Dlaczego rolnicy tracą lata składkowe?
W ostatnich miesiącach do izb rolniczych wpływa wiele sygnałów od rolników, którzy mimo wieloletniej pracy nie mogą przejść na emeryturę z powodu braku wymaganego 25-letniego okresu ubezpieczenia w KRUS. Jak informuje prezes KRIR, najczęściej dotyczy to dwóch grup rolników:
- tych, którzy okresowo podejmowali zatrudnienie poza gospodarstwem i z automatu zostali objęci systemem ZUS,
- oraz osób pobierających przez lata rentę chorobową, za czas której nie były odprowadzane składki emerytalno-rentowe w KRUS.
Właśnie w tej sprawie prezes Wiktor Szmulewicz zwrócił się do szefa KRUS Dariusza Rohde, pytając o możliwość dopłacenia brakujących składek wstecz.
KRUS musi przestrzegać obowiązujących przepisów
W odpowiedzi Kasa szczegółowo wyjaśnia, że zasady podlegania rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu są ściśle określone w ustawie z 20 grudnia 1990 roku. Co do zasady, rolnik lub domownik może być ubezpieczony w KRUS tylko wtedy, gdy nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu i nie pobiera emerytury ani renty.
Część rolników traciła więc status ubezpieczonego w KRUS automatycznie, np. po podjęciu pracy na etacie czy przy przekroczeniu limitu przychodu z umowy zlecenia.
Są wyjątki od zasady. Kiedy można było łączyć KRUS z ZUS?
Kasa przypomina również, że ustawa przewidziała pewne odstępstwa:
Jednoczesne ubezpieczenie przy umowie zleceniu (art. 5b)
Rolnicy mogli pozostać w KRUS mimo wykonania umowy zlecenia, jeśli:
- przed rozpoczęciem zlecenia podlegali ubezpieczeniu w pełnym zakresie,
- a miesięczny przychód nie przekraczał płacy minimalnej.
Dodatkowo w 2015 roku przewidziano półroczny okres, w którym osoby wcześniej wyłączone mogły wrócić do KRUS z mocą wsteczną.
Kontynuacja ubezpieczenia mimo świadczeń z ZUS (art. 5c)
Od 2022 roku umożliwiono pozostanie w KRUS osobom pobierającym świadczenie integracyjne, stypendium szkoleniowe, odbywającym staż czy służbę wojskową. Tu również istniała półroczna możliwość przywrócenia wcześniejszego ubezpieczenia.
KRUS podkreśla jednak, że tych wyjątków nie stosuje się wobec osób zatrudnionych na umowie o pracę ani tych, które przekroczyły limit przychodów przy zleceniu.
Renciści w KRUS: dlaczego nie mogą dopłacić brakujących lat?
Osoby pobierające rentę okresową mogą, ale na własny wniosek, być objęte ubezpieczeniem emerytalno-rentowym, ale wyłącznie od dnia złożenia wniosku. Nie istnieje możliwość dopisania ich do ubezpieczenia wstecz.
KRUS wyjaśnia, że brak takiej możliwości wynika wprost z przepisów ustawy, które nie pozwalają na retroaktywne obejmowanie ubezpieczeniem.
KRUS o dopłacie składek wstecz: przepisy nie pozwalają
Najważniejsza część odpowiedzi brzmi: obecne prawo nie przewiduje możliwości uzupełnienia brakujących składek emerytalno-rentowych za okresy, w których rolnik był wyłączony z KRUS.
Oznacza to, że rolnicy, którzy w przeszłości podlegali ZUS albo pobierali rentę chorobową, nie mogą „dopłacić” brakujących lat, by domknąć wymagany 25-letni okres ubezpieczeniowy.
Kasa otwarta na zmiany przepisów
Choć KRUS podkreśla, że musi działać w ramach obowiązującego prawa, deklaruje gotowość do wsparcia wszelkich inicjatyw ustawodawczych, które mogłyby poprawić sytuację rolników z lukami w stażu ubezpieczeniowym. A to oznacza, że ewentualna możliwość dopłaty składek wstecz wymagałaby zmiany ustawy, a więc decyzji ustawodawcy, nie Kasy.
źródło: KRIR
oprac. Agnieszka Sawicka
