Źródła chorób jęczmienia
Dziś przypominamy najważniejsze choroby jęczmienia, które możemy ograniczyć tylko zaprawami. Warto dodać, że ze zbóż ozimych jęczmień szczególnie wymaga dobrego zaprawiania. Obok chorób odnasiennych i odglebowych ograniczanych tylko zaprawami jest jesienią także pod presją sprawców chorób, które można zwalczać nalistnie, ale także dobrymi zaprawami. Pozwala to uniknąć jesiennego zabiegu nalistnego pod warunkiem, że zaprawa ma szerokie spektrum zwalczania chorób i długie działanie ochronne.
Odglebowe i odnasienne choroby ograniczy tylko zaprawa, zabiegi nalistne ich nie powstrzymają. Źródłem sprawców zgorzeli podstawy źdźbła i pałecznicy zbóż i traw jest gleba. Z kolei takie choroby jak pasiastość liści jęczmienia, głownia pyląca, źdźbłowa i zwarta, śnieć cuchnąca i gładka są odnasienne. Zgorzel siewek, fuzaryjna zgorzel siewek, pleśń śniegowa oraz śnieć karłowa również mogą być zawleczone z materiałem siewnym, ale też mogą czekać na zboża w glebie.
Zobacz też: PSOR: Potrzebne jasne przepisy i szybsza rejestracja środków biologicznych w UE
Choroby jęczmienia możliwe do zwalczenia tylko przez zaprawianie
Z chorób odnasiennych najtrudniej jest rozprawić się z tymi, które porażają i zasiedlają zarodki ziarniaka (głownia pyląca, zgorzel siewek, fuzaryjna zgorzel siewek, pleśń śniegowa). W okrywie owocowo-nasiennej słabych punktów szuka natomiast bardzo groźna pasiastość liści jęczmienia oraz zgorzel siewek, fuzaryjna zgorzel siewek i pleśń śniegowa. Na plewach i warstwie zewnętrznej ziarniaka na swoje pięć minut czekać może śnieć cuchnąca, gładka i karłowa, głownia zwarta i źdźbłowa, septorioza siewek, fuzaryjna zgorzel siewek i pleśń śniegowa.
Najgroźniejsza w jęczmieniu a zwalczana przez zaprawianie jest pasiastość liści jęczmienia. Jest najgroźniejszą chorobą tego gatunku, którą ograniczają tylko zaprawy. Jednak lista zagrożeń odnasiennych i odglebowych dla jęczmienia, z którymi walczyć można tylko przez zaprawianie jest długa. To także zgorzel siewek (powodowana przez grzyby Fusarium), zgorzel podstawy źdźbła, głownia pyląca jęczmienia, głownia zwarta jęczmienia, pleśń śniegowa, ostra plamistość oczkowa (rizoktonioza zbóż), pałecznica zbóż i traw.
Jęczmień ozimy siany przed innymi zbożami ozimymi jest jesienią najdłużej narażony na presję chorób grzybowych. Zaprawianie to podstawa jego ochrony przed armią chorób odnasiennych i odglebowych, których nie zwalczą żadne zabiegi nalistne. Ale zaprawianie ogranicza nie tylko te choroby. Ogranicza na początku rozwoju i wzrostu jęczmienia także rynchosporiozę zbóż oraz mączniaka prawdziwego zbóż i traw. Sprawcy tych chorób atakują wcześnie i są sezony z poważnymi infekcjami jesiennymi. Zaprawy nasienne ograniczają także sprawców plamistości siatkowej jęczmienia i grzybów Fusarium.
Materiał kwalifikowany sposobem na ograniczenie chorób jęczmienia
Materiał kwalifikowany i fabrycznie zaprawiony dobrym produktem to najlepsze rozwiązanie. Jeżeli zamierzamy wykorzystać materiał siewny z własnego rozmnożenia, pamiętajmy o reżimie zaprawiania. Dobre zaprawianie to sztuka i uzyskany materiał siewny (wcześniej dokładnie oczyszczony, przesortowany i odpylony) powinien charakteryzować się 100% powierzchnią pokrycia zaprawą. Niestety, zaprawianie wykonane niewłaściwie, a często ręcznie w skrzyni siewnika, nie spełnia zadania ochronnego. Rolnicy muszą zdawać sobie sprawę z tego, że coraz więcej zapraw ma nowoczesną formulację i znacznie niższe dawki od zalecanych kilka lat temu.
Jak skutecznie zaprawiać ziarno?
Zaprawienie 100 kg ziarna 50 ml zaprawy nie jest możliwe w betoniarce. Teoretycznie można by zwiększyć dawkę zaprawy, ale jest to nieracjonalne z uwagi na koszt i szkodliwe dla ziarniaków. Zaprawa powinna być dozowana tylko w takich ilościach, jakie zaleca producent. Niezależnie od zastosowanej techniki zaprawiania – lepiej zaprawić niż pominąć ten najważniejszy i najtańszy element ochrony roślin. Najlepsze, równomierne i 100-procentowe pokrycie materiału siewnego uzyskuje się przy zaprawianiu na mokro w wysokiej klasy zaprawiarkach.
Marek Kalinowski
