nie spowoduje to zmniejszenia pobrania paszy.
Czytaj więcej: Czy warto stosować tłuszcze chronione w żywieniu krów mlecznych?
Nie przesadzaj z białkiem – może zaszkodzić latem!
W okresie wysokich temperatur należy także bardzo uważać, by nie przesadzać z białkiem, a szczególnie z ilością białka rozkładanego w żwaczu ze względu na koszt energetyczny usunięcia nadmiaru amoniaku z organizmu. Od krów karmionych takim białkiem możemy spodziewać się obniżenia wydajności mleka.
Elektrolity i minerały – niezbędne w letniej diecie krów mlecznych
Intensywnie pocąca się krowa wydala ze swojego organizmu wodę oraz znaczne ilości sodu i potasu, co wymaga uzupełniania elektrolitów. Z tego powodu tak ważny jest stały dostęp do lizawek solnych, także w okresie zasuszenia. Zwiększonej dawce potasu powinien zawsze towarzyszyć dodatek magnezu, bo potas blokuje jego wchłanianie. Stąd też mieszanka mineralna na okres lata powinna mieć zawsze dużo potasu i magnezu. O ile w dawkach pokarmowych w okresie wiosny i jesieni powinno być 1,1% potasu w SM, to już latem zawartość potasu powinna być wyższa i wynosić 1,5–1,6%.
Czytaj więcej: Dlaczego krowy liżą drzewa? Oto, czego brakuje im na pastwisku
Smakowitość paszy ma znaczenie dla krów – jak jej nie stracić podczas letnich upałów?
Latem pamiętajmy także o unikaniu przesuszenia pasz na stole paszowym (przegrzane pasze tracą swoją smakowitość) i polewaniu ich wodą, nawet kilkakrotnie w ciągu doby. Warto rozważyć również stosowanie dodatków zmniejszających ryzyko przesuszania się TMR-u, których rynkowa oferta jest obecnie bardzo bogata, ale także melasy czy preparatów melasopochodnych.
Beata Dąbrowska
