Żółty pojemnik... i wszystko jasne
Czego nie da się zauważyć można wyłowić w pułapki, a najbardziej popularną i skuteczną jest żółte naczynie. Szkodniki można też odławiać na lepy, przez czerpakowanie, czy też do pułapek feromonowych. Istotne jest dobre rozstawienie pułapek, systematyczne ich kontrole i analiza obserwacji.
Zwykłe żółte pojemniki pozwalają kontrolować naloty i aktywność owadów szkodliwych, szczególnie chrząszczy na rzepaku. Aby założyć takie polowe centrum monitoringu potrzebne są plastikowe pojemniki (żółte oczywiście, przypominające barwę kwitnącego rzepaku). Pojemniki należy zainstalować na polu, tzn. umieścić je na wysokości łanu. Wczesną wiosną żółte naczynia powinny stać po prostu na glebie, ale trzeba je umocnić np. zagiętym i wbitym w glebę metalowym prętem, aby nie porwał ich wiatr.
Zależnie od wielkości plantacji naczynia powinny być rozmieszczone od każdej strony pola 20 m w głąb łanu (przy słodyszku 5 m). Naczynia do połowy należy napełnić wodą i dodać kilka kropli płynu zmniejszającego napięcie powierzchniowe (np. płyn do mycia naczyń). Wczesną wiosną, kiedy mogą wystąpić przymrozki, zamiast wody powinniśmy stosować zimowy płyn do spryskiwaczy szyb. Jeżeli używamy zwykłych żółtych naczyń powinniśmy małe otwory ok. 3–4 cm poniżej górnej krawędzi naczynia, które odprowadzą nadmiar płynu po opadach deszczu i zapobiegną wylaniu się wody z odłowionymi szkodnikami. Odłowione szkodniki powinniśmy liczyć każdego dnia o tej samej godzinie (ok. południa).
Nie tylko żółte - Tablice lepowe na polach, w sadach i szklarniach
Barwne tablice lepowe wykorzystujące dodatnią reakcję owadów na konkretną barwę, to kolejny rodzaj prostej pułapki do monitorowania szkodników. Zagrożenie można wykryć wcześnie. Tablice lepowe można wykorzystywać na plantacjach rzepaku i zbóż, ale jeszcze większe zastosowanie mają w szklarniach, w sadach i uprawach warzyw.
Barwne tablice umieszcza się nad wierzchołkami roślin. Pierwszorzędne znaczenie ma tutaj oczywiście barwa tablic. Żółte tablice lepowe (podobnie jak żółte naczynia) są wykorzystywane w uprawach polowych – zwłaszcza w rzepaku. Do prowadzenia sygnalizacji wystarczające są tablice o rozmiarach 20x20 cm zawieszone tak, aby 1/3–1/2 tablicy wystawała ponad wierzchołki roślin. Żółte tablice wabią także mączlika szklarniowego, połyśnicę marchwiankę, miniarki, ziemiórki, kwieciaka malinowca. Tablice niebieskie służą natomiast do odławiania wciornastków, a tablice białe – kistnika malinowca i pryszczarka malinowca.
Czerpakowanie, pułapki feromonowe i świetlne
Są metody uzupełniające, a w przypadku szkodników rzepaku jest taką tzw. czerpakowanie. To szybki sposób wstępnej oceny składu gatunkowego oraz liczebności owadów znajdujących się na danej plantacji, ale wymaga czerpaka entomotologicznego. Oczywiście trzeba mieć wprawę w czerpakowaniu i zachęcam, aby przy okazji Dni Pola wykorzystać obecność specjalistów od szkodników i poprosić o demonstrację techniki czerpakowania szkodników. Ten sposób monitoringu pozwala w szybkim czasie uzyskać informacje o szkodnikach i o innych owadach, w tym pożytecznych znajdujących się na plantacji. Ta metoda nie jest jednak precyzyjna i w razie stwierdzenia szkodników trzeba przyjrzeć się plantacji dokładnie.
Kolejną przydatną metodą jest stosowanie pułapek feromonowych (z dyspenserami feromonowymi przeznaczonymi do odłowu konkretnych gatunków, np. omacnicy prosowianki). W przypadku obserwacji owadów o aktywności zmierzchowo-nocnej, np. motyli rolnic, przydatne są pułapki świetlne. Prowadzenie rzetelnego monitoringu jest niezwykle ważnym elementem ochrony roślin. Oczywiście ważna jest znajomość progów szkodliwości poszczególnych szkodników, o czym będziemy przypominać w następnych tygodniach.
Marek Kalinowski
fot. Marek Kalinowski
